จังหวัดกาฬสินธุ์ (Kalasin)

เมืองฟ้าแดดสงยาง โปงลางเลิศล้ำ วัฒนธรรมผู้ไทย

ผ้าไหมแพรวา ผาเสวยภูพาน มหาธารลำปาว

ไดโนเสาร์สัตว์โลกล้านปี

ประวัติและความเป็นมา :

กาฬสินธุ์เป็นจังหวัดที่มีความอุดมสมบูรณ์จังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย จากหลักฐานทางโบราณคดีบ่งบอกว่าเคยเป็นที่อยู่อาศัยของเผ่าละว้า มีหลักฐานแสดงอารยธรรมเก่าแก่กว่า 1,600 ปี อดีตชื่อเมืองฟ้าแดดสูงยาง มีเมืองใหญ่ที่สร้างในสมัยเดียวกันปรากฏเป็นซากปรักหักพังให้เห็นอยู่อีก 3 เมือง คือ เชียงโสม เชียงสา และเชียงน้อยรวมถึงมีแหล่งซากไดโนเสาร์หลายแห่งด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในอำเภอสหัสขันธ์

      ชาวกาฬสินธุ์เป็นไทยเผ่าหนึ่ง เรียกตัวเองว่า ลาว หรือ อ้ายลาว เผ่าเดียวกับลาวเวียงจันทน์ปัจจุบัน จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ในสมัยกรุงธนบุรีประมาณ พ.ศ.2310 พระเจ้าองค์เวียนดาแห่งนครเวียงจันทน์ ได้สิ้นพระชนม์ โอรสท้าวเพี้ยเมืองแสน ได้ยกกองทัพเข้ายึดเมืองเวียงจันทน์ และได้สถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดิน สืบแทน ทรงพระนามว่า "พระเจ้าศิริบุญสาร" พ.ศ.2330 ท้าวโสมพะมิตร และอุปราชเมืองแสนฆ้องโปง เมืองแสนหน้าง้ำเกิดขัดใจกับ พระเจ้าศิริบุญสาร จึงรวบรวมผู้คนอพยพจากดินแดนทางฝั่งซ้ายแม่น้ำโขง ข้ามมาตั้งบ้านเรือนบริเวณลุ่มน้ำก่ำ แถบบ้านพรรณา(ปัจจุบันอยู่ในเขตจังหวัดสกลนคร) ต่อมาท้าวศิริบุญสารได้ยกกองทัพติดตามมา ท้าวโสมพะมิตรจึงอพยพต่อไปโดยแยกเป็น 2 สาย คือ

            สายที่ 1 มีเมืองแสนหน้าง้ำเป็นหัวหน้า อพยพไปทางทิศตะวันออกสมทบกับพระวอ หลบหนีไปจนถึงนครจำปาศักดิ์ ขอพึ่งบารมีของพระเจ้าหลวงแห่งนครจำปาศักดิ์ และตั้งบ้านเรือน ณ ดอนค้อนกอง ต่อมาเรียกว่า "ค่ายบ้านดู่ บ้านแก" ในปี พ.ศ.2321 พระเจ้าศิริบุญสารให้เพี้ยสรรคสุโภย ยกกองทัพมาปราบ พระวอตายในสนามรบ ผู้คนที่เหลือจึงอพยพไปอยู่ในเกาะกลางลำแม่น้ำมูลชื่อว่า "ดอนมดแดง" (ปัจจุบันอยู่ในเขตจังหวัดอุบลฯ)

          สายที่ 2 มีท้าวโสมพะมิตร เป็นหัวหน้า ได้อพยพครอบครัวและราษฎรราว 5,000 คน ข้ามสันเขาภูพานลงมาทางใต้และตั้งบ้านเรือนอยู่ที่บ้านกลางหมื่น ต่อมาท้าวโสมพะมิตรได้ส่งท้าวตรัยและคณะออกเสาะหาชัยภูมิที่จะสร้างเมืองใหม่ ใช้เวลาประมาณปีเศษ จึงพบทำเลที่เหมาะสมคือ บริเวณลำน้ำปาว และเห็นว่าแก่งสำโรงชายสงเปลือย มีดินน้ำอุดมสมบูรณ์ จึงอพยพผู้คนมาตั้งบ้านเรือน และได้จัดตั้งศาลเจ้าพ่อหลักเมือง

