การดำเนินการและการกำกับติดตามนิเทศต่อเนื่อง

โครงการโรงเรียนอ่านออกเขียนได้

ตามหลักสูตร ทุ่งสักอาศรม

มาตรฐานแม่บท

๑.ติดตามการจัดการเรียนการสอนนักเรียนระดับอนุบาล เพื่อเตรียมความพร้อมของทักษะทางภาษาก่อนขึ้น ป.๑ ดังนี้

          ๑.๑.นักเรียนเปล่งคำและเปล่งเสียงพูดชัดอักขระไม่น้อยกว่าระดับชั้นอนุบาลละ ๕,๐๐๐ คำ

          ๑.๒.นักเรียนฟังและพูดสื่อสารได้ตามวัยและชัดอักขระ

          ๑.๓.นักเรียนฟังนิทานพูดถามตอบได้และมีความสนใจรักการอ่าน

          ๑.๔.นักเรียนท่องจำ  ก - ฮ ท่องร้อยกรอง และร้องเพลงที่กำหนดได้

          ๑.๕.นักเรียนฝึกกล้ามเนื้อมือพร้อมที่จะเขียนและร่วมกิจกรรมได้

          ๑.๖.นักเรียนจับดินสอและฝึกระยะสายตาได้เหมาะสม

          ๑.๗.นักเรียนเขียนเส้นลีลาต่างๆ วาดภาพ และระบายสีได้ตามวัย

          ๑.๘.นักเรียนสามารถเขียนและจดจำพยัญชนะ  สระ  วรรณยุกต์  และตัวเลข ๐-๙ โดยเน้นการเขียนพยัญชนะพื้นฐานได้ไม่น้อยกว่า ๒๘ ตัว ได้แก่... ก จ ด ต บ ป อ // ค ง ช ซ ท น พ ฟ ม ย ร ล ว ฮ // ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห

๒.ติดตามการจัดการเรียนการสอนนักเรียนชั้น ป.๑ เพื่อให้บรรลุสัมฤทธิผลด้านทักษะการอ่านและเขียนตามมาตรฐาน ก่อนขึ้น ป.๒ ดังนี้

          “อ่านและเขียนคำตรงมาตราทั้ง ๙ แม่ซึ่งมีพยัญชนะต้นครอบคลุมอักษรสามหมู่ ครอบคลุมสระไม่น้อยกว่า ๒๐ สระขึ้นไป รวมทั้งครอบคลุมคำควบกล้ำ คำอักษรนำ และคำผันเสียงวรรณยุกต์ทุกหมู่อักษร”

๓.ติดตามการจัดการเรียนการสอนแก้ปัญหานักเรียนชั้น ป.๒ ขึ้นไปที่ไม่มีความพร้อมด้านทักษะการอ่านและเขียนตามมาตรฐาน เพื่อให้บรรลุสัมฤทธิผลด้านทักษะการอ่านและเขียนตามมาตรฐาน ดังนี้

          “อ่านและเขียนคำตรงมาตราทั้ง ๙ แม่ซึ่งมีพยัญชนะต้นครอบคลุมอักษรสามหมู่ ครอบคลุมสระไม่น้อยกว่า ๒๐ สระขึ้นไป รวมทั้งครอบคลุมคำควบกล้ำ คำอักษรนำ และคำผันเสียงวรรณยุกต์ทุกหมู่อักษร”

แนวทางดำเนินการ

          แนวทางในการดำเนินการ "ป้องกันปัญหาและแก้ปัญหาเพื่อประกันการอ่านออกเขียนได้" ให้ดำเนินการตามแนวทางในหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว ของ ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ นั้นมีสาระสำคัญโดยสรุป ดังนี้

