อุดมการณ์สองแบบในเพลงชาติและเพลงสรรเสริญฯ

วันอาทิตย์ที่ 7 สิงหาคม 2565

insanetheater
ranking : สมาชิกทั่วไป
email : [email protected]
วันที่สร้าง : 2007-03-07
จำนวนเรื่อง : 402
จำนวนผู้ชม : 730783
ส่ง msg :
โหวต 87 คน

Diary of a Mad Man

Strange News from Another Star

Essay

Misc

Film Buff's Memo

Dead Poet Society

Omar Khaiyam

Daniil Harms

Concert Realview

Books

Images and Words

ตะเกียงเจ้าพายุ

เวิ้งวิภาษ

real education

contemporary art

Misc.

Interview: Atibhop Pataradetpisan

รูปเงาแห่งเสียง

ศิลปวัฒนธรรม / สังคม-การเมือง
Permalink : http://www.oknation.net/blog/insanetheater

วันอาทิตย์ ที่ 8 มกราคม 2555

อุดมการณ์สองแบบในเพลงชาติและเพลงสรรเสริญฯ

Posted by insanetheater , ผู้อ่าน : 2696 , 21:26:08 น.
หมวด : ศิลปะ/วัฒนธรรม

พิมพ์หน้านี้

โหวต 0 คน

คอลัมน์เวิ้งวิภาษ หนังสือพิมพ์สยามรัฐรายวัน ฉบับประจำวันศุกร์ที่ 6 มกราคม 2555 อติภพ ภัทรเดชไพศาล ความแตกต่างระหว่างเพลงชาติกับเพลงสรรเสริญพระบารมีที่เห็นได้ชัดเจนมีอยู่สามประการคือ 1) เนื้อเพลงของเพลงชาติเลือกใช้คำง่ายๆ ที่เป็นภาษาสามัญ โดยมีจุดประสงค์ให้ประชาชนในชาติ (ซึ่งประกอบไปด้วยคนที่มีการศึกษาทั้งสูงและต่ำ) ฟังเข้าใจได้เหมือนๆ กัน ใช้ถ้อยคำตรงๆ ไม่ต้องตีความแปลความกันลึกซึ้ง ขณะที่เพลงสรรเสริญฯ นั้นจงใจเลือกใช้ถ้อยคำที่สวยหรู เป็นภาษาชั้นสูงของผู้มีการศึกษา ปนเปไปด้วยคำบาลีสันสกฤตเป็นจำนวนมาก 2) ในส่วนของการขับร้องเพลง เพลงชาติจะเน้นที่ความเป็นหน่ึงเดียวกัน โดยจะมีทำนองหลักเพียงทำนองเดียว แต่เพลงสรรเสริญฯ นั้น มีการแยกทำนองเสียงร้องประสานต่างๆ ออกมาหลายแนว 3) ทำนองเพลงชาติถูกเขียนขึ้นด้วยท่วงทำนองที่จำง่าย ร้องง่าย (ซึ่งเพลงชาติส่วนใหญ่ทั่วโลกก็เป็นแบบเดียวกันนี้) ผิดกับเพลงสรรเสริญฯ ที่มีท่วงทำนองที่จำยาก ซับซ้อน ยิ่งในช่วงสองวรรคหลังยังมีการเคลื่อนโน้ตขึ้นไปอยู่ในระดับสูงจนยากต่อการขับร้องเป็นอย่างยิ่ง (ที่จริงผมคิดว่าสำหรับคนเกือบทั้งหมดในสังคมไทย เพลงสรรเสริญฯ ท่อนก่อนจะจบนี้เป็นไปไม่ได้เลยที่จะขับร้องออกมาอย่างถูกต้อง) ซึ่งสิ่งนี้เป็นเครื่องชี้ให้เห็นว่าเพลงสรรเสริญฯ นั้นไม่ได้ถูกออกแบบให้ประชาชนใช้ในการขับร้องมาตั้งแต่ต้น แต่มีจุดประสงค์เพียงเพื่อให้ประชาชนยืนเคารพอย่างสงบเสงี่ยมเท่านั้น ยิ่งกว่านั้น ถ้าเราลองสืบค้นประวัติความเป็นมาของเพลงชาติดู จะพบว่าการถือกำเนิดขึ้นของเพลงชาตินั้นเกิดขึ้นพร้อมๆ กับการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 โดยเป็นความคิดของทางคณะราษฎรที่ต้องการให้ประชาชนมีเพลงประจำชาติสำหรับระบอบการปกครองแบบใหม่ ซึ่งแน่นอนว่าแนวคิดนี้ย่อมต้องปะทะขัดแย้งกับขั้วอำนาจเก่าแบบกษัตริย์นิยมที่ยึดโยงอยู่กับเพลงสรรเสริญฯ เดิมอย่างแนบแน่น