จำนวนนับ

·        1 = นึ่ง

·        2 = สอง

·        3 = สาม

·        4 = สี่

·        5 = ห้า

·        6 = ฮก

·        7 = เจ๋ด

·        8 = แปด

·        9 = เก้า

·        10 = ซิบ

·        11 = ซิบเอ๋ด

·        20 = ซาว

·        21 = ซาวเอ๋ด

พืช ผัก ผลไม้

·        มะละกอ = บะก้วยเต้ด

·        กล้วยน้ำว้า = ก้วยอ่อง / ก้วยนิอ่อง

·        มะตูม = บะปีน

·        ส้มเขียวหวาน = ส้มเกลี้ยง เขียวหวาน

·        แตงล้าน = ม่ะแต๋งซั้ง ( ร้านที่ทำให้เครือแตงพันขึ้นไป ทางเหนือเรียกว่า ซั้ง )

·        น้อยหน่า = ม่ะหน้อแหน้ / น้อยแหน้

·        บวบงู = ม่ะนอยงู

·        มะเขือเปราะ = บะเขือผ่อย

·        มะเขือยาว = บะเขือขะม้า - - ออกเสียง ม่ะเขือขะม่า / ม่ะเขือหำม้า

·        มะระขี้นก = บะห่อย,บะลี้

·        แตงกวา = บะแต๋ง

·        กล้วย = เชียงใหม่ เรียก ก้วยใต้ ลำปาง เรียก ก้วยลิอ่อง หรือ ก้วย โก๊ย

·        พุทรา = หม่ะตัน

·        ละมุด = หม่ะมุด

·        กระท้อน = บะตื๋น หมะต้อง

·        มะปราง = หมากปราง,บะฝาง

·        ฝรั่ง = บ่ะก้วย, บ่ะก้วยก๋า, บ่ะหมั้น, บะแก๋ว

·        ขนุน = หม่ะหนุน,บ่ะหนุน

·        มะพร้าว = หม่ะป๊าว

·        ส้มโอ = บะโอ

·        ฟักทอง = บะฟักแก้ว / บะน้ำแก้ว / น้ำแก้ว

·        ฟักเขียว = บะฟักหม่น

·        มะแว้ง = บะแขว้งขม

·        มะเขือพวง = บะแขว้ง /บ่ะแขว้งกุลา

·        ลูกยอ = หม่ะต๋าเสือ

·        มะเขือเทศ = บะเขือส้ม

·        กระท้อน = บะตึ๋น

·        ตะไคร้ = จ๊ะไค

·        คึ่นช่าย = ผักกะพึน,กำพึน (กะปึน)

·        ผักตำลึง = ผักแคบ

·        ชะพลู = ผักแค ใบปูนา ปูลิง

สัตว์

·        จิ้งหรีด = จิ้กุ่ง,จิ้หีด

·        ค้างคก = ค้างคาก กบตู่

·        ลูกอ๊อด = อีฮวก

·        ปลาไหล = ปลาเอี่ยน ปลาเหยี่ยน

·        จิ้งเหลน = จั๊กกะเล้อ. จะเลอะ

·        จิ้งจก = จั๊กกิ้ม

·        ตุ๊กแก = ต๊กโต.ต๊ดโต

เครื่องใช้

·        กรรไกร = มีดยับ, มีดแซม

·        กระดุม = บะต่อม

·        เข็มขัด = สายแอว สายฮั้ง

·        ช้อน = จ๊อน

·        ทับพี = ป้าก

·        ถุงเท้า = ถุงตี๋น

·        ผ้าเช็ดตัว = ผ้าตุ้ม

·        ผ้าห่ม = ผ้าต้วบ

·        ยาสูบ = ขี้โย

·        รองเท้า = เกือก, เกิบ

·        รองเท้าฟองน้ำ = แค็บ, เกือกแตะ

คำกริยา

·        กำปั้น หมัด = ลูกกุย

·        โกรธ = โขด

·        กลับ = ปิ๊ก (เช่น "เฮาปิ๊กบ้านละหนา")

·        กางร่ม = ก๋างจ้อง

·        โกหก = วอก, ขี้จุ

·        กิน = กิ๋น

·        ก่าย = ป้าด, อิง

·        ขโมย = ขี้ลัก

·        ขี่หลังคน(เกาะ) = เก๊าะ

·        ขี้เหนียว = ขี้จิ๊

·        คิด = กึ๊ด

·        เครียด = เกี้ยด

·        จริง = แต๊(เช่น "แต๊ก๊ะ" = "จริงหรอ")

