อลังการ “มารผจญ” โดย...เมืองสิงห์ จันทร์ฉาย

วันพุธที่ 10 สิงหาคม 2565

สอนสุพรรณ
ranking : สมาชิกทั่วไป
email : [email protected]
วันที่สร้าง : 2007-03-16
จำนวนเรื่อง : 590
จำนวนผู้ชม : 4252740
ส่ง msg :
โหวต 2245 คน

ศิลปวัฒนธรรม

รายงานข่าวสารทั่วไป

สถานศึกษา

ครูแผน

เพื่อการศึกษาศิลปวัฒนธรรมไทย ศิลปกรรมสากล และความสัมพันธ์จากอดีตสู่ปัจจุบัน
Permalink : http://www.oknation.net/blog/phaen

วันอังคาร ที่ 21 กุมภาพันธ์ 2555

อลังการ “มารผจญ” โดย...เมืองสิงห์ จันทร์ฉาย

Posted by สอนสุพรรณ , ผู้อ่าน : 19933 , 18:53:55 น.
หมวด : ศิลปะ/วัฒนธรรม

พิมพ์หน้านี้

โหวต 7 คน Quixote , ทางแก้ว และอีก 5 คนโหวตเรื่องนี้

การจัดการเรียนการสอนสาขาวิชาศิลปะไทยในระดับชั้น ศ.ปวส. นั้น มีเนื้อหาการสอนเกี่ยวข้องกับงานจิตรกรรมไทยแบบประเพณี ที่มีรูปแบบ เรื่องราว และแนวทางของการสร้างสรรค์ในลักษณะต่าง ๆ ที่นักศึกษามีความจำเป็นต้องเรียนรู้ และทำความเข้าใจอย่างรอบด้าน ดังนั้นภาควิชาศิลปไทย จึงได้จัดโครงการบรรยายพิเศษด้านศิลปะไทยปีการศึกษา ๒๕๕๔ ขึ้น เพื่อให้นักศึกษาได้เรียนรู้และได้รับประสบการณ์ตรง ในลักษณะของงานจิตรกรรมไทยจากผู้เชี่ยวชาญในชุมชน เพื่อที่จะสามารถนำไปประยุกต์ให้เข้ากับการศึกษาพัฒนาทักษะความคิดของตนเอง และเป็นแนวทางการประกอบอาชีพในอนาคตได้ เมืองสิงห์ จันทร์ฉาย เป็นชาวสุพรรณโดยกำเนิด ยึดอาชีพศิลปินอิสระพำนักอาศัยและสร้างสรรค์ผลงานอยู่ที่ อ.สองพี่น้อง จ.สุพรรณบุรี จบการศึกษาระดับชั้นปวช., ปวส. จากวิทยาลัยช่างศิลป กรุงเทพฯ และระดับปริญญาตรีจากเพาะช่าง จากนั้นจึงได้เดินทางไปศึกษาต่อยังดินแดนแห่งพุทธภูมิ ได้แก่ อินเดีย เนปาล และทิเบต นอกจากการสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมไทยในแนวทางของตนเองแล้ว ยังเป็นผู้ที่คร่ำหวอดอยู่กับการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังฝากผลงานไว้ตามสถานที่ต่าง ๆ มากมาย อาทิ ที่วัดสองพี่น้อง ที่ระเบียงคดรอบวิหารหลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์ (เขียนเรื่องขุนช้าง ขุนแผน) จิตรกรรมฝาผนังวัดบ้านโป่ง จ.ราชบุรี ฯลฯ และสถานที่ที่สำคัญเป็นอย่างยิ่งคือ อุโบสถกลางน้ำ หลวงพ่อปัญญา ด้วยปณิธานของพระพรหมมังคลาจารย์ หรือหลวงพ่อปัญญานันทะภิกขุ พระนักเทศน์ พระนักพัฒนาแห่งวัดชลประทานรังสฤษฎ์ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี ในการสร้าง “อุโบสถกลางน้ำ” ให้แก่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เพื่อให้เป็นศูนย์กลางประกอบพิธีทางพระพุทธศาสนาเป็นที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ทดแทนสิ่งก่อสร้างที่สำคัญที่ถูกทำลายไปในครั้งเสียกรุงศรีอยุธยา ซึ่งเหลือเพียงซากปรักหักพัง ท่านกล่าวอยู่เสมอว่า คนโบราณยังสามารถสร้างวัดวาอารามใหญ่โตไว้ให้เป็นมรดกแก่ลูกหลานได้ แล้วเหตุใดในสมัยเราจะสร้างสิ่งมหัศจรรย์ไว้ในแผ่นดินไม่ได้ แม้หลวงพ่อจะเคยตั้งอธิษฐาน...อุโบสถไม่เสร็จไม่ตาย ซึ่งถือเป็น "มรดกธรรม" ชิ้นสุดท้าย ก่อนที่ชาวพุทธไทยทั้งประเทศต้องเกิดธรรมสังเวช เมื่อได้รับทราบข่าวการละสังขารของหลวงพ่อเมื่อวันที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๐ เวลา ๑๐.