คุตบะห์อีดิ้ลอัฎฮา

เรียบเรียงโดย อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บิน ชาฟิอีย์  (อับดุลสุโก ดินอะ)

กรรมการสภาประชาสังคมชายแดนใต้       

[email protected]

http://www.oknation.net/blog/shukur

خطبةعيدالأضحى

คุตบะห์ที่ 1

اللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكبَرُ اللهُ اَكبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ اللهُ اَكبَرُ اَللهُ اَكبَرُ اَللهُ اَكْبَرُ اَللهُ اَكْبَرُكَبِيْرًا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيْرًا وَسُبْحَانَ اللهِ بُكْرَةً وَاَصِيْلاَ لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ وَاللهُ اَكْبَرُ اللهُ أَكْبَرُ وَلِلهِ الْحَمْدُ اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِيْ مَدَّ لَنَا مَوَاعِدَ إِحْسَانِهِ وَإِنْعَامِهِ ، وَأَعَادَ عَلَيْنَا فِيْ هذِهِ الأَيَّامِ مَوَاعِدَ بِرِّهِ وَإِكْرَامِهِ ، وَخَصَّنَا بِضِيَافَةِ عِيْدِ السُّرُوْرِ عَلَى تَعَاقُبِ أَيَّامِهِ، وَجَعَلَنَا مِنْ أُمَّةِ سَيِّدِ الْمُرْسَلِيْنَ الْمُشَفِّعِ يَوْمَ الْمَحْشَرِ ، أَحْمَدُهُ وَأَشْكُرُهُ عَلَى مَا أَوْلَى مِن جَزِيْلِ النِِّعَمِ ،  وَأَسْتَغْفِرُهُ وَأَشْهَدُ اَنْ لاَ اِلَهَ إِلاَّ اللهُ عَظِيْمُ الاِفْضَالِ وَالْكَرَمِ ، وَأَشْهَدُ أَنَّ سَيِّدَنَا مُحَمَّدًا رَّسُوْلُ اللهِ سَيِّدُ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ ، اَللّهُمَّ صَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ ، وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ مَا هَلَّلَ وَكَبَّرَ ،                     

     أَمَّا بَعْدُ  : فَيَا عِبَادَ اللهِ أُوْصِيْكُمْ بِنَفْسِيْ أَوَّلاً بِتَقْوَى اللهِ تَعَالَى وَطَاعَتِهِ .  فَقَدْ قَالَ اللهُ تَعَالَى فِى الْقُرْآنِ الْكَرِيْمِ : { قاَلَ يَابُنَيَّ أَنِّيْ أَرَى فِي الْمَنَامِ أَنِّيْ أَذْبَحُكَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قاَلَ يَا اَبَتِ افْعَلْ مَاتُؤْمَرُ سَتَجِدُنِيْ اِنْ شَاءَ اللهُ مِنَ الصَّابِرِيْنَ }

ท่านพี่น้องร่วมศรัทธาที่รัก

                เป็นความปรารถนาของมุสลิมทั่วโลกที่จะได้กล่าวคำว่า   اللهُ اَكْبَرُ

                พร้อมกับได้ยินสำนวนนี้ด้วยความรู้สึกปรามปลื้มปิติยินดีไม่ว่าจะเป็นผู้ชาย ผู้หญิง เด็ก หรือผู้ใหญ่ ต่างส่งเสียงประกาศความเกรียงไกรของพระเจ้า แต่ละคนจัดแจงอาบน้ำ ประดับร่างกายใส่ของหอม พร้อมกับยิ้มแย้มแจ่มใส จูงลูกจูงหลานมุ่งหน้าสู่วันอีดอัฎฮา เพื่อทำการละหมาดเป็นการภักดีต่ออัลลอฮ์ที่พระองค์ได้ทรงประทานเนี๊ยะมัตให้เขาได้รับความสุข พร้อมได้มีโอกาสแสดงความกตัญญูต่อพระผู้เป็นเจ้าในการกล่าวตักเบรว่า

