ที่มา . กีฬา.เพชรภูมิ.  ๑๖ มิถุนายน ๒๕๖๔ : หน้า ๑๒

กีฬาวิ่งมาราธอน..มักมีประชาชนทั่วประเทศ รวมทั้งชาวต่างชาติสนใจสมัคร...

แต่เมื่ออ่านข่าว" ยกเลิกงานเดินวิ่งโรงพยาบาลพระจอมเกล้าฯ มินิ-ฮาล์ฟ มาราธอน"

ทำให้พี่น้องประชาชนต่างจังหวัดที่รอคอยวันเวลาที่จะได้มาพักผ่อนเมืองเพชร

ชมทะเล

ชมภูเขา

ชมวัดวัง

ต้องล้มเลิกหรือหยุดความคิดนั้นไว้ก่อน

จนกว่าสถานการณ์จะดีขึ้น และเศรษฐกิจก็คงจะดีขึ้นตามมาในภายหลัง

 ...............................................................................................

ผู้เขียนมีข้อเสนอแนะขั้นตอนการจับใจความดังนี้

๑.ให้นักเรียนอ่านอย่างมีวิจารณญาณ ว่าคำสำคัญอยู่บรรทัดไหนบ้างแล้วขีดเส้นประเด็นสำคัญ

ประเด็นคือเรื่องที่หยิบยก...

ดังต่ออย่างด้านบน มี ๔ ประเด็น 

ประเด็น แรก ความขยันเป็นพฤติกรรมที่มาจากการเรียนรู้และฝึกฝน

ประเด็นที่สอง การปลูกฝังต้องเริ่มตั้งแต่วัยเด็ก

ประเด็นที่สาม เมื่อเป็นผู้ใหญ่ก็จะมีความขยัน ตั้งใจ รับผิดชอบ มีการใช้ความขยัน

ประเด็นที่สี่ ความขยันทำให้พบความสำเร็จ

ครบ  ๔ ประเด็น ก็จะได้ ๔  คะแนน

๒ให้ผู้เรียนอ่านบท   อย่างละเอียดถี่ถ้วนแล้วทำเครื่องหมาย(.......) ..วงเล็บ กับข้อความที่เป็นรายละเอียด

เมื่อวงเล็บไว้แล้วต้องตัดทิ้งไปไม่ต้องนำมาเขียนจับใจความ ถ้าหากผู้เรียนนำมาเขียนคะแนนจะถูกลดลง ไปเรื่อยๆ 

๓.ให้ผู้เรียนสังเกตข้อความที่เป็นตัวอย่าง   ข้อความที่อยู่หลังคำว่า " เช่น...."  ห้ามนำมาเชียน

เนื่องจากเป็นตัวอย่าง หากนำมาเขียนก็คะแนนลดลงไปเรื่อยๆ

ตัวอย่าง

จากบทอ่าน เรื่องความขยัน   เช่น กิจกรรมกีฬา  กิจกรรม นันทนาการ 

๔.ให้ผู้เรียนสังเกต ในการจับใจความสำคัญ ห้ามใช้คำว่า กระผม /ผม/ดิฉัน/เรา

เนื่องจากเป็น สรรพนามบุรุษที่ 1

๕. ให้ผู้เรียนสังเกต หากบทอ่าน มีเครื่องหมายอัญประกาศ  "......."  หรือเรียกว่าเครื่องหมายคำพูด

ห้ามนำมาเขียนในการจับใจความสำคัญ หากนำมาเขียน คะแนนจะถูกกลดลง

๖.ให้ผู้เรียนสังเกตเนื้อหาเฉลย ต้องไม่นำเนื้อหานอกเรื่องมาเติมในการจับใจความสำคัญ

ตัวอย่าง 

ความขยันจะเพิ่มมากขึ้นในสถานการณ์โควิด-19

จะถูกลดคะแนนทันที เนื่องจากในบทที่ให้อ่านไม่มีเนื้อหาคำว่า...สถานการณ์โควิด-19...ปรากฏในบทที่อ่าน

๗.ให้ผู้เรียนสังเกต การจับใจความสำคัญ ก็ยังเน้นเรื่องหลักการเขียน การสะกดคำ 

ตัวการันต์   การวางสระ พยัญชนะ  พยัญชนะควบกล้ำ ห้ามตกหล่น หรือเขียนผิด

หากเขียนผิด หรือตกหล่น คะแนนลดลงไปเรื่อยๆ

๘. ให้ผู้เรียนสังเกต หากพบตัวเลข หรือจำนวนต่าง  ๆ ไม่นำมาเขียนจับใจความสำคัญ

เพราะถือว่าเป็นข้อมูลรายละเอียด หากพบว่านำมาเขียน จะถูกลดคะแนนลงไปเรื่อยๆ

..........................................