๓๐ น. การสืบสานปณิธานของหลวงพ่อที่บรรดาศิษยานุศิษย์ต่างมุ่งมั่นจะสานต่อให้สำเร็จ ให้สมดังเจตนารมณ์ของหลวงพ่อปัญญาตั้งไว้ แม้ท่านจะละสังขารไปแล้วเกือบห้าปี แต่ความรู้สึกของชาวไทยยังคงมีหลวงพ่ออยู่เคียงข้างเสมอเสมือนดังท่านยังคงมีชีวิตอยู่ โดยเฉพาะอุโบสถกลางน้ำที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ซึ่งเป็นดั่งสัญลักษณ์แทนหลวงพ่อ ที่มีความห่วงใยต่อลูกหลานและพระพุทธศาสนา (เรียบเรียงจาก : http://www.mcu.ac.th) อ.เมืองสิงห์ กล่าวบรรยายให้นักศึกษาฟังว่า การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังที่อุโบสถกลางน้ำแห่งนี้ ขั้นตอนของการร่างภาพตามแนวคิดที่กำหนดโดยคณะกรรมการตรวจร่างนั้น ใช้เวลาในการปรับแก้อยู่หลายครั้งจึงจะผ่านจนเป็นที่พอใจและขยายงานขึ้นเท่าจริงได้ ภาพแรกเขียนที่ผนังด้านหน้าพระประธานเป็นภาพ “มารผจญ” มารผจญ เหตุการณ์ตอนนี้เกิดขึ้นก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ พญาวสวัตตีมารได้ใช้ความพยายามครั้งสุดท้ายที่จะผจญขัดขวางมิให้พระมหาบุรุษตรัสรู้พระสัพพัญญูตญาณสำเร็จ จึงเนรมิตกรทั้งซ้ายและขวาข้างละ ๑,๐๐๐ ถือสรรพาวุธต่าง ๆ ขี่ช้างคิริเมขล์ยกพลพยุหเสนามาร พร้อมศัสตราวุธร้ายแรงนานาชนิด เหาะมาในอากาศทางด้านทิศเหนือ เข้ามาทางซ้ายของพระพุทธองค์ซึ่งประทับหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก ล้อมเขตโพธิบัลลังก์ของพระองค์ไว้ เหล่าเทพยดาทั้งหลายในหมื่นจักรวาลที่พากันมาห้อมล้อมถวายการสักการบูชาพระมหาบุรุษอยู่ ต่างก็ตระหนกตกใจ พากันหนีไปยังขอบเขาจักรวาลทั้งสิ้น ทิ้งพระองค์ให้ต่อสู้กับเหล่ามารร้ายแต่เพียงลำพัง แต่พระมหาบุรุษก็ยังคงประทับนิ่ง มิได้ทรงสะทกสะท้านหวาดหวั่น พระองค์ทรงระลึกถึงพระบารมี ๑๐ ทัศ หรือ สมดึงสบารมี ที่ทรงบำเพ็ญมาแล้วในพระอดีตชาติเป็นเกราะคุ้มกันพระองค์ หลังจากที่พญามารเห็นว่าห่าฝน ๙ ประการ ซึ่งตนบันดาลให้ตกลงมาไม่สามารถทำอันตรายพระมหาบุรุษได้แล้ว ก็ขู่กรรโชกให้พระองค์เสด็จลุกจากรัตนบัลลังก์ ซึ่งพญามารอ้างว่าเกิดขึ้นเพราะบุญบารมีของตน และทูลถามพระมหาบุรุษว่า พระองค์ทรงมีหลักฐานอันใดที่แสดงว่า ได้ทรงบำเพ็ญบุญบารมีมากมายจนเกิดรัตนบัลลังก์ขึ้น พระองค์ทรงเหยียดพระหัตถ์ขวา ชี้พระดัชนีลงที่พื้นพสุธา อ้างนางพระธรณีเป็นสักขีพยานเข้าช่วยผจญมาร ทันใดนั้น นางพระธรณีก็ปรากฏกายขึ้นบิดน้ำทักษิโณทกในมวยผมให้หลั่งไหลท่วมท้นพลมาร พัดพากองทัพมารกระจัดกระจายหายสูญไปสิ้น และความแรงของน้ำก็ได้ทุ่มซัดพัดพาช้างคิริเมขล์ ให้ลอยไปตามกระแสน้ำจนถึงมหาสาคร ในที่สุดพญามารจึงยอมอ่อนน้อม ทิ้งสรรพาวุธทั้งหลายประนมหัตถ์ทั้ง ๒,๐๐๐ ถวายนมัสการพระมหาบุรุษ แล้วกลับสู่เทวพิภพ (กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส/-/๑๔๑-๑๖๐.) โดยทั่วไปแล้ว ภาพมารผจญเขียนไว้ที่ผนังหุ้มกลองด้านตรงข้ามพระประธาน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผนังด้านทิศตะวันออก ในระดับเหนือกรอบประตูด้านบนขึ้นไปจนจรดเพดาน ในขณะที่ภาพเล่าเรื่องไตรภูมินั้นเขียนไว้ที่ผนังหุ้มกลองด้านหลังพระประธาน เนื่องจากพระพุทธประวัติตอนนี้มีความสำคัญอย่างมาก ช่างเขียนจึงจำเป็นต้องใช้พื้นผนังกว้าง เพื่อแสดงความดุดันและความโกลาหลของกองทัพมารอย่างเต็มที่ กล่าวกันว่า ผู้ที่เขียนภาพมารผจญนี้จะต้องเป็นช่างชั้นครู เนื่องจากเป็นการเขียนภาพตนขนาดใหญ่ ทั้งยังต้องแสดงอารมณ์ การเคลื่อนไหว อาการตระหนกตกใจ อย่างมีชีวิตชีวาและสมจริง สำหรับภาพมารผจญที่เขียนในสมัยอยุธยาตอนกลางนั้น สังคมอยุธยายังไม่รังเกียจชาวต่างชาติที่นับถือศาสนาต่าง ๆ มากนัก เพราะมารแต่ละตนที่ปรากฏ มีหน้าตาดุร้าย หรือเป็นสัตว์ร้ายดังที่บรรยายในพระพุทธประวัติ แต่ในสมัยอยุธยาตอนปลายนั้น เหล่าพลมารทั้งหลายมีหน้าตาเป็นฝรั่งต่างชาติ เช่น ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น เปอร์เซีย จีน จาม เป็นต้น ซึ่งชาวต่างชาติเหล่านี้ต่างนับถือลัทธิของตน ดังนั้นช่างเขียนสมัยอยุธยาตอนปลาย จึงจัดพวกนี้เป็นมารไปหมด ส่วนในสมัยรัตนโกสินทร์นั้น นอกจากจะชนชาติหลายภาษาในกองทัพมารแล้ว มารบางตนยังมีลักษณะเป็นยักษ์แบบหัวโขนด้วย อนึ่ง เมื่อกองทัพมารเหล่านี้ยกมาโจมตีพระมหาสัตว์นั้น ในภาพจิตรกรรมส่วนใหญ่พญามารขี่ช้างคิริเมขล์นำพลมารเข้ามาทางซ้ายของพระมหาบุรุษ ดังที่บรรยายไว้ในพระพุทธประวัติ และเมื่อนางพระธรณีปรากฏกายขึ้นเป็นสักขีพยานนั้น ก็บิดเกศาให้น้ำไหลท่วมกองทัพมารแตกกระเจิดกระเจิง พ่ายแพ้ไปทางขวาของพระมหาบุรุษ ภาพพระมหาบุรุษที่ปรากฏในฉากเหตุการณ์ตอนนี้ ประทับปางมารวิชัยหรือปางสมาธิบนรัตนบัลลังก์ ใต้ร่มไม้อัสสัตถพฤกษ์ (ต้นโพธิ์) มีประภามณฑลเป็นกรอบล้อมพระวรกาย ซึ่งส่วนใหญ่ช่างเขียนจะเขียนเป็นรูปเรือนแก้ว ส่วนนางพระธรณีนั้นอยู่ในท่ายืนหรือนั่ง บีบเกศาอยู่ภายในซุ้มใต้โพธิบัลลังก์ (สนธิวรรณ อินทรลิบ, ๒๕๓๖ : ๒๘) การสร้างสรรค์ภาพพระพุทธประวัติตอน “มารผจญ” ของอ.เมืองสิงห์นั้น ได้กระทำตามเนื้อหาดังที่บรรยายมาข้างต้น ผสานกับจินตนาการแบบเหนือจริง การแสดงออกด้วยอารมณ์ ความเคลื่อนไหว อุดมไปด้วยทัศนธาตุอย่างเอกอุแห่งองค์ประกอบทางศิลปะ อันเป็นอัตลักษณ์ของศิลปินท่านนี้ ดังภาพที่นำมาเสนอครับ... ผนังเต็มภาพมารผจญ พระพุทธเจ้า รูปแบบของการเขียนภาพจะมิใช่ลักษณะจิตรกรรมไทยแบบประเพณีดั้งเดิม แต่ต้องการสะท้อนให้เห็นถึงดินแดนแห่งพุทธภูมิและผสานกับความเป็นไทยลงไปในงาน รัตนบัลลังก์ เหล่าเทพยดาในหมื่นจักรวาล ที่พากันมาห้อมล้อมถวายการสักการบูชาพระมหาบุรุษ สังเกตเครื่องประดับศีรษะและเครื่องประดับร่างกายตามส่วนต่าง ๆ จะเป็นการออกแบบขึ้นมาใหม่ที่ผสมผสานกันของยุคสมัยทางศิลปะ นางพระธรณี รายละเอียดตามส่วนต่าง ๆ ภายในภาพ ศิลปินสอดแทรกมุขตลกร่วมสมัยลงไป สังเกตตัวพลมารที่โพกหัวดูนะครับ ช้างแนวงานเหนือจริง (Surrealism) จ้าวนี้...สงสัยจะเป็น “ไกรทอง” ชัวร์เลยครับ ส่วนนี่...จัดเต็ม (ตีน) อีกัวน่า ก็มาด้วยนะ กินนรี และกินนร สั่งตรงจากฟาร์มจระเข้และสวนสัตว์สมุทรปราการ ยูนิคอร์น ออกแนว Erotic Arts ขนจักแร้ทองคำ สวัสดีชาวโลก...ทำอะไรกันอยู่เหรอจ๊ะ ขอถ่ายรูปหน่อยดิ๊... พบแล้ว...นี่งัย!!! ตัวพ่อของเหตุการณ์ระเบิด ช้างคิริเมขล์ หรือแมมมอธ? มารพ่าย หากยังไม่จุใจ ขอเรียนเชิญไปชมภาพของจริงได้ที่อุโบสถกลางน้ำ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ต.ลำไทร อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา นะครับผม... ขอขอบคุณภาพถ่ายจากศิลปิน สงวนลิขสิทธิ์ตามกฎหมาย ใช้เพื่อการศึกษาเท่านั้น