·        เจ็บ = เจ๊บ

·        ใช้ = ใจ๊

·        ดู = ผ่อ

·        เด็ก = ละอ่อน

·        ตกบันได = ตกคันได

·        เที่ยว = แอ่ว

·        ทำ = ยะ(เช่น "ยะหยัง" = "ทำอะไร")

·        นั่งพับเพียบ = นั่งป้อหละแหม้

·        นั่งขัดสมาธิ = นั่งขดตะหวาย

·        นั่งยอง ๆ = นั่งข่องเหยาะ, หย่องเหยาะ

·        นั่งไขว่ห้างเอาเท้าข้างหนึ่งพาดบนเข่า = นั่งปกขาก่ายง้อน

·        นั่งวางเฉย นั่งหัวโด่ = นั่งคกงก(ก๊กงก)

·        นั่งลงไปเต็มที่ตามสบาย(โดยไม่กลัวเปื้อน) = นั่งเป้อหละเหม้อ, นั่งเหม้อ

·        พูด = อู้

·        รัก = ฮัก

·        รู้ = ฮู้

·        ลื่นล้ม = ผะเลิด

·        วิ่ง = ล่น

·        สวมรองเท้า = ซุบแข็บ, สุบเกิบ

·        สะดุด = ข้อง

·        สวยจังเลยนะ = งามแต้งามว่า, งามจั๊ดนัก

·        สบายอกสบายใจ = ซว่างอกซว่างใจ๋

·        เหรอ = ก๊ะ, ก๋า

·        ห่วง = ห่วง (คำเมืองแท้ๆคือ อ่วง ว้อง หรือ ข๋าง)

·        เหนื่อย = อิด, หม้อย

·        ให้ = หื้อ

·        อยาก = ไข้อยาก

·        อยากอ้วก อยากอาเจียน = ไข้ฮาก

·        อร่อย = ลำ

·        อร่อยมาก = จ๊าดลำ

·        อย่าพูดมาก = จะไปปากนัก

·        อย่าพูดเสียงดัง = จะไปอู้ดัง

·        คิดไม่ออก = กึ๊ดบะออก

คำวิเศษณ์ และอื่นๆ

·        ก็ = ก่

·        โง่ = ง่าว

·        เช่น = เจ้น

·        ถึง = เถิง

·        ไม่ = หมะ(เช่น หมะใจ๊ = ไม่ใช้)

·        นะ = เน้อ(เช่น เน้อครับ = นะครับ)

·        เป็น = เป๋น

·        ร่ม หมายถึง ร่มเงา = ฮ่ม

·        ร่ม หมายถึง (ร่มกันแดด-กันฝน) = จ้อง

·        ใหญ่ = หลวง(เช่น "หูหลวง" = "หูใหญ่")

·        เหนียว = ตั๋ง

·        ทุก = กุ๊ (เช่น กุ๊ๆ คน= ทุกๆคน)

·        แบบนี้ อย่างนี้ = จะอี้

·        แบบนั้น อย่างนั้น = จะอั้น

คำนาม สรรพนาม

·        ฉัน = เปิ้น (สุภาพ) , ฮา(ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)

·        เธอ = ตั๋ว(สุภาพ) , คิง(ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)

·        เขา(สรรพนามบุรุษที่ 3) = เปิ้น

·        ปู่ย่าตายาย ลุงป้าน้าอา = อุ้ย (เช่น แม่อุ้ย ป้ออุ้ย)

·        ผู้ชาย = ป้อจาย

·        ผู้หญิง = แม่ญิง

·        พวกเขา = หมู่เขา

·        พวกเธอ = สูเขา (สุภาพ), คิงเขา(ไม่ค่อยสุภาพส่วนใหญ่ใชักับเพื่อนผู้ชาย)