ตัวอย่าง

การจับใจความสำคัญ เรื่องความขยัน

คำสั่ง  จงสรุปใจความสำคัญของบทอ่าน ต่อไปนี้  เขียนด้วยตัวบรรจงครึ่งบรรทัด

โดยใช้ภาษาไทยมาตรฐาน (ภาษาไทยกลาง) ความยาว 3 บรรทัด

          ความขยันไม่ได้เป็นเรื่องเกี่ยวกับกรรมพันธุ์แต่เป็นพฤติกรรมที่ได้มาจากการเรียนรู้และการฝึกฝน                               

การปลูกฝัง ในเรื่องนี้ควรเริ่มต้นตั้งแต่เด็กๆ โดยมีแนวปฏิบัติ  เช่น  ( รู้จักแบ่งเวลาให้เหมาะสม ) 

(มีการจัดเวลาสำหรับทบทวนบทเรียน ) (ขณะเดียวกันควรมีเวลาเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ  )

ที่โรงเรียนจัดขึ้นด้วย  เช่น  (กิจกรรมกีฬา )(กิจกรรมนันทนาการ  )(กิจกรรมหารายได้ ระหว่างเรียน ฯลฯ)

         การสอนให้เด็กขยันและมุ่งมั่นเป็นการปลูกฝังให้เด็กมีความตั้งใจและรับผิดชอบด้วยความเพียรพยายาม

อดทน (เพื่อให้งานสำเร็จตามเป้าหมาย  ) (สิ่งเหล่านี้จะติดตัวเด็กไปจนถึงการทำงานในอนาคต )( เพราะฉะนั้น

ความขยันจึงเป็นคุณธรรมสำคัญที่ต้องปลูกฝังให้เด็ก)

             เมื่อเด็กเหล่านี้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ก็จะมีความตั้งใจ( เพียรพยายามทำหน้าที่การงานอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ)

( ไม่ท้อถอยเมื่อพบอุปสรรค) สิ่งสำคัญที่สุดคือ เมื่อพบอุปสรรคก็สามารถใช้ความขยันควบคู่กับการใช้ปัญญาแก้ไขปัญหา

                ด้วยเหตุนี้ จึงอาจกล่าวได้ว่า ความขยันเป็นต้นทุนอันสำคัญประการหนึ่ง ที่จะนำความสำเร็จ  มาสู่ชีวิต   

(ขณะที่ความเกียจคร้าน  จะนำมาซึ่งความล้มเหลวและความขัดสน )

ที่มา  : ข้อสอบการเขียน อัตนัย สทศ.ปีการศึกษา  ๒๕๖๐ 

........................................................................................................

..... ................................................................................................

เฉลย  คำสั่ง  จงสรุปใจความสำคัญของบทอ่านต่อไปนี้  เขียนด้วยตัวบรรจงครึ่งบรรทัด โดยใช้ภาษาไทยมาตรฐาน

(ภาษาไทยกลาง) ความยาว 3 บรรทัด

ความขยันไม่ได้เป็นเรื่องเกี่ยวกับกรรมพันธุ์แต่เป็นพฤติกรรมที่ได้มาจากการเรียนรู้และการฝึกฝน ควรเริ่มต้นตั้งแต่เด็กๆ การสอนให้เด็กขยันและมุ่งมั่นให้เด็กมีความตั้งใจและรับผิดชอบเมื่อเด็กเหล่านี้เติบโตเป็นผู้ใหญ่ก็สามารถใช้ความขยันควบคู่กับการใช้ปัญญาแก้ไขปัญหา  ความขยันเป็นต้นทุนอันสำคัญประการหนึ่ง ที่จะนำความสำเร็จ  มาสู่ชีวิต

ที่มา  : ข้อสอบการเขียน อัตนัย สทศ.ปีการศึกษา  ๒๕๖๐ 

............................................................................

                ส่วน  การย่อความ ประกอบด้วยทักษะสำคัญ  2 ประการ ดังนี้

 1. การอ่าน

           การอ่านเพื่อย่อความ เป็นการอ่านแบบสรุปความหรือการอ่านจับใจความสำคัญของเรื่อง ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้

1)      อ่านเรื่องที่จะเขียนย่อความทั้งหมดอย่างละเอียด เพื่อให้ทราบว่า เป็นเรื่องเกี่ยวกับใคร ทำอะไร

ที่ไหน เมื่อไร อย่างไร

     2)   แยกอ่านทำความเข้าใจเรื่องแต่ละย่อหน้าอย่างละเอียด

     3)   จับความคิดหลัก หรือประโยคใจความสำคัญในแต่ละย่อหน้า โดยความคิดหลัก หมายถึง ความรู้

