เมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา ผมมีโอกาสไปเยี่ยมบ้านที่นครปฐม (เกือบ 2 เดือนแล้ว ไม่ได้ไปเยี่ยมบ้านเลย)

พอดีได้อ่านป้ายแผ่นหนึ่งริมถนน มีข้อความว่า ...

" เรารัก หวงแหน สมบัติอันล้ำค่าในจังหวัดนครปฐม

ชาวจังหวัดนครปฐม ขอคัดค้านการย้าย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์

ไป อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี (โบราณศิลปวัตถุ 1,873 รายการ) " ดังภาพด้านล่าง ...

เมื่อเห็นแล้ว ก็เลยอยากลงพื้นที่ไปดูว่า หลังจากท่ีมีเรื่องมีราวกันเกี่ยวกับแนวความคิด

ที่จะย้ายโบราณวัตถุที่เก็บในพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้ไปที่พิพิธภัณฑ์ฯ อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี

จนชาวนครปฐมคัดค้านรวมตัวกัน ซึ่งเพื่อนๆ คงได้ทราบจากสื่อต่างๆ มาบ้างแล้ว

(เช่น ข่าวที่ 1 ข่าวที่ 2 ข่าวที่ 3 เป็นต้น) และผลจากการพูดคุยก็สรุปกันตรงที่ให้พิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้ยังคงอยู่

แต่จะมีการย้ายสถานที่ไปสร้างที่แห่งใหม่(เช่น ข่าวที่ 1 ข่าวที่ 2 ข่าวที่ 3 เป็นต้น )

ซึ่งเป็นพื้นที่ของเรือนจำนครปฐม(เก่า) ซึ่งอยู่ห่างจากที่เดิมเพียง 200 เมตร

วันนี้ผมจึงขอเพื่อนๆ ไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์ จ.นครปฐม

และสถานที่แห่งใหม่ที่กำลังมีการวางแผนย้ายไปสร้างกันอีกด้วยครับ 

 พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์ ตั้งอยู่ภายในรั้วพื้นที่ขององค์พระปฐมเจดีย์

จะอยู่ฝั่งตรงข้ามกับฝั่งพระร่วงโรจนฤทธิ์ ซึ่งด้านที่ใกล้กับพิพิธภัณฑ์ฯ นี้ จะมีพระพุทธรูปเก่าชื่อ

หลวงพ่อขาว เป็นที่เคารพสักการะของชาวนครปฐมเช่นเดียวกัน อยู่ไม่ไกลจากตำแหน่งในภาพ (~50 ม.)

ก่อนอื่นไปอ่านประวัติของพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้กันก่อนนะครับ

ประวัติของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์ มีประวัติ ดังนี้

ได้เริ่มจัดตั้งขึ้นภายหลังการย้ายเมืองนครชัยศรี จากตำบลท่านามายังบริเวณองค์พระปฐมเจดีย์ในปลายสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในขณะนั้น ทรงมีพระราชดำริให้รวบรวมโบราณวัตถุในเมืองนครชัยศรีขึ้น เจ้าพระยาศรีวิไชยชนินทร์สมุหเทศาภิบาลมณฑลนครชัยศรี จึงมอบหมายให้หลวงพุทธเกษตรานุรักษ์ (จร จรณี) และหลวงไชยราษฎร์รักษา(โพธิ์ เคหะนันท์) เป็นผู้ดำเนินการ

โบราณวัตถุที่รวบรวมได้ในระยะแรกได้ถูกนำมาเก็บรักษาไว้ที่ระเบียงคดรอบองค์พระปฐมเจดีย์ กระทั่งใน พ.ศ.2454 จึงได้ย้ายไปไว้ในวิหารตรงข้ามพระอุโบสถ ซึ่งต่อมาเรียก พระปฐมเจดีย์พิพิธภัณฑสถาน (อยู่ในความดูแลของวัดพระปฐมเจดีย์) และในปี พ.ศ.2477 ได้ยกฐานะเป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ในความดูแลของกรมศิลปากร และเมือจำนวนโบราณวัตถุมากขึ้น ทำให้อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหลังเดิมคับแคบ ใน พ.ศ.2510 กรมศิลปากรได้จัดงบประมาณให้สร้างอาคาร พิพิธภัณฑสถานหลังปัจจุบันขึ้น และเคลื่อนย้ายโบราณวัตถุจากพิพิธภัณฑสถานหลังเดิมมาจัดแสดง โดยโบราณวัตถุ ส่วนใหญ่เป็นหลักฐานในสมัยทวาราวดี ซึ่งเป็นช่วงอดีตที่รุ่งเรืองของดินแดนนครปฐม