·        พวกเรา = หมู่เฮา, เฮาเขา

·        พ่อ = ป้อ

·        พี่ชาย = อ้าย,ปี่

·        พี่สาว = ปี่ ,เอ้ย

·        ยี่สิบบาท = ซาวบาท

·        ยี่สิบเอ็ด = ซาวเอ็ด

·        เรือน = เฮือน

·        โรงเรียน = โฮงเฮียน

·        อิฐ = บ่าดินกี่

·        คำเล่าลือ = กำสีเน

·        ปฏิทิน = ปั๊กกะตืน คำเมืองแท้ๆจะแปลว่าปฏิทิน

สี

·        ดำคึลึ = คนอ้วนล่ำผิวดำ

·        ดำผืด = ฝูงนกฝูงกาขนดำอยู่เป็นฝูง

·        ดำคุมมุม = ดำสลัวอยู่ในความมืด

·        ดำขิกติ้ก = ดำซุปเปอร์

·        ดำคิมมิม = คนผอมกระหร่อง ผิวดำ

·        ดำเหมือนเเหล็กหมก = ดำเหมือนเหล็กไหม้ไฟ

·        ดำเหมือนหมิ่นหม้อ = ดำเหมือนเขม่าติดหม้อดินที่ไหม้ไฟ

·        ดำผึด = ดำทั่วทั้งแถบ

·        ดำผึดำผึด = ดำมากๆทั่วๆไป

·        แดงฮ่าม = แดงอร่าม

·        แดงเผ้อเหล้อ = แดงเป็นจุดใหญ่จุดเดียว

·        แดงปะหลึ้ง = แดงจัดมาก

·        แดงปะหลิ้ง = แดงอมชมพู แดงเป็นจุดเล็กๆ

·        เหลืองฮ่าม = เหลืองอร่าม

·        เหลืองเอิ่มเสิ่ม = เหลืองอมส้ม

·        เขียวอุ้มฮุ่ม = เขียวแก่

·        เขียวปึ้ด = เขียวจัดมาก

·        มอยอ้อดฮ้อด = สีน้ำตาลหม่น

·        ขาวจั๊วะ = ขาวนวล

·        ขาวโจ๊ะโฟ้ะ = ขาวมากๆ

·        ขาวเผื้อะขาวเผือก = มองไปทางไหนก็ขาวไปหมด

·        เปิดเจ้อะเห้อะ = สีขาวซีด

·        หม่นซ้อกป้อก = หม่นมัวหรือเทาอ่อน

·        หม่นโซ้กโป้ก = หม่นสกปรกหรือสีเทาแก่

·        หมองซ้อกต๊อก = ดูเก่า หรือซีด จืดไป

·        เส้าแก๊ก = สีหม่นหมองมาก

·        เส้าตึ้มตื้อ = ใบหน้าหมองคล้ำ สีมืดไม่สดใส

·        ลายขุ่ยหยุ่ย = ลายพร้อย หรือลายเป็นดอกดวง

·        ใสอ้อดหล้อด = สดใสแบบอาบน้ำเสร็จใหม่ๆ

·        ใส่ยงยง = สว่างจ้า

แสง-เสียง

·        มืดแถ้ก = มืดสนิท

·        มืดสะลุ้ม = มืดสลัวๆ

·        มืดซุ้มซิ้ม = มืดนิดๆ

·        มืดวุ่ยวาย = มืดลางๆ ยังพอจำหน้ากันได้

·        แจ้งฮุมหุฮุมหู่ = สว่างลางๆเลือนๆ

·        แจ้งฮ่าม = สว่างจ้าสว่างเรืองรอง

·        แจ้งลึ้ง = สว่างโร่เห็นได้ชัด

·        แจ้งดีขวายงาม = สว่างปลอดโปร่งโล่งใจไม่มีอุปสรรค

·        หันวุยวาย = เห็นเลือนๆลางๆ

·        ดั้กปิ้ง = เงียบกริบ

·        ดั้กปิ้งเย็นวอย = เงียบเชียบ

·        ดั้กแส้ป = ไม่ได้ข่าวคราว

·        ดั้กก๊กงก = นั่งนิ่ง

·        ดังทึดทึด = เสียงดังก้องไปทั่ว

·        กลิ่น รส

·        เหม็นโอ๊ง, เหม็นโอ่ = เหม็นเน่า

·        จ๋างแจ้ดแผ้ด = จืดชืด

·        ขมแก๊ก = ขมมาก

·        ส้มโจ๊ะโล๊ะ = รสเปรี้ยวมาก

·        ฝาดหยั่งก้นตุ๊ = รสฝาดมาก

·        ขมจ่อมล่อม=ขมพอดีพอดี

**************