เมื่อเงินสกุลรูเบิลของรัสเซียดำดิ่งอย่างน่าหวาดเสียว ฐานรากแห่งระบบเศรษฐกิจที่ประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูตินก่อร่างสร้างขึ้นมาตลอด 15 ปีก็กำลังทำท่าจะพังสลายได้อย่างน่ากลัว

เพียงแค่สองวัน รูเบิลอ่อนค่าลง 18% เมื่อเทียบกับดอลล่าร์ และเมื่อวานนี้ก็ยังดิ่งลงต่อเนื่องอย่างไม่มีทีท่าว่าจะชะลอตัวลงอย่างที่เรียกว่า free fall

ที่น่าแปลกคือคะแนนนิยมของปูตินในสายตาประชาชนคนรัสเซียพุ่งสูงขึ้นอย่างยิ่งเพราะจุดยืนแข็งกร้าวของเขาในกรณียูเครน

แต่ “วิกฤติรูเบิล” ครั้งนี้อาจสึกกร่อนฐานอำนาจทางการเมืองอย่างรุนแรงที่สุดเท่าที่เขาเคยเผชิญมาเพราะหากเศรษฐกิจเสื่อมทรุดต่อหน้าต่อตาเช่นนี้ ปากท้องประชาชนถูกกระทบอย่างแรง ความนิยมชมชอบทางการเมืองก็ไม่อาจจะช่วยให้ป้องกันการล่มสลายของอำนาจที่ศูนย์กลางได้

ที่สร้างความประหลาดใจท่ามกลางวิกฤติเงินสกุลรูเบิล ธนาคารกลางรัสเซียก็ประกาศขึ้นอัตราดอกเบี้ย 17% ซึ่งสูงที่สุดใน 16 ปี

หากเป้าหมายคือการยับยั้งการทรุดตัวของเงินรูเบิล ความพยายามนั้นก็ล้มเหลวอย่างไม่เป็นท่า ยิ่งมีผลกระทบต่อภาพลักษณ์ของปูตินซ้ำสอง

ราคาน้ำมันดิบที่ลดลงอย่างฮวบฮาบย่อมมีผลต่อเศรษฐกิจของรัสเซียเพราะมอสโควอาศัยรายได้จากน้ำมันเป็นหนึ่งในเสาหลัก

เมื่อราคาน้ำมันดิบโลกหล่นลงไปที่ต่ำกว่า 60 เหรียญต่อบาเรลและไม่มีใครทำนายได้ว่าจะไปนิ่งที่ระดับราคาไหน, เงินรูเบิลของรัสเซียก็โหม่งโลกจากอัตราแลกเปลี่ยนที่ 34 รูเบิลเป็น 70 รูเบิลต่อดอลล่าร์

ตลอดเวลา 15 ปีที่ผ่านมา ปูตินอาศัยรายได้จากน้ำมันเป็นปัจจัยหลักในการสร้างระบบเศรษฐกิจรัสเซีย แต่เมื่ออัตราดอกเบี้ยพุ่งขึ้นอย่างรุนแรงเช่นนี้ ก็ย่อมมีผลทางลบต่อชาวบ้านทันทีเพราะจะมีผลต่ออัตราดอกเบี้ยที่ทั้งครัวเรือนและธุรกิจ

จึงไม่ต้องสงสัยว่าหากรัสเซียต้องเผชิญกับภาวะเศรษฐกิจตีบตันฝืดเคืองในเร็ววัน

ธนาคารกลางของรัสเซียคาดว่าหากราคาน้ำมันลดลงไปที่ 60 เหรียญต่อบาเรล, จีดีพีหรือผลผลิตมวลรวมของรัสเซียจะหดตัวลง 4.7%

คนจะตกงาน, ธุรกิจน้อยใหญ่จะเจ๊งและการเมืองรัสเซียจะผันผวน

นักวิเคราะห์การเมืองระหว่างประเทศบางคนมีทฤษฎี “สมรู้ร่วมคิด” ระหว่างสหรัฐฯกับซาอุดีอาระเบียในการกดราคาน้ำมันลงต่ำถึงระดับที่จะมีผลต่อรัสเซียเพื่อกดดันปูตินให้ยอมถอยในกรณียูเครน

ใครจะเชื่อหรือไม่ก็ตาม, ผมเห็นว่าปูตินจะไม่อยู่เฉย ๆ และจะต้องดิ้นออกจากมุมอับนี้อย่างสุดฤทธิ์ เพราะหากเศรษฐกิจพัง, เขาก็อยู่ไม่ได้ และหากเขาอยู่ไม่ได้, ปูตินก็จะต้องลากเอาสหรัฐฯลงไปด้วย

เพราะปูตินเห็นว่าการที่สหรัฐฯกับยุโรปตะวันตกใช้มาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจต่อเขาเป็นการเล่นนอกเกม และจงใจที่จะบีบให้เขาตกจากอำนาจ

ปูตินรู้ว่าประชาชนยังชื่นชมเขา แต่ขณะเดียวกันก็ตระหนักว่าความนิยมทางการเมืองไม่อาจอยู่ยั่งยืนได้หากปากท้องของชาวบ้านเริ่มมีปัญหา

หากรัสเซียมีอันต้องเข้าสู่ภาวะโคม่าทางเศรษฐกิจ ผลที่ตามมาจะไม่จำกัดแต่เพียงในประเทศ หากแต่จะส่งผลกว้างไกลไปทั่วโลก เพราะรัสเซียค้าขายและลงทุนในต่างประเทศไม่น้อย และจีนซึ่งเป็นเพื่อนบ้านใกล้ชิดก็คงจะไม่อยู่เฉย ๆ ต้องหาทางเข้ามาโอบอุ้มเพื่อคานอำนาจสหรัฐฯในย่านนี้ด้วยอย่างแน่นอน

ปูตินกำลังเป็นเสือลำบากที่ไม่ยอมล้มหมอนนอนเสื่อง่าย ๆ แน่นอน