20 กันยายน
เมื่อใดก็ตามที่ได้อ่านผลงานของอาจารย์วัธนา บุญยังก็จะรู้สึกอยากจะเข้าป่าไปกางเต็นท์ทุกที วันนี้ก็เช่นเดียวกัน ผมกำลังอ่านต้นฉบับที่อาจารย์เพิ่งส่งเข้ามา และอาจารย์บอกกับผู้อ่านว่าอาจจะเป็นเล่มสุดท้ายของผู้เขียน เพราะตัวเองก็ป่วยด้วยโรคภัยไข้เจ็บหลายอย่าง และอายุก็เคลื่อนผ่านเข้ามาตรงเลข72เต็มเมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา อาจารย์มีผลงานทั้งหมด 44 เล่ม เล่มนี้อยู่ในลำดับที่ 45 หนึ่งในนั้นก็มีรวมเรื่องสั้นชื่อ “สายน้ำไม่ไหลกลับ” อยู่เล่มหนึ่งที่ถือเป็นผลงานทางวรรณกรรมที่สะท้อนมุมมองและแนวคิดของผู้เขียนผ่านการเขียนเรื่องสั้น หนังสือเล่มนี้พิมพ์ซ้ำอยู่หลายครั้ง ส่วนที่เหลือนั้นเป็นสารคดีเรื่องเล่าเกี่ยวกับป่า และนวนิยายขนาดยาวสี่เล่มจบชุด “ไพรมืด” อันประกอบด้วย ไพรมืด, ไพรมายา ไพรพิสดาร และไพรพินาศ ถือเป็นนิยายเรื่องป่าที่คนอ่านนิยมชมชอบเป็นอย่างสูง และยังมีผลงานชุดสยองขวัญที่เล่าเรื่องเกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรมพื้นบ้านผ่านการเล่าด้วยชั้นเชิงที่ทำให้ขนหัวลุกเช่น เรื่องเล่าจากป่าช้า บ้านร้างกลางสวน ผีในป่า สางในป่าสูง และป่าช้าฝรั่ง ทั้งห้าเล่มนี้เป็นการเขียนแนวสยองขวัญที่ทำให้ขวัญผวาได้ทุกเรื่อง จะมากจะน้อยก็แล้วดีกรีความกลัวผีของแต่ละคน

เล่มล่าสุด “เดียวดายในไพรกว้าง” ที่พาดหัวว่า “รวมเรื่องจากประสบการณ์ตรงในดงลึก” มีทั้งหมด 16 เรื่องเช่น ปีใหม่กับไฟป่า, กลัวผีที่ดอยสุเทพ, เข้าป่าอย่าปากพล่อย, บุกป่าท้าความหนาว, ภูติไพร, ป่าเปลี่ยว หมาตัวเดียวก็ช่วยได้, ป่าชายแดน, เข้าป่าหน้าร้อน, มหิงสาในป่าทุ่งใหญ่,. หนีเสือปะจระเข้, นั่งห้าง, บุกดงเจ้าพ่อ, พรานปลา,. พระวัดป่า,หลุมตาลบ และ,เดียวดายในไพรกว้าง

ผมนั่งอ่านไปด้วยความเพลิดเพลิน บางเรื่องอ่านไม่ทันจบก็ส่งข้อความไปทางไลน์บอกอาจารย์ว่าสนุกมาก และบางเรื่องก็บอกตามตรงว่า อ่านแล้วอยากให้อาจารย์ชวนไปนอนในป่าสักคืนหรือสองคืน บางเรื่องก็รู้สึกกลัวผีจนขนหัวลุกชัน พยายามคิดว่าคนที่สามารถเล่าเรื่องป่าเรื่องต้นไม้เรื่องสัตว์ป่าอย่างรู้แจ้งเห็นจริงในยุคสมัยนี้เหลืออยู่อีกกี่คน

