เวิ้งวิภาษ หนังสือพิมพ์สยามรัฐรายวัน ฉบับประจำวันศุกร์ที่ 18 พฤษภาคม 2555

อติภพ ภัทรเดชไพศาล

คลองมะขามเฒ่า คือคลองเล็กที่แยกสายออกจากแม่น้ำเจ้าพระยาในเขตอำเภอวัดสิงห์ จังหวัดชัยนาท เป็นจุดเริ่มต้นของแม่น้ำใหญ่สายเดียวที่มีชื่อเรียกต่างๆ กันไปว่า แม่น้ำท่าจีน แม่น้ำสุพรรณบุรี และแม่น้ำนครชัยศรี

ชื่อคลองมะขามเฒ่า เล่ากันว่าเป็นเพราะบริเวณปากคลองเคยมีต้นมะขามเก่าแก่ขนาดสามคนโอบยืนต้นอยู่ แต่ปัจจุบันถูกน้ำเซาะล้มหายไปแล้ว

วัดปากคลองมะขามเฒ่าเป็นวัดสำคัญและมีชื่อเสียงที่สุดในบริเวณนั้น ผมและเพื่อนๆ ที่เติบโตมาด้วยกันในอำเภอวัดสิงห์เรียกเกจิอาจารย์ที่เก่งกาจแห่งวัดนั้นในสมัยก่อนว่า “หลวงปู่ศุข”

หลวงปู่ศุข หลวงพ่อศุข หรือพระครูวิมลคุณากร เกิดเมื่อปี 2390 และมรณภาพเมื่อปี 2466 ท่านบวชที่จังหวัดนนทบุรีเมื่ออายุได้ยี่สิบห้า ออกธุดงค์เป็นเวลานานถึงสิบห้าปี (บางคนบอกเก้าปี) ก่อนกลับมาสร้างวัดปากคลองฯ บนพื้นที่ใกล้ๆ กับบ้านโยมบิดามารดา

ตามประวัติ วัดนี้แต่เดิมตั้งใช้ชื่อว่าวัดอู่ทอง เพิ่งมาเปลี่ยนและใช้ชื่อวัดปากคลองมะขามเฒ่าอย่างเป็นทางการเมื่อปี 2474

หลวงปู่ศุขชื่อเสียงโด่งดังและมีตำนานซึ่งทุกคนในจังหวัดชัยนาทต้องรู้ดี ท่านมีชื่อเสียงในเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์ คาถาอาคม และการปลุกเสกเครื่องรางของขลัง เช่นเสื้อยันต์ ตะกรุด มีคำบอกเล่าว่าหลวงปู่สามารถเสกใบไม้ให้เป็นต่อแตน เสกหัวปลีเป็นกระต่าย แปลงร่างเป็นจระเข้ เดินบนหลังจระเข้ข้ามแม่น้ำ หรือกระทั่งระเบิดน้ำลงไปดูจระเข้ที่วังน้ำหน้าวัด

ยิ่งเครื่องรางอย่างตะกรุดนั้นพิเศษกว่าใครอื่น เพราะเป็นตะกรุดที่ทำขึ้นใต้น้ำ เรียกว่า “ตะกรุดใต้น้ำ” ถือกันว่าขลังนัก

หลวงปู่ศุขเป็นพระอาจารย์ของกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ นายทัพเรือคนสำคัญในช่วงนั้น มีเรื่องเล่าของชาวบ้านมากมายเกี่ยวกับการฝากตัวเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่ มีผู้บอกเล่าว่า กรมหลวงชุมพรฯ คงฝากตัวเป็นลูกศิษย์ในราวๆ ปี 2443 ซึ่งขณะนั้นหลวงปู่ศุขอายุได้ 53 ปี กรมหลวงชุมพรฯ อายุได้ 20 ปี

(แต่ผมคิดว่าเรื่องนี้ยังน่าสงสัยอยู่ เพราะปีนั้นกรมหลวงชุมพรฯ เพิ่งจบการศึกษามาจากต่างประเทศใหม่ๆ และน่าจะวุ่นวายอยู่กับการจัดต้ังโรงเรียนนายเรือและกิจการต่างๆ มาก ที่จริงการฝากตัวนี้ ถ้าจะให้ผมเดา น่าจะเกิดขึ้นในช่วงที่พระองค์ออกจากราชการชั่วคราวคือระหว่างปี 2454-2460 มากกว่า)

ผมชอบเรื่องเล่าของชาวบ้าน ที่นายแพทย์สำนวน ปาลวัฒน์วิไชย บันทึกและจัดพิมพ์ไว้ในหนังสือ ประวัติพระครูวิมลคุณากร เพราะแสดงให้เห็นแง่มุมต่างๆ เบ็ดเตล็ด ที่บ่งบอกถึงบุคลิกของหลวงปู่ศุขและกรมหลวงชุมพรฯ ได้เป็นอย่างดี เช่นเรื่องหลวงปู่ศุขไม่ถือโทษโกรธเด็กซนๆ ที่มาถลกจีวรดูก้น เรื่องความนิยมของหลวงปู่ในการเล่นดอกไม้ไฟ