๑.การเรียนรู้เหตุแห่งปัญหา

          เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้มีสาเหตุมาจาก

          ๑.๑ ครูสอนผิดวิถีการสอนภาษาไทย

          ๑.๒ ครูจัดการเรียนการสอนไม่ครบกระบวนทักษะ

          ๑.๓ ผู้บริหารสถานศึกษาจัดวางตัวครูอนุบาลและครู ป.๑ ไม่เหมาะบุคคล รวมทั้งมอบหมายแนวทางการจัดการเรียนการสอนไม่ถูกต้อง

          ๑.๔ ผู้บริหาร นักวิชาการ และนักการศึกษาผู้กำหนดแผนงานและนโยบายระดับต่างๆ ไม่เข้าใจเหตุแห่งปัญหา ไม่สามารถกำหนดแนวทางในการจัดการเรียนการสอน การกำกับติดตาม และนิเทศให้ถูกต้องแท้จริง

๒.การดำเนินงานแก้ปัญหา

          การแก้ปัญหาจะต้องจัดทำแผนงานโครงการเป็น ๒ โครงการสำคัญ คือ

          ๒.๑ โครงการป้องกันปัญหา

          โครงการนี้จะต้องจัดทำอย่างจริงจังและถูกต้องเพื่อป้องกันปัญหาแบบที่ชั้น อนุบาล และชั้น ป.๑

          (๑) จัดกิจกรรมการเรียนการสอนระดับอนุบาล ด้วยการเตรียมความพร้อมด้านทักษะภาษาก่อนขึ้น ป.๑ ตามมาตรฐานแม่บทข้อ ๑.๑-๑.๘ ดังนี้

          -ครูจัดทำบัญชีคำเพื่อการนำเด็กเปล่งเสียงระดับชั้นอนุบาลละ ๕,๐๐๐ คำอย่างเป็นหมวดหมู่ จัดกิจกรรมนำเปล่งคำ ณ สถานที่จริงที่มีสิ่งของหรือสิ่งซึ่งแสดงให้เห็นได้ สัมผัสได้ หรือรับรู้ได้ของคำคำนั้นๆ รวมทั้งได้มีการบันทึกพัฒนาการของนักเรียนเป็นรายบุคคลประกอบ

          -ครูจัดทำบัญชีประโยคเพื่อนำนักเรียนฟังและพูดสื่อสารได้ตามวัย และจัดเตรียมหนังสือนิทานมาเล่าให้นักเรียนฟัง ชวนพูดถามตอบ สร้างเสริมความสนุก และความสนใจการอ่าน

          -ครูเขียนชาร์ต ก ไก่ น้อมไหว้ นำเด็กท่อง ก - ฮ และร้องเพลงตามที่กำหนดได้

          -ครูจัดเตรียมกิจกรรมฝึกกล้ามเนื้อมือให้นักเรียนพร้อมที่จะจับดินสอและเขียนเส้น จัดกิจกรรมนำฝึกจับดินสอและฝึกระยะสายตาได้เหมาะสม จากนั้นนำเด็กฝึกเขียนเส้นลีลาต่างๆ ทุกทิศทาง กระทั่งเกิดทักษะจริงแท้ อีกทั้งนำฝึกวาดภาพ และระบายสีสร้างเสริมจินตนาการให้มีพัฒนาการสมตามวัย

          -ครูนำนักเรียนฝึกเขียนพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ และตัวเลข ๐-๙  ตามลำดับง่ายไปหายาก โดยใช้กระดาษไร้เส้น ฝึกซ้ำๆ ทีละตัวอักษรจนเกิดทักษะจริงแท้ โดยเน้นการเขียนพยัญชนะพื้นฐานได้ไม่น้อยกว่า ๒๘ ตัว ได้แก่... ก จ ด ต บ ป อ // ค ง ช ซ ท น พ ฟ ม ย ร ล ว ฮ // ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห

          (๒) จัดการเรียนการสอนภาษาไทย ป.๑ เพื่อการอ่านออกเขียนได้อย่างมีมาตรฐาน ดังนี้

          -ครูจัดทำชาร์ตแบบฝึกอ่านเขียนที่ถูกต้องและมีมาตรฐานตามหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว ของ ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ บทที่ ๓-๖