พระเจนดุริยางค์จึงต้องประสบกับความหนักใจอย่างยิ่งเมื่อสหายของท่านผู้หนึ่งที่อยู่ในกลุ่มคณะราษฎรมาขอร้องให้ท่านประพันธ์ทำนองเพลงชาติ โดยระบุว่าให้อาศัยทำนองและบุคลิกของเพลงชาติฝรั่งเศสเป็นต้นแบบ กรณีนี้ย่อมทำให้พระเจนฯ หนักใจอยู่มากทีเดียว เนื่องด้วยในขณะนั้นแม้ว่าคณะราษฎรจะทำการปฏิวัติสำเร็จ แต่ก็ยังมีขั้วอำนาจเก่าดำรงตำแหน่งสูงๆ อยู่มากและยังคงมีอิทธิพลในทางการเมืองอยู่ไม่น้อยโดยเฉพาะในระบบราชการ ท่านจึงขอให้ทางคณะราษฎรปกปิดชื่อของท่านไว้ ไม่ให้ใครทราบว่าท่านเป็นผู้แต่งเพลงๆ นี้ แต่ผลปรากฏว่ามีหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งลงข่าวว่าพระเจนฯ เป็นผู้แต่งเพลงนี้ ซึ่งทำให้ท่านต้องถูกเสนาบดีกระทรวงวัง (เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์) เรียกเข้าไปต่อว่าเป็นการใหญ่ และตวาดถามว่าท่าน “ไปทำอะไรไว้ในเรื่องเพลงชาติ รู้หรือไม่ว่าพระเจ้าแผ่นดินเรายังอยู่” (บันทึกความทรงจำของพระเจนดุริยางค์) จึงเห็นได้ว่า การปรากฏขึ้นของ เพลงชาติ ในประเทศไทยนั้นเป็นเรื่องของการปะทะกันระหว่างอุดมการณ์ทางการเมืองสองแบบอย่างชัดเจน เป็นเรื่องน่าสนใจว่าในประเทศต้นแบบระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขอย่างสหราชอาณาจักรนั้น กลับไม่มีกฎหรือข้อบังคับการใช้เพลงเคารพอย่างเป็นทางการ (เช่นเดียวกับที่ไม่มีรัฐธรรมนูญอย่างเป็นทางการ) นั่นคือเพลง God Save the Queen ที่เรามักจะคิดว่าเป็นเพลงชาติของสหราชอาณาจักรนั้น จริงๆ แล้วไม่ใช่ และเพลง God Save the Queen ในปัจจุบันก็มักจะใช้กันอยู่แต่ในทีมกีฬาของชาวอังกฤษเท่านั้น เพราะชาวสก็อตและไอริชก็ล้วนแล้วแต่มีเพลงประจำชาติของตัวเองต่างหากออกไปทั้งสิ้น ตัวอย่างเช่น ในเทศกาล Commonwealth Games ประจำปี 2553 ที่จัดขึ้นในอินเดียนั้น ทางอังกฤษได้จัดทำประชาพิจารณ์ว่าประชาชนอยากให้เพลงอะไรเป็นเพลงประจำชาติ โดยมีตัวเลือกอยู่สามเพลงคือ 1) God Save the Queen 2) Jerusalem และ 3) Land of Hope and Glory ซึ่งผลปรากฏว่าเพลงที่ได้รับการเลือกให้เป็นเพลงประจำชาติของทีมกีฬาในปีนั้นคือเพลง Jerusalem (เป็นเพลงเก่าที่เขียนขึ้นจากบทกวีของ William Blake) ในแง่นี้ เพลง God Save the Queen ที่อังกฤษจึงไม่ได้อยู่ในสถานะที่สูงส่งหรือเป็นสัญลักษณ์อันศักดิ์สิทธิ์อะไรในปัจจุบันนัก เพราะระบอบประชาธิปไตยนั้นเปิดโอกาสให้ประชาชนได้เลือกใช้เพลงอื่นๆ ได้เสมอ ตรงกันข้ามกับในประเทศไทยที่เพลงสรรเสริญพระบารมีดูจะยิ่งคงความศักดิ์สิทธิ์และแตะต้องไม่ได้มากขึ้นทุกวันๆ จนถึงขนาดที่ว่าการไม่ยืนตรงเคารพ เพลงสรรเสริญฯ ในโรงหนังนั้นก็อาจนำไปสู่การถูกฟ้องร้องในข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพได้ ซึ่งการใช้กฎหมายมาตรานี้ก็เป็นที่รู้ๆ กันอยู่ว่าอาจส่งผลให้คนธรรมดาๆ ต้องโทษจำคุกได้เป็นเวลานานถึง 20 ปีเลยทีเดียว พระเจนดุริยางค์