(อ้างอิง : แผ่นพับ"พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์" ได้รับเมื่อ 13 มิถุนายน 2558 )

หาที่จอดรถได้แล้ว ก็ขอเดินดูรอบๆ กันก่อน ไปพบกับแผ่นผ้าสีเหลือง ติดอยู่ริมรั้วด้านหลัง

ของพิพิธภัณฑ์ฯ ซึ่งเป็นแผ่นผ้าที่ชาวนครปฐม ได้เขียนระบายถึงความรู้สึกที่มีต่อพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้

โดยแผ่นผ้านี้ คงเป็นจุดหนึ่งที่เป็นกิจกรรมที่ได้ช่วยกันเขียนแสดงการคัดค้าน

การย้ายวัตถุโบราณที่อยู่ในพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้ย้ายไปพิพิธภัณฑ์ฯ ที่ อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี

นี่ถ้าตอนนี้ ผมพักอยู่ที่นครปฐม ผมก็คงเข้าร่วมกิจกรรมนี้กับเขาด้วยแน่นอน

 ตัวหนังสือที่เขียนบนแผ่นผ้าส่วนมาก จะลบเลือนไปเกือบหมดแล้ว เพราะเวลาผ่านมาเกือบ 2 เดือนแล้ว

แต่ก็ยังพอมีภาพที่ยังให้ดูเป็นตัวอย่างได้บ้าง ดังรูปด้านบนครับ

เอาละ..เดินไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์ด้านในกันดีกว่าครับ 

 การเข้าเยี่ยมชมด้านในต้องเสียค่าเยี่ยมชม 20 บ.ส่วนเด็กๆ เข้าฟรี เขาเปิดทุกวัน ตั้งแต่ 9.00-16.00 น.ครับ

การจัดแสดง ประกอบด้วย 3 ส่วนคือ

ส่วนที่ 1 

 ส่วนที่ 1 นี้เริ่มต้นด้วยการแนะนำลักษณะทั่วไปของ จ.นครปฐมในปัจจุบัน

จากนั้นเมื่อเดินเข้ามาอีกเล็กน้อย ก็จะย้อนไปในอดีตเพื่อให้ทราบว่า ก่อนจะมาเป็นนครปฐมในปัจจุบัน

ดินแดนแห่งนี้ มีชุมชนก่อนประวัติศาสตร์ มีที่มาที่ไปอย่างไร โดยมีหลักฐานมาแสดงกันให้เห็นก็จะเป็น

อาวุธที่ใช้ล่าสัตว์ เครืองใช้ เครื่องประดับ เป็นต้น

 ขวานที่ทำจากหิน ที่มนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ใช้ล่าสัตว์เพื่อการดำรงชีวิต 

 เริ่มมีการพัฒนาจากขวานหินมาเป็นขวานโลหะ 

 ภาชนะยุคก่อนประวัติศาสตร์ ในยุคสำริด

ในส่วนที่ 1 นี้ยังแสดงโบราณวัตถุของรูปปั้นของพระพุทธรูปที่ได้รับอิทธิพลมาจากอินเดีย 

เศียรพระพุทธรูปนี้ก็เช่นกัน

 ดินแดนแห่งนี้ได้มีการติดต่อรับพุทธศาสนาและวัฒนธรรมจากอินเดีย

เข้ามาผสมผสานกับความเชื่อและวัฒนธรรมของท้องถิ่น จนพัฒนามาเป็น ...