             พ.ศ.2336 ท้าวโสมพะมิตร ได้อพยพหลบภัยมาจากดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงพร้อมไพร่พล และมาตั้งบ้านเรือนอยู่ริมน้ำปาว เรียกว่า “บ้านแก่งสำโรง” แล้วได้นำเครื่องบรรณาการ คือกาน้ำสัมฤทธิ์ เข้าสวามิภักดิ์ ต่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 แห่งราชวงศ์จักรี ต่อมาได้รับพระกรุณาโปรดเกล้า ยกฐานะบ้านแก่งสำโรงขึ้นเป็นเมือง และพระราชทานนามว่า “เมืองกาฬสินธุ์” หรือ “เมืองน้ำดำ” ซึ่งเป็นเมืองที่สำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยโบราณกาล “กาฬ” แปลว่า “ดำ” “สินธุ์” แปลว่า “น้ำ” กาฬสินธุ์จึงแปลว่า “น้ำดำ” ซึ่งชาวเมืองบอกว่ามิใช่หมายถึง น้ำเน่า น้ำเสีย แต่หมายถึงความเป็นแหล่งน้ำอันอุดมสมบูรณ์ของท้องถิ่น และได้มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งให้ท้าวโสมพะมิตรเป็น “พระยาชัยสุนทร” ครองเมืองกาฬสินธุ์เป็นคนแรก

     พ.ศ.2437 สมัยพระยาชัยสุนทร(ท้าวเก) ได้มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองเป็นแบบเทศาภิบาล มี มณฑล จังหวัด อำเภอ ตำบล และให้เมืองกาฬสินธุ์ "เป็นอำเภออุทัยกาฬสินธุ์" และมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ตั้งให้เมืองร้อยเอ็ดเป็นจังหวัดร้อยเอ็ด บรรดาหัวเมืองต่าง ๆ ให้ยุบเป็นอำเภอ ขึ้นกับจังหวัดร้อยเอ็ด

              วันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ.2456 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกฐานะจังหวัดร้อยเอ็ดขึ้นเป็นมณฑล และ ได้ยกฐานะอำเภออุทัยกาฬสินธุ์  เป็น  "จังหวัดกาฬสินธุ์" ให้มีอำนาจปกครอง อำเภออุทัยกาฬสินธุ์ อำเภอสหัสขันธ์ อำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอกมลาไสย และอำเภอยางตลาด โดยให้ขึ้นต่อมณฑลร้อยเอ็ด ให้พระภิรมย์บุรีรักษ์เป็นปลัดมณฑลประจำจังหวัดกาฬสินธุ์

               ต่อมาเกิดข้าวยากหมากแพง เศรษฐกิจของประเทศตกต่ำ การเงินฝืดเคือง จำเป็นต้องยุบจังหวัดต่าง ๆ ลงเพื่อให้สมดุลกับรายได้ของประเทศ จังหวัดกาฬสินธุ์จึงถูกยุบเป็นอำเภอขึ้นกับจังหวัดมหาสารคาม  เมื่อวันที่  18 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2474 และ โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งอรรถเปศลสรวดี เป็นข้าหลวงประจำจังหวัดมหาสารคาม (แทนพระยามหาสารคามคณาภิบาลซึ่งออกรับบำนาญ) ครั้นเมื่อมีการประกาศใช้พระราชบัญญัติระเบียบบริหารแห่งราชอาณาจักรสยาม พ.ศ.2476 จึงได้ยกเลิกมณฑล

              วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ.2490 ได้ยกฐานะเป็น "จังหวัดกาฬสินธุ์" จนถึงปัจจุบัน