คอลัมน์เวิ้งวิภาษ หนังสือพิมพ์สยามรัฐรายวัน ฉบับประจำวันศุกร์ที่ 6 มกราคม 2555

อติภพ ภัทรเดชไพศาล

ความแตกต่างระหว่างเพลงชาติกับเพลงสรรเสริญพระบารมีที่เห็นได้ชัดเจนมีอยู่สามประการคือ

1) เนื้อเพลงของเพลงชาติเลือกใช้คำง่ายๆ ที่เป็นภาษาสามัญ โดยมีจุดประสงค์ให้ประชาชนในชาติ (ซึ่งประกอบไปด้วยคนที่มีการศึกษาทั้งสูงและต่ำ) ฟังเข้าใจได้เหมือนๆ กัน ใช้ถ้อยคำตรงๆ ไม่ต้องตีความแปลความกันลึกซึ้ง ขณะที่เพลงสรรเสริญฯ นั้นจงใจเลือกใช้ถ้อยคำที่สวยหรู เป็นภาษาชั้นสูงของผู้มีการศึกษา ปนเปไปด้วยคำบาลีสันสกฤตเป็นจำนวนมาก

2) ในส่วนของการขับร้องเพลง เพลงชาติจะเน้นที่ความเป็นหน่ึงเดียวกัน โดยจะมีทำนองหลักเพียงทำนองเดียว แต่เพลงสรรเสริญฯ นั้น มีการแยกทำนองเสียงร้องประสานต่างๆ ออกมาหลายแนว

3) ทำนองเพลงชาติถูกเขียนขึ้นด้วยท่วงทำนองที่จำง่าย ร้องง่าย (ซึ่งเพลงชาติส่วนใหญ่ทั่วโลกก็เป็นแบบเดียวกันนี้) ผิดกับเพลงสรรเสริญฯ ที่มีท่วงทำนองที่จำยาก ซับซ้อน ยิ่งในช่วงสองวรรคหลังยังมีการเคลื่อนโน้ตขึ้นไปอยู่ในระดับสูงจนยากต่อการขับร้องเป็นอย่างยิ่ง

(ที่จริงผมคิดว่าสำหรับคนเกือบทั้งหมดในสังคมไทย เพลงสรรเสริญฯ ท่อนก่อนจะจบนี้เป็นไปไม่ได้เลยที่จะขับร้องออกมาอย่างถูกต้อง)

ซึ่งสิ่งนี้เป็นเครื่องชี้ให้เห็นว่าเพลงสรรเสริญฯ นั้นไม่ได้ถูกออกแบบให้ประชาชนใช้ในการขับร้องมาตั้งแต่ต้น แต่มีจุดประสงค์เพียงเพื่อให้ประชาชนยืนเคารพอย่างสงบเสงี่ยมเท่านั้น

ยิ่งกว่านั้น ถ้าเราลองสืบค้นประวัติความเป็นมาของเพลงชาติดู จะพบว่าการถือกำเนิดขึ้นของเพลงชาตินั้นเกิดขึ้นพร้อมๆ กับการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 โดยเป็นความคิดของทางคณะราษฎรที่ต้องการให้ประชาชนมีเพลงประจำชาติสำหรับระบอบการปกครองแบบใหม่

ซึ่งแน่นอนว่าแนวคิดนี้ย่อมต้องปะทะขัดแย้งกับขั้วอำนาจเก่าแบบกษัตริย์นิยมที่ยึดโยงอยู่กับเพลงสรรเสริญฯ เดิมอย่างแนบแน่น

พระเจนดุริยางค์จึงต้องประสบกับความหนักใจอย่างยิ่งเมื่อสหายของท่านผู้หนึ่งที่อยู่ในกลุ่มคณะราษฎรมาขอร้องให้ท่านประพันธ์ทำนองเพลงชาติ โดยระบุว่าให้อาศัยทำนองและบุคลิกของเพลงชาติฝรั่งเศสเป็นต้นแบบ

