การตลาดที่ไร้จิตสำนึก (แถมมากใช่ว่าดี)

เราคงเคยได้ยินเรื่องของการตลาด 3.0 กันมาพอสมควร ซึ่งก็อาจมีคนที่เข้าใจอยู่บ้างและที่ยังมึน ๆ งง ๆ อยู่บ้าง ด้วยว่าการตลาด 3.0 นั้น ออกไปทางการรังสรรค์ประโยชน์แก่มวลมนุษย์โลก มีพันธกิจ วิสัยทัศน์ และค่านิยมที่ยิ่งใหญ่กว่าเดิม ประมาณว่า  Human Spirit Marketing หรือการตลาดจิตวิญญาณมนุษย์

จะเห็นได้ว่าจากความหมายของการตลาด 3.0 ดังที่กล่าวมา ทำให้หลาย ๆ ท่านออกอาการ “เอาไม่อยู่” กันทีเดียว แม้ตัวดิฉันเองยังมิอาจจะเข้าถึงหรือเข้าใจอย่างแท้จริง แต่เมื่อลองทบทวนไปถึงโปรโมชั่นทางการตลาดที่เห็นกันเป็นประจำ ประเภทซื้อ 2 แถม 1 ดูเผิน ๆ เป็น Marketing Promotion แต่ถ้าวิเคราะห์กันจริง ๆ กลับกลายเป็น “การตลาดที่ไร้จิตสำนึก” ทำให้เริ่มเข้าใจว่าทำไมต้อง “การตลาด 3.0”

มาดูกันว่าทำไมจึงกล่าวว่าเป็นการตลาดที่ไร้จิตสำนึก ลองดูจากตัวอย่างที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อครั้งที่ไปงาน homework expo ที่โฆษณาเหลือเกิ้นว่าราคาถูกที่หาที่ไหนไม่ได้อีกแล้ว ขอยกตัวอย่างจากสินค้าชิ้นเล็ก ๆ ชิ้นนี้ เป็นสินค้าฟองน้ำล้างรถค่ะ

ลูกค้า : ราคาอันละเท่าไหร่
       พ่อค้า : 109 บาท สำหรับงานนี้ ซื้อ 2 อันแถมอีก 1 อัน
       ลูกค้า (คิดในใจว่า) : แล้วฉันจะเอาไปล้างรถสักกี่คันกันเนี่ยพ่อค้า

เราลองมาคำนวณนะ 109 x 2 = 218 บาท ได้ 3 ชิ้น คิดเป็นชิ้นละไม่ถึง 73 บาท ดูเหมือนลดราคาดีใช่มั้ยคะ คำถามคือ แล้วเมื่อไหร่จะใช้งานหมดหล่ะ ปกติเราก็ใช้ครั้งละอันไม่ใช่เหรอ แล้วที่เหลือกว่าจะได้ใช้ ถ้าไม่หายเสียก่อน ก็เสื่อมสมรรถภาพ เอ้ย! ไม่ใช่ เสื่อมคุณภาพเสียก่อนมั้ยนะ

ขออีกสักตัวอย่างนะคะ เป็นเครื่องสำอางแบรนด์หนึ่ง ขอไม่เอ่ยชื่อ แต่เป็นแบรนด์ที่ชอบเปิดบูทตามห้างและบอกว่าเป็นแบรนด์ดังได้รับความนิยมมากที่สุดในอเมริกา หลายวันก่อนเดินเฉียดไปหน้าบูท ก็เลยโดนพนักงานฉุดไปเสนอขายสินค้า เป็นแป้งผสมรองพื้น ราคาตลับละประมาณ 1,800 บาทมั้ง จำไม่ได้แล้ว โดยเสนอโปรโมชั่นถ้าซื้อวันนี้แถม refill ให้อีก 2 ตลับ คุ้มมมมมมมาก! (เขาว่างั้น) โดย refill เก็บได้นานถึง 5 ปีเชียวนะ แต่....มันต้องเก็บที่อุณหภูมิเท่าไหร่ ห้ามโดนแสงมั้ย จะหายหรือเซ็งเสียก่อนจะใช้จนหมดตลับมั้ยคะ

นี่เป็นเพียงตัวอย่างเล็ก ๆ น้อย ที่บอกให้เรารู้ว่า ผู้ขายทำทุกวิถีทางให้กระจายสินค้าออกไปให้ได้มากที่สุดเร็วที่สุด โดยไม่สนใจว่า

• ลูกค้าต้องมานั่งรับผิดชอบความเสี่ยงที่เกิดจากความเสียหายของสินค้านั้น ๆ ในอนาคตอย่างไรบ้าง
• ทั้งยังเป็นการบังคับกลาย ๆ ให้ลูกค้าต้องจงรักภักดีต่อสินค้า แต่ขอโทษเถอะค่ะ ใช้หมดเมื่อไหร่คุณลูกค้าจะไม่เหลียวมามองอีกเลย

การตลาดแบบนี้คงทำได้อีกไม่นานหรอก เพราะเดี๋ยวนี้ลูกค้าฉลาดค่ะ ยัดเยียดขายก็เหมือนยื่นหมวกที่มีเขาให้ลูกค้า ลูกค้าสมัยนี้ไม่ได้กินหญ้านะคะ

เพราะแบบนี้ถึงต้องใช้การตลาด 3.0 รือจะเรียกได้ว่าเป็นการตลาดวิถีพุทธ การตลาดที่มีศีลธรรม เพราะการตลาดแบบนี้จะคำนึงถึงใจเขาใจเรา ผู้ขายระลึกเสมอว่าลูกค้าก็เหมือนลูกเหมือนหลาน เพราะฉะนั้นของไม่ดีเขาไม่ขายและไม่ยัดเยียดให้กันหรอกนะคะ