ที่ตั้งและพื้นที่ : จังหวัดกาฬสินธุ์อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ  519 กิโลเมตร จังหวัดกาฬสินธุ์มีเนื้อที่ ประมาณ 6,946.746 ตร.กม.(อันดับที่ 28) หรือ ประมาณ 4,341,716 ไร่ หรือ ร้อยละ 4.5 ของพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ประชากร :  984,907 คน (พ.ศ.2557)(อันดับที่ 23)

ความหนาแน่น :  141.78 คน / ตารางกิโลเมตร (อันดับที่ 29)

อาณาเขตและการปกครอง : ติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้

ทิศเหนือ             ติดต่อกับ จังหวัดสกลนคร และ จังหวัดอุดรธานี

ทิศใต้                ติดต่อกับ จังหวัดร้อยเอ็ด และ จังหวัดมหาสารคาม

ทิศตะวันออก       ติดต่อกับ จังหวัดสกลนคร และ จังหวัดมุกดาหาร

ทิศตะวันตก         ติดต่อกับ จังหวัดมหาสารคาม และ บางส่วนติดต่อกับจังหวัดขอนแก่น

จังหวัดกาฬสินธุ์ แบ่งการปกครองออกเป็น 18 อำเภอ 135 ตำบล 1,584 หมู่บ้าน คือ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ อำเภอยางตลาด อำเภอกมลาไสย อำเภอสหัสขันธ์ อำเภอสมเด็จ อำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอท่าคันโท อำเภอเขาวง อำเภอห้วยเม็ก อำเภอคำม่วง อำเภอหนองกุงศรี อำเภอนามน อำเภอห้วยผึ้ง อำเภอร่องคำ อำเภอสามชัย อำเภอนาคู อำเภอดอนจาน และอำเภอฆ้องชัย

ศูนย์ราชการ : ศาลากลางจังหวัดกาฬสินธุ์ ถนนกาฬสินธุ์ ตำบลกาฬสินธุ์ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ 46000

โทรศัพท์ : 043-813215, 043-811620, 043-809700 ต่อ 41142   โทรสาร : 043-811620

ลักษณะภูมิประเทศ :

จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นดินแดนที่นับว่าอุดมสมบูรณ์ ดินดี น้ำดี ลักษณะธรรมชาติแบ่งออกเป็น 2 ตอน คือ ตอนเหนือเป็นที่สูงมีภูเขาอยู่เป็นจำนวนมากมีชื่อเรียกต่างๆกัน เช่น ภูแผงม้า ภูคันโท ภูสิงห์ ฯลฯ เทือกเขาที่ยาวที่สุดคือเทือกเขาภูพาน พื้นที่นี้ลาดต่ำลงมาทางใต้ จนถึงที่ราบใหญ่ในเขตอำเภอยางตลาด  ในบริเวณนี้มีป่าใหญ่อยู่  2 แห่ง คือ ดงมูล และ ดงแม่เปรต เป็นป่าที่อุดมไปด้วยสัตว์ป่านานาชนิด โดยเฉพาะช้าง เป็นช้างที่มีลักษณะดีของประเทศไทย ส่วนพื้นที่อีกตอนคือในเขตอำเภอยางตลาด อำเภอเมือง และอำเภอกมลาไสย เป็นที่ลุ่มทำนาได้ผลดี

            ลำน้ำปาว เป็นลำน้ำที่สำคัญของจังหวัด มีต้นน้ำจากหนองหาน ที่อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี ไหลผ่านอำเภอท่าคันโท อำเภอสหัสขันธ์ อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ไปอำเภอยางตลาด และอำเภอกมลาไสย ลงแม่น้ำชี บริเวณที่ลำน้ำปาวไหลออกแม่น้ำชีเรียกกันว่า ปาวตก บริเวณลุ่มน้ำปาวเป็นบริเวณที่เหมาะแก่การเพาะปลูก ทำไร่