          -ครูจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบบันไดทักษะ ๔ ขั้นวันละ ๒ ชั่วโมง

          -นักเรียนมี “สมุดคัดลายมือ” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่อง

          -นักเรียนมี “สมุดเขียนตามคำบอก” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่องอย่างสอดคล้องกับสมุดคัดลายมือ และแสดงผลการแก้ไขปรับปรุงอย่างมีพัฒนาการ

          -ครูมีบัญชีแสดงการมาเรียนของนักเรียน

          -เมื่อสอนครบเนื้อหาหลักสูตรได้มีการทดสอบ “เขียนตามคำบอก” ด้วยคำมาตรฐาน ๕๐ คำและแสดงหลักฐานได้อย่างเป็นระบบที่ง่ายต่อการตรวจสอบ

          ๒.๒ โครงการเฉพาะกิจแก้ปัญหาเร่งด่วนที่ชั้น ป.๒ ขึ้นไป

          เนื่องจากนักเรียนที่เลื่อนชั้นจาก ป.๑ มาอยู่ในชั้นเรียนต่างๆ ขณะนี้จำนวนมากยังอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ จึงจำเป็นต้องจัดทำโครงการแก้ปัญหาเฉพาะกิจเร่งด่วน ดังนี้

          (๑) สำรวจสภาพปัญหาด้วยการให้นักเรียนชั้น ป.๒ ขึ้นไปเขียนตามคำบอกจากคำทดสอบ ๕๐ คำ โดยที่คำทดสอบนี้มีมาตรฐานพื้นทักษะระดับชั้น ป.๑ ซึ่งมีค่าความยากง่ายเฉลี่ยองค์ประกอบของคำครอบคลุม

          -คำที่มีพยัญชนะต้นอักษรสามหมู่

          -คำที่สะกดตรงมาตราทั้ง ๙ แม่

          -คำที่ประสมสระไม่น้อยกว่า ๒๐ สระขึ้นไป

          -คำควบกล้ำและคำอักษรนำ

          -คำผันเสียงวรรณยุกต์ทั้งสามหมู่อักษร

          ชุดคำทดสอบ ๕๐ คำ มีให้เลือกในหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว ของ ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ จำนวน ๒ ชุด

          นักเรียนที่ได้คะแนนไม่ถึง ๒๕ คะแนนให้คัดจำแนกเป็นกลุ่มๆ เข้าสู่โครงการแก้ปัญหา

          (๒) จำแนกนักเรียนเป็นกลุ่มๆ กลุ่มละไม่เกิน ๒๐ คน โดยพิจารณาให้นักเรียนที่เรียนช้าอยู่กับช้า นักเรียนที่เรียนเร็วอยู่กับเร็ว รวมทั้งดูวัยให้ใกล้เคียงกัน และดูคะแนนความสามารถที่ใกล้เคียงกันให้อยู่กลุ่มเดียวกันด้วย

          (๓) จัดให้มี “ครูอาสา” เป็นผู้รับผิดชอบจัดการเรียนการสอนเพื่อการแก้ปัญหาเป็นการเฉพาะ ครูอาสาคนหนึ่งจะรับผิดชอบนักเรียนได้ไม่เกิน ๔ กลุ่ม หรือไม่เกิน ๘๐ คน

          (๔) ครูอาสาจัดกิจกรรมการเรียนการสอนกลุ่มละไม่น้อยกว่า ๑ ชั่วโมงต่อวัน ดังนั้น ถ้ามีนักเรียน ๔ กลุ่มก็จะต้องสอนวันละ ๔ รอบ รอบละ ๑ กลุ่มต่อ ๑ ชั่วโมง  ดังนั้น ครูอาสาที่รับผิดชอบสอนวันละ ๔ กลุ่ม ควรจะต้องว่างจากภารกิจอื่นอย่างสิ้นเชิง เพื่อจะได้ทุ่มเทเวลาเพื่อกิจกรรมการสอนแก้ปัญหาอย่างแท้จริง

