เรียน คุณครูที่เคารพ

จากการเดินทางสัญจรเป็นวิทยากรให้การอบรมเรียนรู้หลักสูตร “แก้ปัญหาเด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้”สำหรับผู้บริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษา อีกทั้งบางหน่วยงานยังได้จัดโครงการให้ผมและคณะวิทยากรจากทุ่งสักอาศรมมี ส่วนร่วมติดตามนิเทศเรื่องนี้มาอย่างเข้มข้นและต่อเนื่อง 10 กว่าปี ณ ขณะนี้ผมค่อนข้างอิ่มตัว และได้พบว่าปัญหาโดยทั่วไปมิได้อยู่ที่การสอนของครูเท่านั้น หากแต่ขึ้นอยู่ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นสำคัญด้วย โดยเฉพาะการการบริหารจัดการที่ไม่เอาจริง ไม่ลงลึกในการเรียนรู้สาเหตุของปัญหา แม้จะได้เรียนรู้แนวทางแล้วก็มักมิได้นำพาต่อการแก้ไขอุปสรรคปัญหา ไม่ติดตามกำกับนิเทศภายในตามแนวทางของโครงการอย่างจริงจัง ทั้งยังไม่ได้จัดสรรเวลาของครูและเด็กให้สอดคล้องกับแนวทางของโครงการแก้ ปัญหา ดังนั้น หลายแห่งที่ได้ผ่านการอบรมเรียนรู้ไปแล้ว แต่พฤติกรรมการบริหารจัดการและการจัดการเรียนการสอนยังไม่ยอมเปลี่ยนแปลงให้ เป็นไปตามแนวทางโครงการอย่างครบถ้วน ก็จึงยังไม่เกิดสัมฤทธิผลในการแก้ปัญหาแบบยั่งยืน แต่ขณะเดียวกันโรงเรียนที่ผู้บริหารและครูเอาจริง ลงลึกในการแก้ปัญหาตามแนวทางของโครงการ พร้อมทั้งปฏิบัติการการเรียนการสอนตามแบบฝึกของนวัตกรรม "เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้แก้ง่ายนิดเดียว" ก็สามารถแก้ปัญหาได้เบ็ดเสร็จภายใน ๔ เดือน หรืออย่างช้าก็ไม่เกิน ๑ ปีการศึกษาเท่านั้น แม้เด็กบนดอย เด็กชนเผ่าต่างๆ ที่โรงเรียนปฏิบัติตามแนวทางของโครงการก็สามารถบรรลุสัมฤทธิผลอ่านออกเขียน ได้ ๑๐๐% มาแล้ว รวมทั้งเด็กๆ ทุกภูมิภาคที่โรงเรียนกล้าเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนตามแนวทางที่เราพิสูจน์ แล้วดังกล่าว ก็ล้วนประสบความสำเร็จถ้วนหน้า แต่โรงเรียนอีกจำนวนไม่น้อยก็มัวแต่เต้นตามนโยบายและแนวทางอันพร่าเลือนของ หน่วยงานต้นสังกัด ไม่สามารถปฏิบัติตามแนวทางที่ได้รับการอบรมเรียนรู้จากเราไปได้อย่างเต็ม กระบวนการ ซ้ำยังมีข้ออ้างข้อจำกัดอีกนานัปการ ซึ่งตราบใดที่ยังไม่ยอมรับความจริงของปัญหาและสาเหตุที่ขัดขวางการแก้ปัญหา ก็ยากที่จะแก้ปัญหาได้จริง เด็กๆ จะยังขาดโอกาสที่จะอ่านออกเขียนได้อย่างมีทักษะสมบูรณ์ต่อไป