            ลำน้ำยัง เป็นลำน้ำอีกสายหนึ่งที่มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาภูพานในเขตอำเภอกุฉินารายณ์ไหลลงไปทางใต้ เข้าเขตจังหวัดร้อยเอ็ด ไปบรรจบกับแม่น้ำชีฝั่งซ้ายในแนวแบ่งเขตจังหวัดระหว่างอำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด กับอำเภอเมืองยโสธร จังหวัดยโสธร นอกจากนี้ยังมีลำพันชาด ลำน้ำพาน ห้วยกะสัง ห้วยยาง

ภูมิอากาศ :

สภาพอากาศจังหวัดกาฬสินธุ์ ในฤดูร้อนจะมีอากาศร้อนจัด ซึ่งอยู่ระหว่างเดือนมีนาคม ถึงเดือนพฤษภาคม ฤดูฝนจะเริ่มตั้งแต่กลางเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนตุลาคม บางปีมีฝนน้อย บางปีมีฝนมาก แต่โดยเฉลี่ยจังหวัดกาฬสินธุ์จะมีฝนตกดีสม่ำเสมอ ฤดูหนาวอากาศหนาวในระยะเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนตุลาคมของทุกปี

การคมนาคม :

         สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯ ได้ทั้งรถยนต์ รถโดยสารและรถไฟ รายละเอียดการเดินทางมีดังนี้

1. ทางรถยนต์ จากกรุงเทพฯ-กาฬสินธุ์ ระยะทาง 519 กิโลเมตร ใช้เส้นทาง กรุงเทพฯ-สระบุรี-นครราชสีมา (ทางหลวงหมายเลข 2) ถึงอำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ต่อด้วยเส้นทางหลวงหมายเลข 23 และทางหลวงหมายเลข 213 มหาสารคาม-กาฬสินธุ์

2. ทางรถโดยสารประจำทาง มี บริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) เปิดบริการเดินรถกรุงเทพฯ-กาฬสินธุ์ทุกวัน โดยมีบริการทั้งรถธรรมดา และรถปรับอากาศ รายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อสอบถามที่ สถานีขนส่งสายตะวันออกเฉียงเหนือ ถนนกำแพงเพชร 2 โทร. 02-9362852-66

3. ทางรถไฟ ออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพ ต้องเดินทางจากกรุงเทพฯ-สถานีรถไฟขอนแก่น จากขอนแก่นต่อรถประจำทางเข้ากาฬสินธุ์อีก  79 กิโลเมตร สำหรับกรุงเทพฯ-ขอนแก่นนั้น การรถไฟแห่งประเทศไทยเปิดบริการทั้งขบวนรถเร็ว รถด่วน และรถดีเซลราง ปรับอากาศ รายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อสอบถามได้ที่ หน่วยบริการเดินทางของการรถไฟแห่งประเทศไทย โทร. 02-2237020, 02-2204334 สายด่วน 1690

4. ทางเครื่องบิน จากท่าอากาศยานกรุงเทพฯ ต้องไปลงที่จังหวัดขอนแก่น แล้วต่อรถยนต์โดยสารเข้ากาฬสินธุ์ สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน)

การเดินทางไปอำเภอต่าง ๆ : 

ระยะทางจากอำเภอเมืองกาฬสินธุ์ ไปยังอำเภอต่างๆ 18 อำเภอ

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด :

ตราประจำจังหวัดกาฬสินธุ์

    
รูปบึงใหญ่ ตฤณชาติ และเมฆพยับฝน หมายถึง สัญลักษณ์ของความชุ่มชื่นและอุดมสมบูรณ์ของภูมิภาค ทิวเขาตรงแนวสุดขอบฟ้าคือแนว กั้นเขตแดนกับจังหวัดใกล้เคียง น้ำในบึงที่มีสีดำ เพื่อให้ตรงกับชื่อของจังหวัดกาฬสินธุ์ ตั้งเป็นเมืองเมื่อ พ.ศ.2336 เพราะมีชาวเมืองเวียงจันทร์อพยพมาตั้งบ้านเรือนอยู่มากที่บ้านสงเปลือยทางฝั่งตะวันออกของริมแม่น้ำปาว จังหวัดกาฬสินธุ์แยกตัวออกจากจังหวัดมหาสารคาม เมื่อ พ.ศ.2490

ดอกไม้ประจำจังหวัดกาฬสินธุ์

ชื่อดอกไม้              : ดอกพะยอม

ชื่อวิทยาศาสตร์       : Shorea talura Roxb.