ยิ่งในกรณีของกรมหลวงชุมพรฯ นอกจากเรื่องเล่าถึงการฝึกวิชาระเบิดน้ำกับหลวงปู่ ที่ต้องดำอยู่ใต้น้ำเป็นชั่วโมงๆ อย่างน่าอัศจรรย์ใจแล้ว ยังมีเรื่องของความเป็น “หมอพร” ที่ช่วยรักษาโรคภัยไข้เจ็บให้แก่ชาวบ้านผู้เดือดร้อนด้วย

กรมหลวงชุมพรฯ มักนิมนต์หลวงปู่ศุขไปยังวังของพระองค์ปีละครั้ง เพื่อประกอบพิธีไหว้ครู ในวังมี “บ้านเหลือง” ซึ่งทาด้วยสีเหลืองทั้งหมด ใช้สำหรับให้หลวงปู่พักขณะมาเยี่ยมหลายๆ วัน

นายผล แก้วนพรัตน์ เป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่ศุขซึ่งเคยติดตามไปยังวังกรมหลวงชุมพรฯ เล่าไว้ว่า คราวหนึ่งเคยติดตามกรมหลวงชุมพรฯ ไปเที่ยวสำเพ็ง “กรมหลวงชุมพรฯ นุ่งกางเกงถลกขาข้างหนึ่ง มือถืออ้อย เคี้ยวอ้อยไปเดินไป”

ความทรงพระ “นักเลง” ยังเห็นได้จากขณะที่พระองค์พักอยู่วัดปากคลองมะขามเฒ่า มีทั้งเรื่องราวการเสด็จไปยิงจระเข้และหาปลาละแวกวัด ขณะที่ชาวบ้านฝั่งวัดธรรมามูลตรงข้ามกับวัดปากคลองก็เล่าว่าเคยเสด็จมายิงนกและหาเหล้าป่าอยู่บ่อยครั้ง

เหล้าป่าที่ว่านี้เรียกว่า “อ้ายเป้” เป็นน้ำตาลเมาหมักโดยไม้มะเกลือ กรมหลวงชุมพรฯ โปรดอ้ายเป้มาก จนถึงขนาดสั่งนายยอด ชาวบ้านละแวกนั้น ให้หาใส่กาต้มน้ำมาวางไว้ให้ทุกวันที่โคนต้นกะจะในบริเวณวัด

จนกระทั่งวันหนึ่งไม่มีอ้ายเป้วางที่โคนไม้ และได้ทราบจากนายยอดว่าคนทำคือตาปั่นถูกตำรวจจับเสียแล้ว กรมหลวงชุมพรฯ จึงรับสั่งให้เอาเงินไปเสียค่าปรับและรับตัวกลับมา แล้วยังเขียนหนังสือบอกให้ตาปั่นทำอ้ายเป้ให้ตลอดชีวิต ไม่ให้ตำรวจจับอีก

นอกจากนั้น ในโบสถ์วัดปากคลองฯ ยังมีภาพเขียนพุทธประวัติตอนมารผจญ ที่เล่ากันว่ากรมหลวงชุมพรฯ เป็นผู้เขียน ภาพนี้อยู่บนผนังด้านในระหว่างประตูทางเข้า ภาพนี้แสดงให้เห็นถึงอารมณ์ขันของพระองค์ได้เป็นอย่างดี เพราะกล่าวกันว่าทรงล้อเลียนหญิงคนครัวโดยการเขียนภาพลงไปด้วย

แล้วยังมีภาพของชายผิวขาวคนหนึ่งถือขวดเหล้านอนลอยอยู่ในน้ำ ซึ่งชาวบ้านบอกว่าเป็นภาพของตาบุญ  ชาวบ้านละแวกนั้นที่ทรงเขียนล้อเพราะเป็นคนติดเหล้า

ภาพเขียนที่ผมนำมาลงนี้สแกนจากหนังสือ ประวัติพระครูวิมลคุณากร ของนายแพทย์สำนวน ปาลวัฒน์วิไชย ที่คงถ่ายไว้ตั้งแต่ก่อนการตีพิมพ์หนังสือเล่มนี้ (2528)

หลังจากน้ำท่วมใหญ่เมื่อปลายปีที่แล้ว ไม่ทราบว่าสภาพของภาพเขียนชิ้นนี้เป็นอย่างไร เพราะครั้งสุดท้ายที่ผมเห็นเมื่อกว่าสิบปีก่อนก็ย่ำแย่อยู่เต็มที

ภาพเขียนฝีมือกรมหลวงชุมพรฯ ที่วัดปากคลองมะขามเฒ่า