มีอยู่เรื่องหนึ่งอาจารย์เล่าถึงตอนที่บุกป่าไปในประเทศนิวซีแลนด์กับลูกเขยแล้วสนุกมาก ที่นั่นกฎหมายอนุญาตให้ยิงกวางมาเป็นอาหารได้ไม่กินหนึ่งตัว ระหว่างทางก็จะมีกระท่อมให้นักเดินป่าเข้าไปพักหลบหนาวเป็นระยะ กระท่อมหลังไหนที่มีคนจองแล้วก็ตองเดินต่อไปที่กระท่อมข้างหน้า ป่าในนิวซีแลนด์ไม่มีงูพิษ ไม่มีเสือหรือช้างให้เรารู้สึกหวาดระแวง ที่นั่นนอกจากอากาศหนาวแล้วก็ไม่มีอะไรให้ต้องน่ากลัวเท่าไรนัก ตอนเล่าเรื่องอยู่ในป่ากับลูกเขยแล้วคนอ่านก็พลอยรู้สึกอยากจะไปเดินป่าแบบนั้นสักครั้ง แต่จะบินไปแล้วเดินท่องป่าดุ่ย ๆ คงไม่ใช่เรื่องง่าย อาจารย์โชคดีที่มีลูกเขยเป็นนักผจญภัยเหมือนกัน ตอนอ่านผมก็คิดว่า อาจารย์เป็นคนรักป่า เขียนเรื่องป่า ชอบเข้าป่า แล้วยังได้ลูกเขยเป็นนักผจญภัยเหมือนกันอีก

ตอนหนึ่งอาจารย์เล่าว่า “พูดถึงรัฐบาลนิวซีแลนด์แล้วอดชมเขาไม่ได้ เรื่องสวัสดิการให้ประชาชนนี่เขาเต็มที่จริง ๆ อย่างที่เรามาเดินป่าค้างคืนคราวนี้ ไม่ต้องเตรียมเต็นท์นอนมาเองให้ลำบาก เพราะรัฐบาลเขาสร้างกระท่อมไว้ให้พักเป็นระยะในทุกป่าใหญ่ทั่วประเทศ ป่าละไม่ต่ำกว่าสิบหลัง กระท่อมพวกนี้พักฟรี ไม่เสียเงิน ใครมาถึงก่อนได้พักก่อนไม่ต้องจอง มีแผนที่บอกไว้เป็นระยะ

เขาเลือกจุดสร้างกระท่อมใกล้แหล่งน้ำใช้ ไม่มีทางรถเข้าถึง ตอนสร้างต้องขนวัสดุและคนงานมาทาง ฮ. อย่างเดียว คนรักป่า ชอบเดินป่า มาอยู่หรือมาเที่ยวป่าเมืองนี้สบายไปเลย

วันนี้หลังจากข้ามแม่น้ำมาแล้ว ต้องเดินไปตามทางร่มรื่นใต้เงาไม้ บนพื้นดินนุ่มหนาด้วยมอสนุ่มเท้าราวกับเดินบนพรม เดินขึ้น ๆ ลง ๆ บางครั้งก็ข้ามลำห้วยเล็ก ๆ ที่มีน้ำใสไหลลงแม่น้ำ จนบ่ายแก่ พอดวงอาทิตย์คล้อยต่ำลง ความหนาวเย็นก็จู่โจมทันที

เดินออกมาถึงที่โล่งช่วงหนึ่ง ผมต้องตะลึงกับความงามเบื้องหน้า ภูเขาสูงใหญ่ที่ขวางหน้า ดูท่าจะสูงเอาเรื่อง บนยอดมีหิมะปกคลุมขาวโพลน ลูกเขยบอกว่าบนเขตหิมะนั่นยังมีกระท่อมให้นอนพักอีกหลัง แต่วันนี้เราคงไปไม่ถึง

แน่นอน แค่นี้ผมก็เหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าก้าวขาแทบไม่ออกแล้ว เดินไปอีกไม่นานก็เห็นกระท่อมที่จะมาพักตั้งอยู่ติดชายป่า หลังเล็กนิดเดียว มีฝาผนังมิดชิดรอบด้าน มีหน้าต่างกระจกบานเล็ก ๆ ด้วย บนหลังคาเห็นปล่องไฟโผล่ขึ้นมา แสดงว่ามีเตาผิง สบายแล้วคืนนี้

แล้วเราก็มาถึงหน้ากระท่อม ประตูถูกปิดแง้มไว้ ไม่มีกุญแจ โชคดีที่เรามาถึงก่อน ถ้าใครมาทีหลังก็ต้องไปหาหลังอื่นนอนเอาเอง ฝรั่งเขามีมารยาทไม่มีการมาแย่งทะเลาะกัน