การจัดการเรียนการสอนสาขาวิชาศิลปะไทยในระดับชั้น ศ.ปวส. นั้น มีเนื้อหาการสอนเกี่ยวข้องกับงานจิตรกรรมไทยแบบประเพณี ที่มีรูปแบบ เรื่องราว และแนวทางของการสร้างสรรค์ในลักษณะต่าง ๆ ที่นักศึกษามีความจำเป็นต้องเรียนรู้ และทำความเข้าใจอย่างรอบด้าน

ดังนั้นภาควิชาศิลปไทย จึงได้จัดโครงการบรรยายพิเศษด้านศิลปะไทยปีการศึกษา ๒๕๕๔ ขึ้น เพื่อให้นักศึกษาได้เรียนรู้และได้รับประสบการณ์ตรง ในลักษณะของงานจิตรกรรมไทยจากผู้เชี่ยวชาญในชุมชน เพื่อที่จะสามารถนำไปประยุกต์ให้เข้ากับการศึกษาพัฒนาทักษะความคิดของตนเอง และเป็นแนวทางการประกอบอาชีพในอนาคตได้

เมืองสิงห์ จันทร์ฉาย เป็นชาวสุพรรณโดยกำเนิด ยึดอาชีพศิลปินอิสระพำนักอาศัยและสร้างสรรค์ผลงานอยู่ที่ อ.สองพี่น้อง จ.สุพรรณบุรี จบการศึกษาระดับชั้นปวช., ปวส. จากวิทยาลัยช่างศิลป กรุงเทพฯ และระดับปริญญาตรีจากเพาะช่าง จากนั้นจึงได้เดินทางไปศึกษาต่อยังดินแดนแห่งพุทธภูมิ ได้แก่ อินเดีย เนปาล และทิเบต

นอกจากการสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมไทยในแนวทางของตนเองแล้ว ยังเป็นผู้ที่คร่ำหวอดอยู่กับการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังฝากผลงานไว้ตามสถานที่ต่าง ๆ มากมาย อาทิ ที่วัดสองพี่น้อง ที่ระเบียงคดรอบวิหารหลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์ (เขียนเรื่องขุนช้าง ขุนแผน) จิตรกรรมฝาผนังวัดบ้านโป่ง จ.ราชบุรี ฯลฯ และสถานที่ที่สำคัญเป็นอย่างยิ่งคือ อุโบสถกลางน้ำ หลวงพ่อปัญญา

ด้วยปณิธานของพระพรหมมังคลาจารย์ หรือหลวงพ่อปัญญานันทะภิกขุ พระนักเทศน์ พระนักพัฒนาแห่งวัดชลประทานรังสฤษฎ์ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี ในการสร้าง “อุโบสถกลางน้ำ” ให้แก่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เพื่อให้เป็นศูนย์กลางประกอบพิธีทางพระพุทธศาสนาเป็นที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ ทดแทนสิ่งก่อสร้างที่สำคัญที่ถูกทำลายไปในครั้งเสียกรุงศรีอยุธยา ซึ่งเหลือเพียงซากปรักหักพัง

ท่านกล่าวอยู่เสมอว่า คนโบราณยังสามารถสร้างวัดวาอารามใหญ่โตไว้ให้เป็นมรดกแก่ลูกหลานได้ แล้วเหตุใดในสมัยเราจะสร้างสิ่งมหัศจรรย์ไว้ในแผ่นดินไม่ได้ แม้หลวงพ่อจะเคยตั้งอธิษฐาน...อุโบสถไม่เสร็จไม่ตาย ซึ่งถือเป็น "มรดกธรรม" ชิ้นสุดท้าย ก่อนที่ชาวพุทธไทยทั้งประเทศต้องเกิดธรรมสังเวช เมื่อได้รับทราบข่าวการละสังขารของหลวงพ่อเมื่อวันที่ ๑๐ ตุลาคม ๒๕๕๐ เวลา ๑๐.๓๐ น.