            ความคิดที่ผู้เขียนเสนอต่อผู้อ่าน ในแต่ละย่อหน้าจะต้องมีความคิดหลักที่ผู้อ่านสรุปได้เพียง

           อย่างเดียว ซึ่งมักแสดงด้วยประโยคใจความสำคัญซึ่งอาจอยู่ต้นย่อหน้า กลางย่อหน้า หรือท้ายย่อหน้า

             ส่วนประกอบอื่นๆ ได้แก่ ประโยคขยายความหรือพลความ ซึ่งทำหน้าที่ขยายใจความสำคัญหรือ

            ความคิดหลักในย่อหน้าให้ผู้อ่านเข้าใจแจ่มแจ้งชัดยิ่งขึ้น เช่น รายละเอียดข้อเปรียบเทียบ ตัวอย่าง 

             ย่อหน้าบางแบบอาจมีความคิดหลักแต่ไม่มีประโยคใจความสำคัญ มีแต่ประโยคขยายความเรียง

           ต่อเนื่องกันไป

2.  การเขียน

             การเขียนเพื่อย่อความเป็นการเรียบเรียงสาระสำคัญที่บันทึกไว้จากการอ่าน โดยมีหลักดังนี้

     2.1   ข้อความที่ย่อ

            1)   มีเฉพาะสาระสำคัญ คือ ความคิดหลัก ส่วนที่เป็นพลความตัดออกทั้งหมด

            2)   ในกรณีที่สาระสำคัญซ้ำกันหลายๆ แห่ง เมื่อนำมาเรียบเรียงให้กล่าวเพียงครั้งเดียว

            3)   ครอบคลุมประเด็นสำคัญของเรื่องได้ครบถ้วน สมบูรณ์ ถูกต้องตามเรื่องเดิม

            4)   ข้อความที่เป็นคำพูดอยู่ในเครื่องหมายอัญประกาศ ถ้าไม่ใช่ประเด็นสำคัญให้ตัดออก 

                  ถ้าเป็นประเด็นสำคัญให้สรุปสั้นๆ

            5)   ข้อความที่ย่อเรียงลำดับอย่างไรก็ได้ให้อ่านเข้าใจง่าย ไม่จำเป็นต้องเรียงลำดับตามเรื่องเดิม

     2.2   สำนวนภาษา

            1)   ใช้สำนวนภาษาของผู้เขียน โดยเป็นการเรียบเรียงเนื้อความใหม่ ไม่ควรใช้สำนวนภาษาของ

                  เรื่องเดิม และหลีกเลี่ยงการตัดต่อประโยคใจความสำคัญของต้นฉบับ

            2)   เรียบเรียงเป็นเรื่องเล่า ถ้าจะเอ่ยถึงบุคคลอื่น ให้ใช้ชื่อหรือใช้สรรพนามบุรุษที่ 3 ห้ามใช้

                  สรรพนามบุรุษที่ 1 และ 2 ในย่อความ

            3)   สำนวนภาษาหรือคำยาก คำยาว ในเรื่องเดิมให้เปลี่ยนมาใช้คำธรรมดา

4)   ไม่จำเป็นต้องใช้อักษรย่อในข้อความที่ย่อ นอกจากชื่อเดิมจะยาวมากและอักษรย่อนั้น

                  เป็นที่รู้จักกันแพร่หลาย  เช่น กทม. รสช. รสพ. ททท.

            5)   ถ้าเรื่องเดิมเป็นร้อยกรองให้ย่อความเป็นร้อยแก้ว

            6)   ใช้สำนวนภาษาที่คงไว้ซึ่งลีลาหรือน้ำเสียงให้เหมือนเดิม เช่น ความรู้สึกสะเทือนใจ

     2.3   ความยาวของย่อความ

                   ไม่มีกฎเกณฑ์ตายตัวว่า ย่อความควรมีสัดส่วนเหลือเท่าไรจากเรื่องเดิม หรือเรื่องขนาดใด

            ควรย่อให้สั้นเท่าใด ขึ้นอยู่กับความต้องการและการนำไปใช้ประโยชน์ และที่สำคัญ คือ

            สาระสำคัญและพลความในเรื่องเดิมถ้าเรื่องใดมีสาระสำคัญมาก พลความน้อย ย่อความก็จะไม่สั้น 

            คือ  ประมาณ  1 ใน 2 ของเรื่องเดิม เพราะถ้าย่อสั้นมากไป จะไม่ได้ใจความครบถ้วนตามเรื่องเดิม 

            หากเรื่องใดมีสาระสำคัญน้อย พลความมาก ย่อความก็อาจจะสั้นประมาณ 1 ใน 3 หรือ 1 ใน 4

            ของเรื่องเดิม

 ขอบคุณ oknation