กรณีนี้ย่อมทำให้พระเจนฯ หนักใจอยู่มากทีเดียว เนื่องด้วยในขณะนั้นแม้ว่าคณะราษฎรจะทำการปฏิวัติสำเร็จ แต่ก็ยังมีขั้วอำนาจเก่าดำรงตำแหน่งสูงๆ อยู่มากและยังคงมีอิทธิพลในทางการเมืองอยู่ไม่น้อยโดยเฉพาะในระบบราชการ ท่านจึงขอให้ทางคณะราษฎรปกปิดชื่อของท่านไว้ ไม่ให้ใครทราบว่าท่านเป็นผู้แต่งเพลงๆ นี้

แต่ผลปรากฏว่ามีหนังสือพิมพ์ฉบับหนึ่งลงข่าวว่าพระเจนฯ เป็นผู้แต่งเพลงนี้ ซึ่งทำให้ท่านต้องถูกเสนาบดีกระทรวงวัง (เจ้าพระยาวรพงศ์พิพัฒน์) เรียกเข้าไปต่อว่าเป็นการใหญ่ และตวาดถามว่าท่าน “ไปทำอะไรไว้ในเรื่องเพลงชาติ รู้หรือไม่ว่าพระเจ้าแผ่นดินเรายังอยู่” (บันทึกความทรงจำของพระเจนดุริยางค์)

จึงเห็นได้ว่า การปรากฏขึ้นของ เพลงชาติ ในประเทศไทยนั้นเป็นเรื่องของการปะทะกันระหว่างอุดมการณ์ทางการเมืองสองแบบอย่างชัดเจน

เป็นเรื่องน่าสนใจว่าในประเทศต้นแบบระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขอย่างสหราชอาณาจักรนั้น กลับไม่มีกฎหรือข้อบังคับการใช้เพลงเคารพอย่างเป็นทางการ (เช่นเดียวกับที่ไม่มีรัฐธรรมนูญอย่างเป็นทางการ)

นั่นคือเพลง God Save the Queen ที่เรามักจะคิดว่าเป็นเพลงชาติของสหราชอาณาจักรนั้น จริงๆ แล้วไม่ใช่

และเพลง God Save the Queen ในปัจจุบันก็มักจะใช้กันอยู่แต่ในทีมกีฬาของชาวอังกฤษเท่านั้น เพราะชาวสก็อตและไอริชก็ล้วนแล้วแต่มีเพลงประจำชาติของตัวเองต่างหากออกไปทั้งสิ้น

ตัวอย่างเช่น ในเทศกาล Commonwealth Games ประจำปี 2553 ที่จัดขึ้นในอินเดียนั้น ทางอังกฤษได้จัดทำประชาพิจารณ์ว่าประชาชนอยากให้เพลงอะไรเป็นเพลงประจำชาติ โดยมีตัวเลือกอยู่สามเพลงคือ 1) God Save the Queen 2) Jerusalem และ 3) Land of Hope and Glory

ซึ่งผลปรากฏว่าเพลงที่ได้รับการเลือกให้เป็นเพลงประจำชาติของทีมกีฬาในปีนั้นคือเพลง Jerusalem (เป็นเพลงเก่าที่เขียนขึ้นจากบทกวีของ William Blake)

ในแง่นี้ เพลง God Save the Queen ที่อังกฤษจึงไม่ได้อยู่ในสถานะที่สูงส่งหรือเป็นสัญลักษณ์อันศักดิ์สิทธิ์อะไรในปัจจุบันนัก เพราะระบอบประชาธิปไตยนั้นเปิดโอกาสให้ประชาชนได้เลือกใช้เพลงอื่นๆ ได้เสมอ

ตรงกันข้ามกับในประเทศไทยที่เพลงสรรเสริญพระบารมีดูจะยิ่งคงความศักดิ์สิทธิ์และแตะต้องไม่ได้มากขึ้นทุกวันๆ จนถึงขนาดที่ว่าการไม่ยืนตรงเคารพ เพลงสรรเสริญฯ ในโรงหนังนั้นก็อาจนำไปสู่การถูกฟ้องร้องในข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพได้

ซึ่งการใช้กฎหมายมาตรานี้ก็เป็นที่รู้ๆ กันอยู่ว่าอาจส่งผลให้คนธรรมดาๆ ต้องโทษจำคุกได้เป็นเวลานานถึง 20 ปีเลยทีเดียว