การสืบสานปณิธานของหลวงพ่อที่บรรดาศิษยานุศิษย์ต่างมุ่งมั่นจะสานต่อให้สำเร็จ ให้สมดังเจตนารมณ์ของหลวงพ่อปัญญาตั้งไว้ แม้ท่านจะละสังขารไปแล้วเกือบห้าปี แต่ความรู้สึกของชาวไทยยังคงมีหลวงพ่ออยู่เคียงข้างเสมอเสมือนดังท่านยังคงมีชีวิตอยู่ โดยเฉพาะอุโบสถกลางน้ำที่มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ซึ่งเป็นดั่งสัญลักษณ์แทนหลวงพ่อ ที่มีความห่วงใยต่อลูกหลานและพระพุทธศาสนา (เรียบเรียงจาก : http://www.mcu.ac.th)

อ.เมืองสิงห์ กล่าวบรรยายให้นักศึกษาฟังว่า การเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังที่อุโบสถกลางน้ำแห่งนี้ ขั้นตอนของการร่างภาพตามแนวคิดที่กำหนดโดยคณะกรรมการตรวจร่างนั้น ใช้เวลาในการปรับแก้อยู่หลายครั้งจึงจะผ่านจนเป็นที่พอใจและขยายงานขึ้นเท่าจริงได้ ภาพแรกเขียนที่ผนังด้านหน้าพระประธานเป็นภาพ “มารผจญ”

มารผจญ เหตุการณ์ตอนนี้เกิดขึ้นก่อนที่พระพุทธเจ้าจะตรัสรู้ พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ พญาวสวัตตีมารได้ใช้ความพยายามครั้งสุดท้ายที่จะผจญขัดขวางมิให้พระมหาบุรุษตรัสรู้พระสัพพัญญูตญาณสำเร็จ จึงเนรมิตกรทั้งซ้ายและขวาข้างละ ๑,๐๐๐ ถือสรรพาวุธต่าง ๆ ขี่ช้างคิริเมขล์ยกพลพยุหเสนามาร พร้อมศัสตราวุธร้ายแรงนานาชนิด

เหาะมาในอากาศทางด้านทิศเหนือ เข้ามาทางซ้ายของพระพุทธองค์ซึ่งประทับหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก ล้อมเขตโพธิบัลลังก์ของพระองค์ไว้ เหล่าเทพยดาทั้งหลายในหมื่นจักรวาลที่พากันมาห้อมล้อมถวายการสักการบูชาพระมหาบุรุษอยู่ ต่างก็ตระหนกตกใจ พากันหนีไปยังขอบเขาจักรวาลทั้งสิ้น ทิ้งพระองค์ให้ต่อสู้กับเหล่ามารร้ายแต่เพียงลำพัง

แต่พระมหาบุรุษก็ยังคงประทับนิ่ง มิได้ทรงสะทกสะท้านหวาดหวั่น พระองค์ทรงระลึกถึงพระบารมี ๑๐ ทัศ หรือ สมดึงสบารมี ที่ทรงบำเพ็ญมาแล้วในพระอดีตชาติเป็นเกราะคุ้มกันพระองค์ หลังจากที่พญามารเห็นว่าห่าฝน ๙ ประการ ซึ่งตนบันดาลให้ตกลงมาไม่สามารถทำอันตรายพระมหาบุรุษได้แล้ว ก็ขู่กรรโชกให้พระองค์เสด็จลุกจากรัตนบัลลังก์ ซึ่งพญามารอ้างว่าเกิดขึ้นเพราะบุญบารมีของตน

และทูลถามพระมหาบุรุษว่า พระองค์ทรงมีหลักฐานอันใดที่แสดงว่า ได้ทรงบำเพ็ญบุญบารมีมากมายจนเกิดรัตนบัลลังก์ขึ้น พระองค์ทรงเหยียดพระหัตถ์ขวา ชี้พระดัชนีลงที่พื้นพสุธา อ้างนางพระธรณีเป็นสักขีพยานเข้าช่วยผจญมาร

ทันใดนั้น นางพระธรณีก็ปรากฏกายขึ้นบิดน้ำทักษิโณทกในมวยผมให้หลั่งไหลท่วมท้นพลมาร พัดพากองทัพมารกระจัดกระจายหายสูญไปสิ้น และความแรงของน้ำก็ได้ทุ่มซัดพัดพาช้างคิริเมขล์ ให้ลอยไปตามกระแสน้ำจนถึงมหาสาคร ในที่สุดพญามารจึงยอมอ่อนน้อม ทิ้งสรรพาวุธทั้งหลายประนมหัตถ์ทั้ง ๒,๐๐๐ ถวายนมัสการพระมหาบุรุษ แล้วกลับสู่เทวพิภพ (กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส/-/๑๔๑-๑๖๐.)

โดยทั่วไปแล้ว ภาพมารผจญเขียนไว้ที่ผนังหุ้มกลองด้านตรงข้ามพระประธาน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผนังด้านทิศตะวันออก ในระดับเหนือกรอบประตูด้านบนขึ้นไปจนจรดเพดาน ในขณะที่ภาพเล่าเรื่องไตรภูมินั้นเขียนไว้ที่ผนังหุ้มกลองด้านหลังพระประธาน เนื่องจากพระพุทธประวัติตอนนี้มีความสำคัญอย่างมาก ช่างเขียนจึงจำเป็นต้องใช้พื้นผนังกว้าง เพื่อแสดงความดุดันและความโกลาหลของกองทัพมารอย่างเต็มที่

กล่าวกันว่า ผู้ที่เขียนภาพมารผจญนี้จะต้องเป็นช่างชั้นครู เนื่องจากเป็นการเขียนภาพตนขนาดใหญ่ ทั้งยังต้องแสดงอารมณ์ การเคลื่อนไหว อาการตระหนกตกใจ อย่างมีชีวิตชีวาและสมจริง