ข้างกระท่อมมีเพิงเล็ก ๆ เป็นที่เก็บฟืน มีท่อนฟืนแห้งกองสุมอยู่หลายท่อน มีขวานตัดฟืนพิงไว้ให้ด้วย โอ้ย อะไรจะดีขนาดนี้

ลูกเขยบอกว่าใครใช้ไปกี่ท่อน ก่อนกลับก็หามาใส่ไว้เท่าเดิม แค่นี้ก็น่ารักแล้ว ครั้นเปิดเข้าภายในกระท่อม เห็นพื้นไม้ค่อนข้างสะอาด มีไม้กวาดพิงไว้ข้างฝา ใครมาพัก ก่อนกลับก็เก็บกวาดให้เรียบร้อย ไม่มีขยะสักชิ้นเดียว มีเตียงสองชั้นตั้งอยู่ติดผนังด้านหนึ่ง มีสองเตียงเท่ากับนอนได้สี่คน มีฟูกให้ด้วย ผ้าห่มไม่มี คนมาต้องเตรียมถุงนอนมาเอง มีเตาผิงเล็ก ๆ พร้อมขาเหล็กตั้งหม้อต้มน้ำให้ด้วย บนโต๊ะมีเครื่องครัวที่คนก่อน ๆ ทิ้งไว้ให้หลายอย่าง รวมทั้งไม้ขีด เทียนไข ปลากระป๋อง และที่ถูกใจผมที่สุด คือหนังสืออีกหลายเล่ม

เข้าที่พักเรียบร้อยแล้ว ผมก็เดินสำรวจไปรอบ ๆ ก่อนจะมืด ด้านหลังยังมีลำธารเล็ก ๆ อีกสาย มีน้ำใสเย็นเฉียบไหลซู่ซ่าตลอดเวลา เลยไปในป่าอีกด้านหนึ่งสักยี่สิบเมตร มีห้องส้วม เป็นส้วมหลุม มีโถนั่งปิดฝาเรียบร้อย นับว่าบริการดีมาก ป้องกันคนมาพักปล่อยไว้เรี่ยราดให้สกปรกและส่งกลิ่น

ด้านหน้ากระท่อมเป็นลานโล่งไปจนถึงแม่น้ำ ฝั่งตรงข้ามคือภูเขาสูงใหญ่ที่ ปกคลุมด้วยหิมะขาวโพลนตัดกับอากาศที่เริ่มใกล้จะมืด แล้วก่อนมืดนั่นเอง ผมก็ต้องพบกับความมหัศจรรย์ของธรรมชาติอีกอย่าง แสงแดดสีเหลืองที่บ้านเราเรียกว่าแดดผีตากผ้าอ้อม ก่อนดวงอาทิตย์จะตกลับขอบฟ้า แสงที่สาดขึ้นไปจับหิมะบนยอดเขา ทำให้หิมะสีขาวกลายเป็นสีชมพูระเรื่อสวยงามจนผมเห็นแล้วขนลุก
..
อ่านถึงตรงนี้ก็นึกถึงอิทธิพลของเรื่องเล่าที่อาจารย์เขียน มีนักอ่านท่านหนึ่งได้อ่านหนังสือเล่มที่ชื่อ “ใบไม้ผลิที่เคมบริดจ์”ของอาจารย์หลายรอบ เธอเป็นแฟนหนังสือที่มีฐานะพอสมควร เมื่อคราวได้ไปเที่ยวประเทศอังกฤษก็ได้เดินตามรอยหนังสือของอาจารย์ไปทุกแห่งที่ได้เขียนเอาไว้ ไม่ว่าจะเป็นบ้านของเช็คสเปียร์ มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ร้านอาหารไทย พิพิธภัณฑ์ ไปมาจนครบแล้วก็เขียนมาเล่าให้อาจารย์ฟังว่า เธอได้ตามรอยหนังสือที่อาจารย์เขียนจนครบหมดทุกที่แล้ว

