ประเด็นแมงกะพรุนหัวขวด สงขลา สมุย

        ล่าสุดมีเหตุการณ์ผู้บาดเจ็บจาก Physalis spp. จำนวน 28 ราย บริเวณชายหาดชลาทัศน์ และชายหาดสมิหลา จังหวัดสงขลา ในช่วงระหว่างวันที่ 17-19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2561 ส่วนใหญ่เป็นเด็ก ส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรง อาการที่พบ คือ บริเวณที่สัมผัสแมงกะพรุนจะมีรอยแผลนูนแดงและมีอาการปวดแสบร้อน  มักพบแผลที่บริเวณแขนและมือ  (คณะสอบสวนโรค สำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุขและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง)

   ทั้งนี้ได้ให้คำปรึกษาเรื่องผู้บาดเจ็บรวมถึงแมงกะพรุน พบว่าผู้บาดเจ็บบางรายเกิดจากการเข้าไปจับสัมผัสไม่ได้โดนโดยไม่ได้ตั้งใจขณะเล่นน้ำทะเล ดังนั้นควรแนะนำให้หลีกเลี่ยงหรืองดลงเล่นน้ำช่วง ส่วนแมงกะพรุนหัวขวดหลายตัวมีหนวด 1 เส้น และบางตัวมีหนวด 2 เส้น หลังจากนั้น 2-3 วัน ถัดมา เครือข่ายกะพรุนพิษสมุยที่คอยเฝ้าระวังและป้องกัน ได้รายงานว่าพบที่เกาะสมุย 1 ตัวใน ซึ่งลักษณะค่อนข้างต่างและมี หนวดแยกออกเป็น 2 เส้น เห็นได้ชัดเจน ซึ่งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำลังนำไปศึกษาเพื่อระบุชนิด

 กะพรุนหัวขวดจากสงขลา (อ้างอิง คณะสอบสวนโรคสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค)

กะพรุนหัวขวดจากสงขลา (อ้างอิง คณะสอบสวนโรคสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค)

กระเปาะพิษของกะพรุนหัวขวดจากสงขลา (อ้างอิง คณะสอบสวนโรคสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค)

ส่วนแมงกะพรุนหัวขวดจากเกาะสมุยมีลักษณะ

กะพรุนหัวขวดจากเกาะสมุย (อ้างอิง เครือข่ายกะพรุนพิษสมุย)

 กะพรุนหัวขวดจากเกาะสมุย (อ้างอิง เครือข่ายกะพรุนพิษสมุย)

   สำหรับกระเปาะพิษ จะเดินทางไปทำที่เกาะพรุ่งนี้ค่ะ

“การวินิจฉัยการบาดเจ็บจากแมงกะพรุนหัวขวด"

      ปัจจุบันนี้ยังไม่มีการยืนยันทางห้องปฏิบัติการและตรวจพิษโดยตรงในประเทศไทย รวมทั้งการจับตัวแมงกะพรุนที่เป็นสาเหตุนั้นยากมากเพื่อลดความสับสนขอปรับเนื้อหาเพิ่มเติมจากที่เคยเขียน (วันอังคาร ที่ 19 กรกฎาคม 2559ความเข้าใจผิดเรื่องพิษแมงกะพรุนหัวขวด..Bluebottle และ Portuguese man-of-war ไทย) ดังนี้

      อาการอาการแสดงอาจแยกได้ยากจากแมงกะพรุนชนิดอื่น ดังนั้นการวินิจฉัยจึงต้องอาศัยประวัติการพบเห็นแมงกะพรุนขณะมีกิจกรรมทางน้ำ หรือมีผู้พบแมงกะพรุนลอยมาติดชายหาดที่เกิดเหตุ ในช่วงใกล้เคียงกับวันที่โดนแมงกะพรุน ร่วมกับดูจากลักษณะอาการ ดังนี้

1.1         ผู้บาดเจ็บที่เข้าข่ายว่าเกิดจากแมงกะพรุนหัวขวด

1.1.1           มีประวัติโดนแมงกะพรุน และพบเห็นแมงกะพรุนชนิดนี้ขณะว่ายน้ำหรือพบลอยมาติดชายหาดในช่วงวัน/เวลาใกล้เคียงกับที่เกิดเหตุ (สามารถอธิบายลักษณะแมงกะพรุนหัวขวดได้)

1.1.2               อาจพบแผลเป็นรอยนูนแดง ลักษณะที่เด่นถ้าพบ คือ แผลจะเรียงตัวเหมือนเมล็ดถั่ว เป็นรอยนูนรูปไข่แยกเรียงกันและมีรอยแดงล้อมรอบ ในรายที่รุนแรง พบเกิดตุ่มน้ำขึ้นได้ แต่โดยทั่วไปจะค่อย ๆ บรรเทาลงภายใน  24 ชั่วโมง

1.1.3               มีอาการเจ็บปวดอย่างทันทีพร้อมกับการเกิดรอยแดง จากนั้นไม่นานจะเกิดตุ่มน้ำ papules กระจัดกระจาย ความเจ็บปวดจะทวีความรุนแรงขึ้นมาก ซึ่งจะดูอาการมากกว่ารอยแผลที่ปรากฏ   อาการปวดบริเวณที่โดนจะลดลงภายใน 2 ชั่วโมง อาจพบว่ามีอาการปวดลามไปยังแขนขาหรือลำตัวที่โดนพิษ การขยับแขนขาหรือลำตัวที่โดนพิษอาจเพิ่มความเจ็บปวดได้ ในรายที่รุนแรงอาจพบมีปวดหัว คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ใจเต้นผิดปกติ หรือหมดสติ  ในรายที่ตายพบมีหายใจลำบาก และหัวใจล้มเหลว

1.2        ผู้บาดเจ็บยืนยันว่าเกิดจากแมงกะพรุนหัวขวด

1.2.1     มีประวัติตามข้อ 1.1 และ ตรวจพิสูจน์กระเปาะพิษเป็นของ Physalia spp.

 (อ้างอิง:

1. ลักขณา ไทยเครือ และ พจมาน ศิริอารยาภรณ์. การบาดเจ็บและเสียชีวิตจากแมงกะพรุนพิษ: เฝ้าระวัง ป้องกัน รักษา. กรุงเทพ;2561

2. ลักขณา ไทยเครือ, พจมาน ศิริอารยาภรณ์.  การรักษาและป้องกันการบาดเจ็บและเสียชีวิตจากแมงกะพรุน Box jellyfish กับ Portuguese man-of-war. เชียงใหม่: โรงพิมพ์คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2557. ISBN 978-616-361-506-0)

ข่าว พบซากแมงกะพรุนหัวขวดที่ชายหาดสมิหลา จ.สงขลา
http://news.ch7.com/detail/273250?refid=line