สำหรับภาพมารผจญที่เขียนในสมัยอยุธยาตอนกลางนั้น สังคมอยุธยายังไม่รังเกียจชาวต่างชาติที่นับถือศาสนาต่าง ๆ มากนัก เพราะมารแต่ละตนที่ปรากฏ มีหน้าตาดุร้าย หรือเป็นสัตว์ร้ายดังที่บรรยายในพระพุทธประวัติ แต่ในสมัยอยุธยาตอนปลายนั้น เหล่าพลมารทั้งหลายมีหน้าตาเป็นฝรั่งต่างชาติ เช่น ฝรั่งเศส ญี่ปุ่น เปอร์เซีย จีน จาม เป็นต้น ซึ่งชาวต่างชาติเหล่านี้ต่างนับถือลัทธิของตน ดังนั้นช่างเขียนสมัยอยุธยาตอนปลาย จึงจัดพวกนี้เป็นมารไปหมด

ส่วนในสมัยรัตนโกสินทร์นั้น นอกจากจะชนชาติหลายภาษาในกองทัพมารแล้ว มารบางตนยังมีลักษณะเป็นยักษ์แบบหัวโขนด้วย อนึ่ง เมื่อกองทัพมารเหล่านี้ยกมาโจมตีพระมหาสัตว์นั้น ในภาพจิตรกรรมส่วนใหญ่พญามารขี่ช้างคิริเมขล์นำพลมารเข้ามาทางซ้ายของพระมหาบุรุษ ดังที่บรรยายไว้ในพระพุทธประวัติ

และเมื่อนางพระธรณีปรากฏกายขึ้นเป็นสักขีพยานนั้น ก็บิดเกศาให้น้ำไหลท่วมกองทัพมารแตกกระเจิดกระเจิง พ่ายแพ้ไปทางขวาของพระมหาบุรุษ ภาพพระมหาบุรุษที่ปรากฏในฉากเหตุการณ์ตอนนี้ ประทับปางมารวิชัยหรือปางสมาธิบนรัตนบัลลังก์ ใต้ร่มไม้อัสสัตถพฤกษ์ (ต้นโพธิ์) มีประภามณฑลเป็นกรอบล้อมพระวรกาย ซึ่งส่วนใหญ่ช่างเขียนจะเขียนเป็นรูปเรือนแก้ว ส่วนนางพระธรณีนั้นอยู่ในท่ายืนหรือนั่ง บีบเกศาอยู่ภายในซุ้มใต้โพธิบัลลังก์ (สนธิวรรณ อินทรลิบ, ๒๕๓๖ : ๒๘)

การสร้างสรรค์ภาพพระพุทธประวัติตอน “มารผจญ” ของอ.เมืองสิงห์นั้น ได้กระทำตามเนื้อหาดังที่บรรยายมาข้างต้น ผสานกับจินตนาการแบบเหนือจริง การแสดงออกด้วยอารมณ์ ความเคลื่อนไหว อุดมไปด้วยทัศนธาตุอย่างเอกอุแห่งองค์ประกอบทางศิลปะ อันเป็นอัตลักษณ์ของศิลปินท่านนี้ ดังภาพที่นำมาเสนอครับ...

ผนังเต็มภาพมารผจญ

พระพุทธเจ้า รูปแบบของการเขียนภาพจะมิใช่ลักษณะจิตรกรรมไทยแบบประเพณีดั้งเดิม แต่ต้องการสะท้อนให้เห็นถึงดินแดนแห่งพุทธภูมิและผสานกับความเป็นไทยลงไปในงาน

รัตนบัลลังก์

เหล่าเทพยดาในหมื่นจักรวาล ที่พากันมาห้อมล้อมถวายการสักการบูชาพระมหาบุรุษ สังเกตเครื่องประดับศีรษะและเครื่องประดับร่างกายตามส่วนต่าง ๆ จะเป็นการออกแบบขึ้นมาใหม่ที่ผสมผสานกันของยุคสมัยทางศิลปะ

นางพระธรณี

รายละเอียดตามส่วนต่าง ๆ ภายในภาพ

ศิลปินสอดแทรกมุขตลกร่วมสมัยลงไป สังเกตตัวพลมารที่โพกหัวดูนะครับ

ช้างแนวงานเหนือจริง (Surrealism)

จ้าวนี้...สงสัยจะเป็น “ไกรทอง” ชัวร์เลยครับ

ส่วนนี่...จัดเต็ม (ตีน)

อีกัวน่า ก็มาด้วยนะ

กินนรี และกินนร

สั่งตรงจากฟาร์มจระเข้และสวนสัตว์สมุทรปราการ

ยูนิคอร์น

ออกแนว Erotic Arts

ขนจักแร้ทองคำ

สวัสดีชาวโลก...ทำอะไรกันอยู่เหรอจ๊ะ ขอถ่ายรูปหน่อยดิ๊...

พบแล้ว...นี่งัย!!! ตัวพ่อของเหตุการณ์ระเบิด

ช้างคิริเมขล์ หรือแมมมอธ?

มารพ่าย

หากยังไม่จุใจ ขอเรียนเชิญไปชมภาพของจริงได้ที่อุโบสถกลางน้ำ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ต.ลำไทร อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา นะครับผม...