และยังมีนักอ่านอีกท่านหนึ่งอ่านหนังสือเล่มที่ชื่อ “ปีนภูดูดอกไม้” ก็ลงมือวางแผนเขียนตารางการเดินทางตามรอยหนังสือเล่มนี้อย่างเป็นจริงจัง เขาไปกางเต็นท์ทุกที่ตามที่อาจารย์ได้เขียนบันทึกเอาไว้ ว่าที่ไหนเป็นอย่างไร สนุกและมีความสุขมากแค่ไหน

พ่อผมก็เป็นนักอ่านของอาจารย์วัธนาที่เหนียวแน่นมากคนหนึ่ง อ่านหนังสือของอาจารย์ทุกเล่ม และก็มักจะถามข่าวคราวของนักเขียนคนโปรดด้วยความเป็นห่วงเป็นใยเสมอ ในหนังสือ “ภูผาป่าไม้และสายน้ำ” อาจารย์เขียนถึงการเดินทางไปที่หมู่บ้านอีต่องตำบลปิล๊อกเมื่อสักยี่สิบกว่าปีที่แล้ว พ่อผมก็ได้อ่านจนจบและก็โทรมาบอกว่า อ่านหนังสือของวัธนาแล้วอยากจะไปเที่ยวบ้านอีต่องสักครั้ง ผมก็บอกว่าได้เลย ตอนนั้นพ่อยังแข็งแรง ขับรถทางไกลได้ไม่มีปัญหา จึงจัดการขนหลาน ๆ ใส่รถมาด้วยกันสี่ห้าคน แล้วมุ่งหน้ามาจากตรังตรงไปจังหวัดกาญจนบุรี นัดพบกับผมที่สุสานทหารผ่านศึก แล้วเราก็ขับตามกันไปยังบ้านอีต่อง สมัยเมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน ยังไม่ค่อยเจริญมากนัก เราค่อย ๆ ขับเลียบเขาชิดหน้าผาไปเรื่อย ๆ ถึงที่นั่นตอนบ่ายแก่ ๆ และพ่อก็ถามหาร้านอาหารที่อาจารย์วัธนา เขียนถึง ตอนนั้นเจ้าของร้านยังมีชีวิตอยู่ เขาเป็นคนปักษ์ใต้ มาทำเหมืองตั้งยังหนุ่ม เมื่อเหมืองแร่ปิดกิจการเขาก็ไม่ได้เดินทางกลับภูมิลำเนา แต่ตัดสินใจเปิดร้านอาหารเล็ก ๆ อยู่ที่นี่ ลูกสาวคนหนึ่งของเขาดูเหมือนจะเรียนอยู่ในตัวเมือง เขาต้องขับรถไปรับส่งลูกทุกสัปดาห์ วันนี้เราไปถึงนั้นได้เจอกับเจ้าของร้านและบอกว่า นักเขียนชื่อวัธนา บุญยังได้เขียนแนะนำร้านนี้เอาไว้ เราอ่านแล้วก็อยากจะมาเที่ยวและชิมอาหารที่นี่ ด้วยความเป็นคนปักษ์ใต้เหมือนกันจึงได้คุยกันอยู่นานทีเดียว

อาหารก็สั่งตามที่อาจารย์วัธนาเขียนถึง แต่ผมก็จำไม่ได้แล้วว่ามีอะไรบ้าง ค่อนข้างแน่ใจอยู่อย่างหนึ่งผัดเห็ดกับยำผักกูด กินข้าวกันที่ร้านนี้จนอิ่มหนำสำราญ เดินเที่ยวในหมู่บ้านกันจนพอใจแล้ว แทนที่จะหาที่พักหรือที่นอนกันในหมู่บ้าน ในหนังสือของอาจารย์นั้นเขียนเล่าว่า ตัวเองได้ไปกางเต็นท์อยู่ที่ริมหน้าผาของอุทยานแห่งชาติทองผาภูมิ พ่อก็ว่าไหนๆ ก็ตามรอยนักเขียน เราไปกางเต็นท์นอนที่ทองผาภูมิกันเถอะ ผมก็ไม่ขัดศรัทธา กระบะหลังของรถผมเตรียมเต็นท์กับที่นอนหมอนมุ้งมาครบจำนวนคน ผมเองก็อ่านหนังสือเล่มนี้ จำได้ว่าผู้เขียนบอกว่า ตอนหัวค่ำระหว่างที่เดินลงไปเดินเล่นริมชายป่า ได้เจอรอยเท้าเสือด้วย แต่ผมจำได้ว่า เข้าป่าอย่าพูดถึงเสือ ผมก็ปิดปากเงียบ ทั้งที่รู้สึกกลัวมากว่าตกกลางคืนเสือจะย่องเข้ามาลากลูกหลานที่ยังเล็กอายุสิบขวบเก้าขวบไปกินเป็นอาหาร แต่ถ้าพูดไปก็จะทำให้เกิดความไม่เป็นมงคลขึ้นมาทันที