พระเจนดุริยางค์

แสดงความคิดเห็น | ส่งเรื่องนี้ให้เพื่อน | แจ้งเตือนเรื่องไม่เหมาะสม

แสดงความคิดเห็น

ถึง บล็อกเกอร์ ทุกท่าน โปรดอ่าน ด้วยทาง บริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ จำกัด (มหาชน) ได้ติดต่อขอความร่วมมือ มายังเว็บไซต์และเว็บบล็อกต่าง ๆ รวมไปถึงเว็บบล็อก OKnation ห้ามให้มีการเผยแพร่ผลงานอันมีลิขสิทธิ์ ของบริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ฯ บนเว็บ blog โดยกำหนดขอบเขตของสิ่งที่ห้ามทำ และสามารถทำได้ ดังนี้ ห้ามทำ - การใส่ผลงานเพลงต้นฉบับให้ฟัง ทั้งแบบควบคุมเพลงได้ หรือซ่อนเป็นพื้นหลัง และทั้งที่อยู่ใน server ของคุณเอง หรือ copy code คนอื่นมาใช้ - การเผยแพร่ file ให้ download ทั้งที่อยู่ใน server ของคุณเอง หรือฝากไว้ server คนอื่น สามารถทำได้ - เผยแพร่เนื้อเพลง ต้องระบุชื่อเพลงและชื่อผู้ร้องให้ชัดเจน - การใส่เพลงที่ร้องไว้เอง ต้องระบุชื่อผู้ร้องต้นฉบับให้ชัดเจน จึงเรียนมาเพื่อโปรดปฎิบัติตาม มิเช่นนั้นทางบริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ฯ จะให้ฝ่ายดูแลลิขสิทธิ์ ดำเนินการเอาผิดกับท่านตามกฎหมายละเมิดลิขสิทธิ์ OKNATION กฎกติกาการเขียนเรื่องและแสดงความคิดเห็น 1 การเขียน หรือแสดงความคิดเห็นใด ๆ ต้องไม่หมิ่นเหม่ หรือกระทบต่อสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ หรือกระทบต่อความมั่นคงของชาติ 2. ไม่ใช้ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่นในทางเสียหาย หรือสร้างความแตกแยกในสังคม กับทั้งไม่มีภาพ วิดีโอคลิป หรือถ้อยคำลามก อนาจาร 3. ความขัดแย้งส่วนตัวที่เกิดจากการเขียนเรื่อง แสดงความคิดเห็น หรือในกล่องรับส่งข้อความ (หลังไมค์) ต้องไม่นำมาโพสหรือขยายความต่อในบล็อก และการโพสเรื่องส่วนตัว และการแสดงความคิดเห็น ต้องใช้ภาษาที่สุภาพเท่านั้น 4. พิจารณาเนื้อหาที่จะโพสก่อนเผยแพร่ให้รอบคอบ ว่าจะไม่เป็นการละเมิดกฎหมายใดใด และปิดคอมเมนต์หากจำเป็นโดยเฉพาะเรื่องที่มีเนื้อหาพาดพิงสถาบัน 5.การนำเรื่อง ภาพ หรือคลิปวิดีโอ ที่มิใช่ของตนเองมาลงในบล็อก ควรอ้างอิงแหล่งที่มา และ หลีกเลี่ยงการเผยแพร่สิ่งที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบหรือวิธีการใดก็ตาม 6. เนื้อหาและความคิดเห็นในบล็อก ไม่เกี่ยวข้องกับทีมงานผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซต์ โดยถือเป็นความรับผิดชอบทางกฎหมายเป็นการส่วนตัวของสมาชิก คลิ้กอ่านเงื่อนไขทั้งหมดที่นี่" OKnation ขอสงวนสิทธิ์ในการปิดบล็อก ลบเนื้อหาและความคิดเห็น ที่ขัดต่อความดังกล่าวข้างต้น โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ต่อเจ้าของบล็อกและเจ้าของความคิดเห็นนั้นๆ
		กลับไปหน้าที่แล้ว กลับด้านบน

กาลเมื่อก่อนนั้นก็เป็นดินเป็นหญ้าเป็นฟ้าเป็นแถน ผีแลคนเที่ยวไปมาหากันบ่ขาด...

Thailand Philharmonic Orchestra 10 November 2007

View All

[ Add to my favorite ] [ X ]

<<	มกราคม 2012					>>
อา	จ	อ	พ	พฤ	ศ	ส
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31