ขอขอบคุณภาพถ่ายจากศิลปิน สงวนลิขสิทธิ์ตามกฎหมาย ใช้เพื่อการศึกษาเท่านั้น

แสดงความคิดเห็น | ส่งเรื่องนี้ให้เพื่อน | แจ้งเตือนเรื่องไม่เหมาะสม

อ่านความคิดเห็น

ความคิดเห็นที่ 17

(0)

ยายเช้า วันที่ : 23/02/2012 เวลา : 20.26 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/titletete
หนังสือย่อโลกให้เล็กลง การอ่านขยายโลกให้ใหญ่ขึ้น

งามแท้
วิจิตรมาก

ความคิดเห็นที่ 16

(0)

Ae^ วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 14.27 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/chae-reu-mai

จินตนาการหลากหลายเหลือเกิน

ความคิดเห็นที่ 15

(0)

Quixote วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 09.06 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/coolfool
Twitter: QuixoteDeBKK Instagram: quixotedebkk

งามละเอียดมากครับ

ความคิดเห็นที่ 14

(0)

ปวิภา วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 07.20 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/pavipa
ปวิภา วัฒนวราสิน[email protected] บูชาคนดี...ไว้เชิดชู...แผ่นดินไทย @

...ศิลป์นี้ล้ำลึกนัก...นะคะ

ความคิดเห็นที่ 13

(0)

สอนสุพรรณ วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 06.59 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/phaen

@ คห.๑๑ >>> ขอบคุณมากครับพี่ฅนสยาม

@ คห.๑๒ >>> ที่ระเบียงคตวิหารหลวงพ่อโต วัดป่าเลไลยก์ ผมไปช่วยเขียนช่องที่ขุนไกรต้อนควายแล้วถูกประหารชีวิต ปรากฏว่าเขียนได้ช่องเดียว เมื่อพิจารณาดูรูปแบบของงานแล้ว ก็ดูไม่ค่อยไปด้วยกันเลย แบบว่าผมติดรูปแบบของประเพณีไทยนะครับ ขอบคุณมากครับพี่ทางแก้ว

ความคิดเห็นที่ 12

(0)

ทางแก้ว วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 05.46 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/faab
แห่งสี่สายน้ำปิงวังยมน่าน

สวยมากครับมารผจญเวอร์ชั่นนี้ครูแผน
พระพุทธเจ้าหน้าสวย
แม่ธรณีดูเป็นแขกๆไทยๆ
มารนี่พิสดารดีจังเลย
ผมเคยไปดูงานจิตรกรรมขุนช้างขุนแผนที่ระเบียงคตวัดป่าเลย์ครับละเอียดและพิสดารดีดูจบเหมือนอ่านหนังสือจบเล่มเลย

ความคิดเห็นที่ 11

(0)

ฅนสยาม วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 05.27 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/khonsiam

โหวต 5 คน โหวตเรียบร้อยแล้ว....

งามมากๆครับ..ครูแผน..

สมกับงานชั้นครูนะครับ

ความคิดเห็นที่ 10

(0)

สอนสุพรรณ วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 04.27 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/phaen

ขอบคุณมากครับคุณเฒ่าไผ่เขียว, พี่ชบาตานี, คุณครูอ๊อฟ, คุณวินเชนโซ, และคุณchailasalle

ความคิดเห็นที่ 9

(0)

chailasalle วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 01.31 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/chailasalle

เขียนได้อ่อนช้อย งามมาก

ความคิดเห็นที่ 8

(0)

วินเชนโซ วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 01.12 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/atsawin
ลมบก

ชอบมุขที่สอดแทรก

ความคิดเห็นที่ 7

(0)

วินเชนโซ วันที่ : 22/02/2012 เวลา : 01.12 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/atsawin
ลมบก

ชอบมุขที่สอดแทรก

ความคิดเห็นที่ 6

(0)

ครูอ๊อฟ วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 22.17 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/carnival

สวยครับครู

ความคิดเห็นที่ 5

(0)

ชบาตานี วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 19.57 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/chabatani

งดงามสุดที่จะบรรยายเลยค่ะ

ความคิดเห็นที่ 4

(0)

ยามเสาร์ วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 19.53 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/GreenLiving

"ดูกรสิทธัตถะราชกุมาร รัตนบัลลังก์นี้เป็นของเรา เกิดขึ้นด้วยบุญเรา ไพร่พลเสนามารนี้เป็นพยานได้ ดังนั้นท่านจงเร่งลุกออกไป"
"ดูกรพญามาร รัตนบัลลังก์นี้เป็นของเรา เกิดขึ้นด้วยบุญเราอันสั่งสมแต่ปางก่อน พระธรณีเป็นพยานแห่งเรา ดูกร วสุนธรา หรือแผ่นดิน หมายถึง พระแม่ธรณี นางจงมาเป็นพยานในการบำเพ็ญกุศลของอาตมาในกาลบัดนี้ด้วยเถิด"
อธิบายความ น้ำที่พระแม่ธรณีบีบจากมวยผมนั้น คือ จำนวนปริมาณน้ำสะสมที่พระมหาสัตว์ทรงหลั่งลงสู่ธรณีทุกครั้งที่ได้ทำกุศลสะสมบารมีตั้งแต่อดีตชาตินานโพ้น

ความคิดเห็นที่ 3

(0)

เฒ่าไผ่เขียว วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 19.50 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/okokbaby

ความงดงาม...ที่สอดแทรกอารมณ์ขัน..และจินตนาการ...

