หลายครั้งเมื่อเราได้อยู่กับตัวเอง

ได้คิดใคร่ครวญถึงสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตที่เข้ามา

พบข้อขัดแย้งภายในจิตใจมากมาย

ที่ต้องตัดสินภายใต้สภาวะกลืนไม่เข้า คายไม่ออก (Dilemma)

จนเกิดความขัดแย้งภายในใจ ที่ต้องเลือกว่าจะออก ขาว เทา หรือ ดำ

ผมมีโอกาสได้เรียนรู้หลักสูตร ละคร กระบวนการสื่อสารเพื่อการเปลี่ยนแปลง

โดยมูลนิธิสื่อชาวบ้าน (มะข้ามป้อม) ร่วมกับ สสส.

และได้เข้าอบรมหลักสูตรที่ 1 : กระบวนการละครสร้างสันติ เพื่อสังคมสุขภาวะ

เมื่อวันที่ 20 – 22 กุมภาพันธ์ 2560 ที่ผ่านมา

กับเครื่องมือที่เรียกว่า ละครถกแถลง (Dialogue theatre)

ความงดงาม ของละครถกแถลง

คือการทำให้เราไม่ด่วนตัดสินคน เร็วเกินไป

เพราะทำให้ได้คิดใคร่ครวญ จากข้อมูลรอบด้าน

ที่โครงสร้างการสื่อสารด้วยละครถกแถลงนี้

ได้ออกแบบเป็นส่วนแสดงละคร และช่วงถกแถลง

เมื่อศิลปะการละคร เป็นส่วนหนึ่งในการถกแถลง

จึงเป็นการเปิดพื้นที่ในการสื่อสาร เพื่อแสดงความคิดเห็น

แม้คิดเห็นแตกต่างกัน 2 ฝ่าย แต่ไม่เกิดความขัดแย้ง

และพยายามหาทางออกร่วมกัน

ทำให้นึกถึงกระบวนการสุนทรียสนทนา (Dialogue)

ที่ผมใช้ในการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้อย่างมืออาชีพ หรือ PLC (สนใจอ่าน คลิกที่นี่)

เสมือนเป็นตัวต่อ Jigsaw ช่วยกันเติมเต็ม แทนที่จะถกกันแบบเอาเป็นเอาตาย

สิ่งแรกที่แว๊บเข้ามาในสมอง หลังจากจบหลักสูตรแรก

คือการนำไปใช้ในกิจกรรมแบบ World Café ในช่วงถกแถลง

ผ่านการสื่อสารด้วยศิลปะการละคร ที่ต้องอาศัยพื้นฐานการแสดง (Acting)

การสวมบทบาทตัวละคร (Character) การด้นสด (Improvisation)

การสร้างบท (Script) และการกำกับ (Directing)

ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นทักษะสำคัญในศตวรรษที่ 21

เรามาชมตัวอย่างช่วงละครกันก่อนครับ

**

เมื่อผ่านช่วงแสดงละคร เข้าสู่ช่วงถกแถลง

ผู้ดำเนินรายการ (Moderator) ก็ทำหน้าที่ดำเนินรายการ

ซึ่งมีอยู่หลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับลักษณะหรือข้อจำกัดของพื้นที่ เช่น

1.ถกวงใหญ่ (Dialogue)

2.ถกเดือด (Hot seat)

3.ถกแทน (Missing voice)

4.ถกวาที (Stage debate)

5.ถกวงย่อย (Chat circle)

ผมขอนำภาพตัวอย่างแบบถกเดือดมาให้ชมกันครับ

**

และหน้าที่ของผู้ดำเนินรายการ ก็ต้องมีช่วงปิดการถกแถลง (Closing)

เป็นการสรุปประเด็นการพูดคุย สนทนา หรือถกเถียง

เพื่อให้ปัญหามีทางออกหรือมีแนวทางแก้ไข

3 วันกับการได้เรียนรู้ละครถกแถลง

มันคุ้มค่ามากมายกับวิถีกระบวนกร

เพื่อสร้างการสื่อสารอย่างสันติ

ในภาวะแบบ Dilemma

ที่สังคมไทยเผชิญอยู่ตอนนี้

 ขอขอบคุณ

1.  เอกสารประกอบการอบรม “ละครถกแถลงคืออะไร”

กระบวนการละครสร้างสันติ เพื่อสังคมสุขภาวะ. วันที่ 20-22 กุมภาพันธ์ 2560 ณ โรงแรมฮิป รัชดา

2.  ภาพประกอบจาก Facebook ของ Makhampom (@mkpfoundation)