          (๕) ครูอาสาเขียนชาร์ตประกอบการสอนตามแบบฝึกในหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว ของ ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ ตั้งแต่บทที่ ๓ ถึงบทที่ ๖ และดำเนินการสอนไปตามลำดับเนื้อหาอย่างครบถ้วน โดยใช้กิจกรรมการสอนแบบบันไดทักษะ ๔ ขั้นทุกชั่วโมง คือ

          ขั้นที่หนึ่ง แจกลูก ให้ผูกจำ

          ขั้นที่สอง อ่านคำ ย้ำวิถี

          ขั้นที่สาม คัดลายมือ ซ้ำอีกที

          ขั้นที่สี่ เขียนคำบอก ทุกชั่วโมง

          (๖) ครูอาสาดำเนินการสอนแก้ปัญหาไปจนครบถ้วนเนื้อหาเป็นเวลาไม่น้อยกว่ากลุ่มละ ๙๐ ชั่วโมง หรือไม่น้อยกว่า ๔ เดือน หรืออาจเกินกว่าเวลาที่กำหนดนี้บ้างก็ได้ ทั้งนี้ให้ถือเอาความมีสัมฤทธิผลของทักษะของนักเรียนแต่ละกลุ่มและแต่ละคนเป็นสำคัญ

          (๗) เมื่อสอนครบตามเนื้อหาบทที่ ๓-๖ ให้ครูอาสานำคำทดสอบ ๕๐ คำใช้ครั้งแรกก่อนเข้าโครงการมาทดสอบให้นักเรียนเขียนตามคำบอกอีกครั้ง เพื่อเปรียบเทียบพัฒนาการและผลสัมฤทธิ์ในการแก้ปัญหา (โดยทั่วไป ถ้าครูอาสาดำเนินการอย่างครบถ้วนตามเนื้อหาแบบฝึก กระบวนการ และขั้นตอนต่างๆ ดังที่กล่าวแล้ว โดยไม่มีปัญหาหรืออุปสรรคแทรกซ้อน จะได้ผล ๑๐๐%)

          (๘) จัดทำรายงานสรุปผลการดำเนินโครงการเสนอหน่วยงานในสังกัดรับทราบ

๓.การบริหาร ติดตามกำกับ นิเทศ และประเมินผล

          ให้ฝ่ายบริหารและฝ่ายวิชาการเรียนรู้กระบวนการ ขั้นตอน วิธีการต่างๆ จากหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว ของ ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ เพื่อความเข้าใจตรงกันกับครูอนุบาล ครู ป.๑ และครูอาสา จากนั้นวางแผนงานสนับสนุน ติดตามกำกับดูแล นิเทศ และช่วยเหลือ

          ๓.๑ แต่งตั้ง “คณะกรรมการติดตามกำกับนิเทศและประเมินผล” เพื่อวางแผนงาน กำหนดปฏิทินติดตามกำกับนิเทศและประเมินผลโครงการ โดยแบ่งหน้าที่กันพิจารณาภารกิจตามมาตรฐานแม่บท และแนวทางดำเนินการของครูอนุบาล ครู ป.๑ และครูอาสา ดังนี้

          (๑) ปฏิบัติงานของครูอนุบาล ที่สามารถตรวจสอบได้จาก

          -มีหลักฐานบัญชีคำและบัญชีประโยคเพื่อการนำนักเรียนเปล่งคำและฝึกพูดสอดคล้องกับแนวทางที่ได้รับการนิเทศ