น่าไปชมอย่างยิ่งครับ

สวัสดีครับ

ความคิดเห็นที่ 2

(0)

สอนสุพรรณ วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 19.18 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/phaen

ขอบคุณมากครับ อ.เจี๊ยบ

ความคิดเห็นที่ 1

(0)

ศุภศรุต วันที่ : 21/02/2012 เวลา : 19.13 น.
http://oknation.nationtv.tv/blog/voranai
เรื่องราวหลากหลายในมุมมองของนักวิชากวน

ผสมผสาน
หลากหลาย

สวยโคตร

หุหุ

แสดงความคิดเห็น

ถึง บล็อกเกอร์ ทุกท่าน โปรดอ่าน ด้วยทาง บริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ จำกัด (มหาชน) ได้ติดต่อขอความร่วมมือ มายังเว็บไซต์และเว็บบล็อกต่าง ๆ รวมไปถึงเว็บบล็อก OKnation ห้ามให้มีการเผยแพร่ผลงานอันมีลิขสิทธิ์ ของบริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ฯ บนเว็บ blog โดยกำหนดขอบเขตของสิ่งที่ห้ามทำ และสามารถทำได้ ดังนี้ ห้ามทำ - การใส่ผลงานเพลงต้นฉบับให้ฟัง ทั้งแบบควบคุมเพลงได้ หรือซ่อนเป็นพื้นหลัง และทั้งที่อยู่ใน server ของคุณเอง หรือ copy code คนอื่นมาใช้ - การเผยแพร่ file ให้ download ทั้งที่อยู่ใน server ของคุณเอง หรือฝากไว้ server คนอื่น สามารถทำได้ - เผยแพร่เนื้อเพลง ต้องระบุชื่อเพลงและชื่อผู้ร้องให้ชัดเจน - การใส่เพลงที่ร้องไว้เอง ต้องระบุชื่อผู้ร้องต้นฉบับให้ชัดเจน จึงเรียนมาเพื่อโปรดปฎิบัติตาม มิเช่นนั้นทางบริษัท จีเอ็มเอ็ม แกรมมี่ฯ จะให้ฝ่ายดูแลลิขสิทธิ์ ดำเนินการเอาผิดกับท่านตามกฎหมายละเมิดลิขสิทธิ์ OKNATION กฎกติกาการเขียนเรื่องและแสดงความคิดเห็น 1 การเขียน หรือแสดงความคิดเห็นใด ๆ ต้องไม่หมิ่นเหม่ หรือกระทบต่อสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์ หรือกระทบต่อความมั่นคงของชาติ 2. ไม่ใช้ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่นในทางเสียหาย หรือสร้างความแตกแยกในสังคม กับทั้งไม่มีภาพ วิดีโอคลิป หรือถ้อยคำลามก อนาจาร 3. ความขัดแย้งส่วนตัวที่เกิดจากการเขียนเรื่อง แสดงความคิดเห็น หรือในกล่องรับส่งข้อความ (หลังไมค์) ต้องไม่นำมาโพสหรือขยายความต่อในบล็อก และการโพสเรื่องส่วนตัว และการแสดงความคิดเห็น ต้องใช้ภาษาที่สุภาพเท่านั้น 4. พิจารณาเนื้อหาที่จะโพสก่อนเผยแพร่ให้รอบคอบ ว่าจะไม่เป็นการละเมิดกฎหมายใดใด และปิดคอมเมนต์หากจำเป็นโดยเฉพาะเรื่องที่มีเนื้อหาพาดพิงสถาบัน 5.การนำเรื่อง ภาพ หรือคลิปวิดีโอ ที่มิใช่ของตนเองมาลงในบล็อก ควรอ้างอิงแหล่งที่มา และ หลีกเลี่ยงการเผยแพร่สิ่งที่ละเมิดลิขสิทธิ์ ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบหรือวิธีการใดก็ตาม 6. เนื้อหาและความคิดเห็นในบล็อก ไม่เกี่ยวข้องกับทีมงานผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซต์ โดยถือเป็นความรับผิดชอบทางกฎหมายเป็นการส่วนตัวของสมาชิก คลิ้กอ่านเงื่อนไขทั้งหมดที่นี่" OKnation ขอสงวนสิทธิ์ในการปิดบล็อก ลบเนื้อหาและความคิดเห็น ที่ขัดต่อความดังกล่าวข้างต้น โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ต่อเจ้าของบล็อกและเจ้าของความคิดเห็นนั้นๆ
		กลับไปหน้าที่แล้ว กลับด้านบน

Thailand Blog Awards 2010

รางวัลรองชนะเลิศ อันดับ 1 ประเภท Education Blog

View All

หุ่นกระบอก

ไหว้ครูเบิกโรงหุ่นกระบอก

View All

[ Add to my favorite ] [ X ]

<<	กุมภาพันธ์ 2012					>>
อา	จ	อ	พ	พฤ	ศ	ส
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29