จากการบ่มเพาะ (Cultivate)

ให้กับคุณครูโรงเรียนนาโบสถ์พิทยาคม จ.ตาก

โดยทีมกระบวนกร ม.เทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ที่วาง Theme ในเดือนแรกของการเริ่มบ่มเพาะ

เรื่อง Sensing เพื่อ Connect สู่ Contact (สนใจอ่าน คลิกที่นี่) 

สู่ Theme เดือนที่ 2 เรื่อง พื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้

โดยได้หยิบยกจากกระบวนการละครเพื่อการเปลี่ยนแปลง (สนใจอ่าน คลิกที่นี่) 

มาประยุกต์ออกแบบหลักสูตรให้กับคุณครูโรงเรียนนาโบสถ์พิทยาคม ในเดือนนี้

อารมณ์เป็นสิ่งสำคัญที่สร้างพื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้

และพื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้ก็เป็นสิ่งสำคัญในการจัดการเรียนรู้

หากตัวครูไม่รู้จักการปรับอารมณ์เพื่อสร้างบรรยากาศ

แล้วจะมีใครอยากมานั่งเรียนในห้องเรียนของเรา

กิจกรรมอนุสาวรีย์อารมณ์ และภาพยนตร์เรื่อง Inside out (สนใจอ่าน คลิกที่นี่) 

จึงเป็นประเด็นที่หยิบยกมาสุนทรียสนทนา (Dialogue)

โดยมี ดร.ประภัสสร วงษ์ดี และ อ.อินทิรา  คำภีระ ร่วมเป็นกระบวนกร

ซึ่งการถอดบทเรียนจากกิจกรรมนี้

คุณครูเห็นพ้องต้องกันว่า

อารมณ์เป็นตัวสร้างบรรยากาศในการเรียนรู้ได้

และปลุกพลังเพื่อสร้างความกล้าให้กับผู้เรียน

ให้เกิดบรรยากาศการเรียนรู้แบบ Active Learning (สนใจอ่าน คลิกที่นี่) 

ที่ส่งเสริมผู้เรียนให้คิดเป็น ทำเป็น แก้ปัญหาเป็น

คนเป็นครู จึงต้องรู้จักควบคุมอารมณ์

แม้มีอารมณ์ค้างมาจากที่บ้าน

เมื่อถึงโรงเรียน ต้อง The show must go on

คือสะบัดความขุ่นเคืองต่าง ๆ ออกไปให้ได้

เพราะอารมณ์เป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างพื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้

เมื่อผู้เรียนมีพื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้ ความรู้สึกเท่าเทียมก็ตามมา

หากครูสร้างบรรยากาศของความเท่าเทียมระหว่างครูกับศิษย์

ทั้งจากการจัดห้องเรียน หรือการวางตัวของครู

ย่อมส่งผลต่อความไว้วางใจ ระหว่างครูกับศิษย์ได้

ผศ.เอกรัตน์ รวยรวย ท่านได้เขียนถึง คุณลักษณะของกระบวนกร

ที่ทำให้ห้องเรียนมีพื้นที่ปลอดภัยในการเรียนรู้ ดังนี้

(1) เป็นผู้ฟังที่ดี : รับฟังความคิดเห็นของผู้เรียน ไม่โต้แย้ง ไม่แทรกขัด ไม่ตัดสินเขาถึงความคิดและความรู้สึกของผู้เรียน

(2) รักษาความลับ : ไม่เอาเรื่องราวอันเป็นความลับของผู้เรียนไปพูดต่อ อันจะก่อให้เกิดความอับอาย และสร้างความเสียหายแก่ผู้เรียน

(3) เคารพ เอาใจใส่ : ให้เกียรติผู้เรียน ยินดีรับฟังทุกความคิด ยอมรับทุกการกระทำของผู้เรียน และส่งเสริมและสนับสนุนผู้เรียนในทุกๆ ความคิดและการกระทำ

(4) ให้ความรู้สึกเท่าเทียม : เคารพในความเป็นมนุษย์อย่างเท่าเทียมกัน ลดบทบาทของความเป็นผู้สอนซึ่งก่อให้เกิดความกลัวในใจผู้เรียน สามารถเข้าไปร่วมกิจกรรมกับผู้เรียนได้อย่างเสมอกัน

(5) เห็นคุณค่าและประสบการณ์ : เห็นคุณค่าในความรู้และประสบการณ์ของผู้เรียนที่มีความแตกต่างกัน รวมทั้งสามารถใช้ประโยชน์จากประสบการณ์อันหลากหลายเพื่อก่อให้เกิดองค์ความรู้ใหม่ๆ อยู่เสมอ 

(6) ไม่ยึดติดเป้าหมาย : เน้นกระบวนการเรียนรู้ มากกว่าผลลัพธ์ของการเรียนรู้ ดำรงอยู่กับผู้เรียนได้เป็นอย่างดี แนะนำเสนอแนะหนทางที่จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดความอยากที่จะเรียนรู้และหาคำตอบด้วยตนเอง

(7) สร้างพื้นที่ปลอดภัย : สร้างบรรยากาศและใช้สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ทำให้ผู้เรียนเกิดความรู้สึกอบอุ่น ไว้วางใจที่จะแสดงออกซึ่งความคิดและความรู้สึกอย่างอิสระ

(8) ให้กำลังใจ: ไม่ใช่การตัดสินผิดถูก เปิดรับทุกความคิดเห็นและทุก ๆ ความรู้สึกของผู้เรียน ชี้แนะและสร้างพลังใจให้แก่ผู้เรียนในระหว่างการเรียนรู้

(9) สร้างความมีส่วนร่วม: ตระหนักถึงความเท่าเทียมกันในห้องเรียน ยึดมั่นว่าทุกคนในห้องเรียนเป็นทั้งผู้รู้และผู้เรียน สร้างความรู้สึกของความรับผิดชอบต่อสิ่งที่ต้องเรียนรู้ร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นครูหรือผู้เรียน

(10) จัดกิจกรรมกลุ่ม: จัดกิจกรรมอย่างหลากหลายเพื่อสร้างประสบการณ์ในการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียน และเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน

จากคุณลักษณะของกระบวนกรข้างต้น

เราจะเห็นว่าการเชื่อมต่อ (Connect) เป็นสิ่งสำคัญระหว่างครูกับศิษย์

และการสร้างพื้นที่ปลอดภัยและเท่าเทียม

เป็นสิ่งสำคัญในการจัดการเรียนรู้

เพื่อสร้างกระบวนกรโรงเรียนนาโบสถ์พิทยาคม

ให้เป็นกระบวนกรแกนนำ

และเป็นแนวร่วมสำคัญเพื่อปฏิรูปการศึกษาไทยให้จงได้