ชื่อสามัญ               : Shorea white Meranti

วงศ์                      : DIPTEROCARPACEAE

ชื่ออื่น                   : กะยอม (เชียงใหม่), ขะยอม (ลาว), ขะยอมดง พะยอมดง (ภาคเหนือ),

                             แคน(ลาว), เชียง เซี่ยว (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่), พะยอม (ภาคกลาง), พะยอม

                             ทอง (สุราษฎร์ธานี, ปราจีนบุรี), ยางหยวก (น่าน

ลักษณะทั่วไป         : พะยอมเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูงประมาณ 15 – 20

                             เมตร ทรงพุ่มกลม ผิวเปลือกสีน้ำหรือเทา เนื้อไม้มีสีเหลืองแข็ง ลำต้นแตก

                             เป็นร่องตามยาวมีสะเก็ดหนา ใบเป็นรูปมนรี ปลายใบแหลม โคนใบสอบมน

                             ขอบใบเรียบ ด้านหลังใบมีเส้นใบชัด ดอกออกเป็นช่อใหญ่ส่วนยอดของต้น

                             ดอกมีกลีบ 3 กลีบ โคนกลีบดอกติดกับก้านดอกมีลักษณะกลม กลีบดอก

                             เรียบโค้งเล็กน้อย มีสีเหลืองอ่อน กลิ่นหอม

การขยายพันธุ์         : การเพาะเมล็ด

สภาพที่เหมาะสม     : สภาพดินทุกชนิด เป็นไม้กลางแจ้ง สามารถปรับเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ดี

                             มาก

ถิ่นกำเนิด               : พบตามป่าผลัดใบและป่าดิบ เป็นไม้พื้นเมืองของเอเชีย ไทย, พม่า, มาเลเซีย

ต้นไม้ประจำจังหวัดกาฬสินธุ์

ชื่อพันธุ์ไม้              : มะหาด

ชื่อสามัญ               : Lok Hat

ชื่อวิทยาศาสตร์       : Artoccarpus lacucha  Roxb

วงศ์                      : Moraceae

ชื่ออื่น                   : หาด  ปาแต หาดหนุน,กาแย ,ตาแปง ,  มะหาดใบใหญ่

ลักษณะทั่วไป         : เป็นไม้ยืนต้น ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 15-25 เมตร เปลือกสี

                              น้ำตาลคล้ำ แตกเป็นสะเก็ดเล็กๆ เรือนยอดเป็นพุ่ม ทึบ
                           - ใบ เดี่ยว เรียงสลับ ขอบใบรูปขอบขนาน รูปรี ถึงรูปไข่ กว้าง 5-20

                             เซนติเมตร ยาว 10-30 เซนติเมตร ผิวใบมีขนสากทั้งสองด้าน ขอบใบแก่เรียบ

                             หรือเป็นคลื่นบางๆ 
                           -  ดอก เล็ก สีขาวอมเหลือง ออกรวมเป็นแท่งกลมขนาดเล็กตามง่ามใบ ปลาย

                              กิ่ง จะออกดอกช่วงเดือนกุมภาพันธ์-เมษายนเป็นผลเดือน มีนาคม -

                              พฤษภาคม
                           -  ผล รวมรูปทรงกลมบุบเบี้ยวผลสุกสีเหลืองเส้นผ่าศูนย์กลาง 5-10 เซนติเมตร

สภาพที่เหมาะสม     : เจริญเติบโตได้ดีในดินทุกชนิด ทนแล้งขึ้นประปรายตามป่าดิบทั่วไป

การขยายพันธ์         : ขยายพันธุ์ โดยการเพาะเมล็ด หรือตอนกิ่งก็ได้

ถิ่นกำเนิด               : เป็นพันธุ์ไม้ป่าดงดินทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และ