ชุมชนยุคต้นประวัติศาสตร์ที่รู้จักกันในชื่อ ทวาราวดี (อยู่ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 12-16) 

(อยากอ่านข้อมูล "คนทวาราวดีที่นครปฐม" และ"ทวาราวดี ชื่อนี้มีที่มา" กรุณาคลิกที่ภาพครับ)

 จากภาพ ในอดีตพื้นที่ที่เป็นสีฟ้า เคยเป็นทะเลมาก่อน รวมทั้งนครปฐมด้วย

เลยทำให้เป็นเมืองที่สำคัญในการติดต่อค้าขายกับต่างประเทศ

ทำให้มีการรับวัฒนธรรมจากต่างชาติเข้ามาโดยเฉพาะพุทธศาสนาและวัฒนธรรมจากอินเดีย 

 แผนที่แสดงเมืองนครปฐมและเมืองเก่าแห่งอื่นๆ ที่อยู่รอบๆ ประเทศไทยในปัจจุบัน

ในพิพิธภัณฑ์ฯ มีการแสดงเครื่องปั้นดินเผาในดินแดนทวาราวดี ที่มีรูปแบบต่างๆ แตกต่างกันออกไป

 มีเครื่องประดับ และรูปปั้นแสดงลักษณะหน้าตาและการแต่งกายของคนพื้นเมือง

 ของชิ้นนี้จำไม่ได้ครับว่าเป็นอะไร? (มีโอกาสไปอีก จะนำมาเขียนเพิ่มให้ครับ)

 (ที่จริงมีของให้ชมมากกว่านี้ แต่ถ่ายภาพมาไม่หมดครับ)

ส่วนที่ 2 

พื้นที่ส่วนที่ 2 นี้ จัดเป็นส่วนศาสนาและความเชื่อของชุมขนสมัยทวาราวดี

โดยสะท้อนผ่านงานศิลปกรรมต่างๆ โดยเฉพาะศิลปกรรมเนื่องในพุทธศาสนาลัทธิเถรวาท

อันเป็นความเชื่อหลักในวัฒนธรรมสมัยทวาราวดี 

 <การมาในวันนี้ทำให้ลูกสาวผม เลยได้รับความรู้เรื่องราวในสมัยทวาราวดีไปมากมาย>

มีเรื่องราวประติมากรรมในสมัยทวาราวดีให้อ่านกัน 

ได้เห็นประติมากรรมที่เป็น "ธรรมจักร" ที่ทำจากหินศิลา งานชิ้นนี้คงเก่าแก่มาก ๆๆๆ

ได้มาเห็น "กวางหมอบ"(มีอยู่ 2 ชิ้น) สมัยทวาราวดีในพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้แล้ว 

นับว่าเป็น บุญตาของชีวิต ที่ได้เห็นของเก่าที่หายาก และงดงามเช่นนี้

ได้เห็นชิ้นส่วนของพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร ถึงแม้จะไม่สมบูรณ์ แต่ก็มีคุณค่าเป็นอย่างมากต่อชนรุ่นหลัง 

 ของชิ้นนี้จำไม่ได้ครับว่าเป็นอะไร? (มีโอกาสไปอีก จะนำมาเขียนเพิ่มให้ครับ)

ส่วนหนึ่งของ "สถูป" ที่อยู่บนยอดเจดีย์  ดูแล้วคล้ายโอ่งยักษ์ 

 ตรงนี้หัวข้อเขาเขียนหัวข้อว่า ""พระพุทธรูปประทับเหนือพนัสบดี"

(ต้องขออภัยเพราะไม่ได้เข้าไปอ่าน เลยไม่ทราบเรื่องราวจุดนี้ มีโอกาสจะนำมาเขียนข้อมูลเพิ่มครับ) 

 ส่วนหนึ่งของพื้นที่ ได้จัดแสดงองค์จำลองของ "เจดีย์จุลประโทน"

ดูแล้วคล้ายๆ กับเจดีย์ที่อยู่วัดพระประโทนเจดีย์ ซึ่งไม่ไกลจากองค์พระปฐมเจดีย์(~4-5 กม.)