ด้วยความรู้สึกอิ่มตัวดังกล่าว และด้วยความปรารถนาที่จะใช้เวลาในชีวิตเพื่อ “ความมีอยู่ของชีวิตที่พึงประสงค์เป็นส่วนตน” ทั้งเพื่อการ “อ่านเขียนเรียนรู้ชีวิตและใช้ชีวิต (ที่เหลืออยู่)” อย่างจริงแท้ให้มากขึ้น ที่สุดแล้วผมก็เห็นควรปล่อยวางความตั้งใจที่หมายมุ่งต่อการแก้ปัญหา “เด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้” นี้ลงบ้าง ปล่อยให้ครู ผู้บริหาร และผู้มีอำนาจหน้าที่ที่ต่างมีอัตตาวิถีแห่งตนได้เรียนรู้ทุกขสัจจะของการ ความพร่าเลือนต่อการแก้ปัญหา ได้มีพื้นที่เกียรติยศแห่งการแก้ปัญหาของเขาเองตามทางเลือกของเขา ปัญหาเด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้จะลดลงหรือเพิ่มขึ้น มันคงขึ้นอยู่กับความเชื่อในวิถีทางของการแก้ปัญหา ความรู้ความเข้าใจต่อมายาคติจริงลวงที่เขาทั้งหลายจะต้องเรียนรู้ ผมไม่จำเป็นต้องย้ำบอกย้ำกล่าวอีกแล้วว่า บันไดทักษะ ๔ ขั้น และนวัตกรรมแบบฝึกของทุ่งสักอาศรม แม้จะได้พิสูจน์ตามวิถีทางของเราแล้วว่าปัญหาดังกล่าวแก้ได้อย่างยั่งยืนก็ ตาม ก็จะไม่ผูกมัดความเชื่อว่าจะต้องใช้วิถีทางเดียวกับเราเท่านั้น

   อย่างไรก็ตาม ผมก็เชื่อว่ายังมีคุณครูและผู้บริหารที่มีคุณภาพที่ทำงานแบบปิดทองหลังพระอยู่ไม่น้อยในบ้านเมืองของเรา ผมขอเป็นกำลังใจให้เขาเหล่านั้น

  สำหรับการแก้ปัญหาเด็กอ่านไม่ออกเขียนไม่ได้ ต่อจากนี้ หากหน่วยงานการศึกษาใดมีความประสงค์จะจัดการอบรมเรียนรู้เพื่อการแก้ปัญหาอย่างจริงใจและจริงจัง ขอเป็นว่า
(1) ผู้บริหารสถานศึกษาจะต้องเข้าร่วมเรียนรู้ปัญหาและแนวทางแก้ปัญหาตลอดหลักสูตรการอบรม
(2) ครูผู้เกี่ยวข้องที่จำเป็นต้องเข้าร่วมเรียนรู้ได้แก่
ครูอนุบาล ผู้ซึ่งจะต้องเรียนรู้การเตรียมทักษะความพร้อมของเด็กปฐมวัยอย่างเหมาะสมกับพัฒนาการของเด็ก
ครู ป.๑ ผู้ซึ่งจะต้องเรียนรู้การสอนป้องกันปัญหา เพื่อให้เด็กที่จบ ป.๑ อ่านออกเขียนได้อย่างเป็นรูปธรรมก่อนขึ้นชั้น ป.๒
ครูอาสา ผู้ซึ่งจะต้องสอนแก้ปัญหาเด็ก ป.๒-ม.๓ อาจเป็นครูภาษาไทยหรือครูวิชาใดๆ ก็ได้ที่มีทักษะภาษาดีและมีใจพร้อมเป็นครูอาสา ครูอาสา ๑ คนจะรับสอนแก้ปัญหาเด็กได้ไม่เกิน ๘๐ คน
(3) อาจพิจารณาหารือกันถึงความตั้งใจจริงจังเป็นสำคัญด้วย

หมายเหตุ : หากหน่วยงานใดไม่สามารถดำเนินการตามเงื่อนไขข้างต้นได้ แต่ยังประสงค์จะจัดอบรม เฉพาะส่วนใดส่วนหนึ่งตามเหตุปัจจัยที่จำกัดด้วยกรณีใดๆ ก็ตาม ศูนย์เรียนรู้ทุ่งสักอาศรม ได้มอบหมายให้ 'ครูก้อย' (นางสาวในดวงตา ปทุมสูติ) และคณะ ซึ่งผ่านประสบการณ์การเป็นครูอาสาและเป็นวิทยากรร่วมติดตามนิเทศโครงการนี้ มาแล้วอย่างต่อเนื่องเป็นวิทยากรแทน (รายละเอียดนอกจากนี้ติดต่อได้ที่ครูก้อย 081-7578854)

ทั้งนี้ หากเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับการ "อ่านคิดเขียนเรียนชีวิต" อย่างประณีตจิตผ่านภาวกวี สุนทรียภาษา ธรรมชาติ และการใช้ชีวิต อย่างมีเป้าหมายร่วมกันอย่างจริงแท้ ผมยังปรารถนาแบ่งปันแก่ผู้ใฝ่เรียนรู้แม้กลุ่มเล็กๆ ไม่ย่อท้อสืบต่อไปครับ

ทุ่งสักอาศรม
26.12.2558