                              ภาคใต้ของไทย

ประโยชน์               : เนื้อไม้ หยาบ แข็ง เหนียว ทนทานมาก ใช้ในการก่อสร้างได้  ใช้ทำเครื่อง

                              ดนตรี เปลือก ทำเชือก รากให้สีเหลืองใช้ย้อมผ้า และใช้เป็นยาแก้ไข้ และ

                              ยาขับพยาธิ

อาชีพ :
ข้าวเป็นพืชที่สำคัญของจังหวัด ส่วนมากนิยมทำนาดำ มีการทำนาหว่านบ้างในเขตที่ลุ่มริมฝั่งน้ำปาว และแม่น้ำชี มีการปลูกข้าวเหนียวเป็นส่วนใหญ่ รองลงมาเป็นมันสำปะหลัง ปอ อ้อย ยาสูบ ถั่วลิสง ฝ้าย และการทำไร่แตงโม พื้นที่ใช้ทำนาประมาณ 25 %ของพื้นที่ทั้งหมด แม้ว่าจะเป็นจังหวัดเล็กแต่มีการเพาะปลูก และเลี้ยงสัตว์มากพอสมควร การเลี้ยงสัตว์มีในบริเวณที่ราบสูง เนินเขา รวมถึงการหาของป่า ตามแหล่งน้ำมีการทำประมงและการเพาะเลี้ยงปลาน้ำจืด ส่วนอุตสาหกรรมในครัวเรือน ได้แก่ การทอผ้าไหม ทอเสื่อ เครื่องปั้นดินเผา เศรษฐกิจของจังหวัดกาฬสินธุ์นับว่าอยู่ในระดับปานกลางค่อนข้างต่ำ

เทศกาล งานประเพณี :
งานประเพณีน้ำตกตาดสูง

เป็นประเพณีของหมู่บ้านวัฒนธรรมผู้ไทยโคกโก่ง จัดขึ้นในวันเสาร์แรกของเดือนตุลาคมทุกปี มีการทำบุญ พีธีเซ่นไหว้เจ้าปู่ การแสดงศิลปวัฒนธรรมผู้ไทย และมหรสพให้มตลอดวัน

เว็ปที่เกี่ยวข้อง

• จังหวัดกาฬสินธุ์ (Kalasin)
• อำเภอเมืองกาฬสินธุ์ (Amphoe Muang Kalasin)
• อำเภอกมลาไสย (Amphoe Kamalasai)
• อำเภอยางตลาด (Amphoe Yang Talat)
• อำเภอฆ้องชัย (Amphoe Khong Chai)
• อำเภอดอนจาน (Amphoe Don Chan)
• อำเภอสหัสขันธ์ (Amphoe Sahatsakhan)
• อำเภอร่องคำ (Amphoe Rong Kham)
• อำเภอสมเด็จ (Amphoe Somdet)
• อำเภอนามน (Amphoe Na Mon)
• อำเภอห้วยเม็ก (Amphoe Huai Mek)
• อำเภอห้วยผึ้ง (Amphoe Huai Phueng)
• อำเภอหนองกุงศรี (Amphoe Nong Kung Si)
• อำเภอกุฉินารายณ์ (Amphoe Kuchinarai)
• อำเภอคำม่วง (Amphoe Kham Muang)
• อำเภอสามชัย (Amphoe Sam Chai)
• อำเภอนาคู (Amphoe Na Khu)
• อำเภอท่าคันโท (Amphoe Tha Khantho)
• อำเภอเขาวง (Amphoe Khao Wong)

แผนที่อำเภอต่างๆ ในจังหวัดกาฬสินธุ์

ไกด์พงษ์ แก้ไข 1/11/2559

http://www.oknation.net/blog/guidepong

ต้องการปรึกษา, มีคำถามหรือปัญหา, ตั้งกระทู้ต่างๆ, รับสมัครงาน

ต้องการมัคคุเทศก์ หรือหัวหน้าทัวร์ และผู้ช่วยมัคคุเทศก์