 อ่านเรื่องราวของเจดีย์จุลประโทนกันนะครับ (คลิกที่รูปภาพ จะทำให้อ่านง่ายขึ้น)

อีกห้องหนึ่งมีธรรมจักรจำนวนมาก ธรรมจักรนี้แสดงถึงตัวแทนของพุทธศาสนา ที่มีความรุ่งเรืองในสมัยทวาราวดี

 อ่านเรื่องราวของธรรมจักร (ถ้าต้องการอ่านเรื่องธรรมจักร ให้คลิกที่ภาพนะครับ)

ในห้องมีธรรมจักร ที่ทางพิพิธภัณฑ์ฯ จัดแยกต่างหากไว้ 2 ชิ้น

แต่ไม่รู้ความสำคัญว่า ทำไม? ต้องแยกออกมาจัดไว้ต่างหาก

ส่วนที่ 3

ส่วนห้องนี้ จะนำเสนอเรื่องราวของนครปฐม ภายหลังสมัยทวาราวดีผ่านไป  

จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้าฯ ให้ปฎิสังขรณ์องค์พระปฐมเจดีย์ 

โดยสร้างเจดีย์ใหญ่ครอบองค์เจดีย์เดิม

 แสดงเส้นทางของรัชกาลที่ 4 ที่เสด็จมานมัสการองค์พระปฐมเจดีย์ โดยใช้เส้นทางจาก

แม่น้ำเจ้าพระยา เข้าคลองบางกอกน้อย คลองมหาสวัสดิ์ แม่น้ำท่าจีน และเข้าคลองเจดีย์บูชา

มีการบูรณะปฎิสังขรณ์องค์พระปฐมเจดีย์ลุล่วงมาถึงรัชสมัยของสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เมืองนครปฐมได้รับการยกฐานะขึ้นเป็น "มณฑลนครชัยศรี" 

ต่อมาในรัชสมัยสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ก่อสร้างพระราชวังสนามจันทร์ขึ้น

เมืองนครปฐมได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ก่อนนที่จะยกฐานะมาเป็นจังหวัดสืบต่อมาจนถึงปัจจุบัน 

ส่วนที่ 3 นี้จะเป็นห้องสุดท้ายของการชมพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งนี้ 

จากนั้น ผมก็เดินออกไปด้านนอก เพื่อไปดูสถานที่สร้างพิพิธภัณฑ์ฯ แห่งใหม่ห่างออกไป ~200 เมตร

สามารถมองเห็นได้จากริมรั้วในพื้นที่องค์พระปฐมเจดีย์ ซึ่งพื้นที่นี้เคยเป็นเรือนจำเก่าของจ.นครปฐมมาก่อน 

แต่ปัจจุบันเรือนจำแห่งนี้ได้ย้ายไปอยู่ที่แห่งใหม่หลายปีแล้ว ดังนั้นพื้นที่ตรงนี้จึงว่าง ไม่มีนักโทษอยู่

ดังนั้นพื้นที่ตรงจุดนี้(ประมาณ 40 ไร่) จึงเป็นพื้นที่เป้าหมายที่จะใช้ในการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ฯ หลังใหม่ขึ้นมา

ผมไม่ค่อยมั่นใจสักเท่าไร กับหน่วยงานราชการที่ให้สัญญากับชาวนครปฐมในการสร้างพิพิธภัณฑ์ฯ ใหม่

ก็อยากให้เพื่อนๆ โอเคและชาวนครปฐม ช่วยกันติดตามเรื่องนี้เป็นระยะๆ กันด้วยนะครับ

และอยากให้ผู้ที่เป็นตัวแทนของชาวนครปฐมในการประสานงานกับราชการ ช่วยออกสื่อเป็นระยะๆ

ถึงความคืบหน้าในเรื่องนี้ด้วย เพราะถ้าเงียบๆ กันไป เดี๋ยวผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานนี้เกิดเปลี่ยนใจ

อยากย้ายโบราณวัตถุทุกชิ้นไปที่ อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี แล้วลูกหลานชาวนครปฐมจะเสียใจกันภายหลังนะครับ

-888- 

 ************************************************************

อ้างอิง

1. แผ่นพับ"พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระปฐมเจดีย์" ได้รับเมื่อ 13 มิถุนายน 2558 

2. https://th-th.facebook.com/Dvaravati