กางเต็นท์เสร็จก็รู้สึกสบายใจ ด้วยลมหนาวพัดมาวู้ๆ เสียงลมประยอดสนฟังดูหวิว ๆ ชวนให้ตื่นเต้น หัวค่ำหลังจากก่อไฟหุงข้าวหม้อสนามกินกันกับผัดผักบุ้งและไข่เจียวกันจนอิ่ม ยังไม่ทันขนจานชามไปล้าง ทั้งลม ทั้งพายุก็พัดมาจนเต็นท์เกือบปลิว สักพักฝนก็เทลงห่าใหญ่ เต็นท์เอาไม่อยู่ นอนบนพื้นแฉะ ๆ คงไม่ไหว ผมเลยวิ่งตากฝนไปติดต่อขอเช่าบ้านพักหลังหนึ่ง แล้วให้เด็ก ๆ ช่วยกันขนเสื่อ ผ้าห่ม ผ้านวม ถุงนอนหนีฝนย้ายขึ้นไปนอนบนบ้าน

คืนนั้นทั้งตื่นเต้นและสนุกสนานกันมาก ตื่นเช้าพ่อว่า เจ้าป่าเจ้าเขาคงไม่อยากให้พวกเด็ก ๆ นอนบนพื้น จึงไล่ให้ไปนอนบนบ้านแทน

เชื่อหรือไม่เชื่อผมก็ไม่ขัดคอ เรื่องเสือ เรื่องช้าง เรื่องเจ้าป่าเจ้าเขา มีจริงหรือไม่จริงไม่รู้ แต่รู้อย่างเดียวว่า ไม่พูดลบหลู่ได้เป็นดีที่สุด

ทริปตามรอยหนังสือ “ภูผาป่าไม้และสายน้ำ” อาจารย์วัธนาเที่ยวนั้นทำให้พวกเราประทับใจกันมาก เล่ากันเป็นสิบปียี่สิบปีก็ยังคงสนุกเหมือนกับเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อวาน

อ่านหนังสือเล่มใหม่ของอาจารย์จนจบ ผมก็รู้สึกอยากไปนอนในป่าขึ้นมาอีก แต่ไม่อยากไปนอนกับคนอื่น นอกจากอาจารย์วัธนาเท่านั้น แต่อาจารย์ก็72แล้ว เราจะไปคาดคั้นว่าให้ไปตอนนั้นตอนนี้ไม่ได้ ที่ทำได้ก็คือตั้งความหวังและอวยพรให้อาจารย์มีสุขภาพดี แข็งแรง ถ้าอาจารย์อยากย้อนอดีตกลับไปนอนในป่าแบบสุมบุกสมบันอีกครั้ง ผมก็จะบอกอาจารย์ว่า ขออนุญาตร่วมคณะไปด้วยอีกคนหนึ่ง

หรือถ้าจะชวนนักอ่านที่รักป่าชอบป่าและเป็นแฟนหนังสือของอาจารย์ไปนอนในป่า ล้อมกองไฟฟังอาจารย์คุยเรื่องป่าให้ฟังอีกสักครั้งก็จะเป็นเรื่องที่งดงามอย่างยิ่ง

หนังสือ “เดียวดายในไพรกว้าง” เล่มนี้วางแผนไว้จะให้เสร็จในเดือนพฤศจิกายน ถึงตอนนั้นค่อยกระซิบถามอาจารย์อีกทีว่า ชวนนักอ่านไปนอนในป่ากันอีกสักครั้งดีไหมครับ”
...