          -มีหลักฐานชาร์ตพยัญชนะ ก-ฮ ชาร์ตสระ และสามารถพิสูจน์การเปล่งท่องของนักเรียนได้

          -นักเรียนมีพัฒนาการการจับดินสอ ปรับระยะสายตา เขียนเส้นลีลาต่างๆ และวาดรูปอย่างมีทักษะสมบูรณ์ก่อนการเขียนตัวอักษร มีหลักฐานการจัดเก็บผลงานและพัฒนาการของนักเรียนอย่างเป็นระบบ

          -นักเรียนสามารถเขียนพยัญชนะ สระ วรรณยุกต์ และตัวเลข ๐-๙ มีหลักฐานการจัดเก็บผลงานและพัฒนาการของนักเรียนอย่างเป็นระบบ

          (๒) การปฏิบัติงานของครู ป.๑ ที่สามารถตรวจสอบได้จาก

          -ครูมีชาร์ตแบบฝึกอ่านเขียนที่ถูกต้องและมีมาตรฐานตามหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว บทที่ ๓-๖

          -ครูได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบบันไดทักษะ ๔ ขั้นทุกชั่วโมง

          -นักเรียนมี “สมุดคัดลายมือ” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่อง

          -นักเรียนมี “สมุดเขียนตามคำบอก” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่องอย่างสอดคล้องกับสมุดคัดลายมือ และแสดงผลการแก้ไขปรับปรุงอย่างมีพัฒนาการ

          -ครูมีบัญชีแสดงการมาเรียนของนักเรียน

          -เมื่อสอนครบเนื้อหาหลักสูตรได้มีการทดสอบ “เขียนตามคำบอก” ด้วยคำมาตรฐาน ๕๐ คำและแสดงหลักฐานได้อย่างเป็นระบบที่ง่ายต่อการตรวจสอบ

          (๓) การปฏิบัติงานของ “ครูอาสา” ที่สามารถตรวจสอบได้จาก

          -ครูได้ดำเนินการทดสอบการเขียนตามคำบอกนักเรียนก่อนเข้าโครงการจากคำมาตรฐาน ๕๐ คำและมีกระดาษคำตอบเก็บไว้อย่างเป็นระบบและหมวดหมู่ที่ง่ายต่อการตรวจสอบ

          -ครูมีชาร์ตแบบฝึกอ่านเขียนที่ถูกต้องและมีมาตรฐานตามหนังสือ เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว บทที่ ๓-๖

          -ครูได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบบันไดทักษะ ๔ ขั้นทุกชั่วโมง

          -นักเรียนมี “สมุดคัดลายมือ” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่อง

          -นักเรียนมี “สมุดเขียนตามคำบอก” ที่แสดงผลการเรียนต่อเนื่องอย่างสอดคล้องกับสมุดคัดลายมือ และแสดงผลการแก้ไขปรับปรุงอย่างมีพัฒนาการ

          -ครูมีบัญชีแสดงการมาเรียนของนักเรียน

          -เมื่อสอนครบเนื้อหาหลักสูตรได้มีการทดสอบ “เขียนตามคำบอก” ด้วยคำมาตรฐาน ๕๐ คำและแสดงหลักฐานได้อย่างเป็นระบบที่ง่ายต่อการตรวจสอบ

          ๓.๒ จัดสรรงบประมาณสนับสนุน เพื่อการจัดซื้อกระดาษ และเครื่องเขียน เพื่อเขียนชาร์ตประกอบการสอนชุดละประมาณ ๒๐๐ แผ่น

          ๓.๓ บริหารบุคลากรและวิชาการให้เอื้อต่อกระบวนการแก้ปัญหา (มีรายละเอียดในหนังสือ “เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว”)

---------------------------------------

ครูกานท์ : ผศ.ศิวกานท์ ปทุมสูติ, ทุ่งสักอาศรม ๓๕ หมู่ ๑๓ ต.จรเข้สามพัน อ.อู่ทอง จ.สุพรรณบุรี ๗๑๑๗๐ 

โทร. ๐๘๑-๙๙๕๖๐๑๖

e-mail : [email protected]