اَللهُ اَكْبَرُ

อัลลอฮ์ (ซ.บ.) ทรงตรัสว่า                

لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ   سورة الحج   الآية 37

ความว่า  “เพื่อพวกเจ้าจักได้แซ่ซ้องอัลลอฮ์ (ซ.บ.) อย่างเกรียงไกรต่อการที่พระองค์ทรงชี้แนะแก่พวกเจ้า”

                และพระองค์ทรงกล่าวไว้ในซูเราะห์อัลบากอเราะห์ว่า 

وَاذْكُرُواْ اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ   سورة البقرة  الآية 203

ความว่า  “และพวกท่านจงกล่าวรำลึกถึงอัลลอฮ์ (ซ.บ.) ในบรรดาวันที่ถูกนับไว้ ”

                 (คือวันที่ 11 – 13 ของเดือนซู้ลฮิจยะห์)

                ในเทศกาลอีดิ้ลอัฎฮาพี่น้องมุสลิมที่มีฐานะดีก็สนองคำสั่งใช้จากอัลลอฮ์

                ที่พระองค์ทรงกล่าวว่า

اِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الاَبْتَرُ   سورة الكوثر   الآية  3-2-1

 ความว่า  “แท้จริงเราได้ประทานอัลเกาซัรแก่เจ้าแล้ว (ซึ่งเป็นแม่น้ำในสวรรค์)

ความเป็นจริงมุสลิมไทยอีดสองวัน

ปีนี้ปฏิเสธไม่ได้ว่า วันอีดิ้ลอ้ฎฮา สำหรบสังคมมุสลิม มีสองวันแน่นอนหลังสำนักจุฬาประกาศว่าวันอีด ตรงกับวันทื่ 5 ตุลาคม 2557 อีกกลุ่มหนึ่งประกาศผ่านทีวี ยูทูป ว่าตรงกับวันที่ 4 ตุลาคม 2557 ทำให้ชาวบ้านสับสน และนักวิชาการโต้กันไปมา ทั้งใช้หลักฐานเดียวกันคือ

ท่านอบูฮุร็อยเราะฮฺเล่าว่า " صومكم يوم تصومون وفطركم يوم يفطرون وأضحاكم يوم تضحون " ความว่า "การถือศีลอดของพวกท่าน คือวันที่พวกท่านทั้งหลายถือศีลอด และวันอีดิลฟิฏริของพวกท่าน คือวันที่พวกท่านทั้งหลายออกอีดิลฟิฎริกัน และวันอีดิลอัฎฮา (หรือวันเชือด) ของพวกท่าน คือวันที่พวกท่านทั้งหลายออกอีดิลอัฎฮา (หรือเชือดสัตว์พลี) กัน"

     (บันทึกโดยอบูดาวูด หะดีษที่ 2324,บัยหะกีย์ หะดีษที่ 8300 และอัดดารุฎนีย์ หะดีษที่ 34)

อะไรคือสาเหตุ?

สำหรับอีดวันที่ 4 ตุลาคม 2557 ตรงกับซาอุดิอารเบียมีเหตุผลทางวิชการดังนี้

วันอีดิลอัฏฮาต้องเป็นวันเดียวกัน เนื่องจากมีหะดีษระบุชัดเจนว่า วันอีดิลอัฎฮาเป็นวันสำคัญของมุสลิมทั่วโลก ดั่งหลักฐานต่อไปนี้

     ท่านอุกบะฮฺ บุตรของอามิรฺเล่าว่า ท่านรสูลุลลอฮฺกล่าวว่า

     " يوم عرفة ويوم النحر وأيام التشريق عيدنا أهل الإسلام وهي أيام أكل وشرب " ความว่า "วันอะเราะฟะฮฺและวันนะหฺริและวันตัชรีก คือวันอีดของพวกเราชาวอิสลาม คือวันแห่งการกินและการดื่ม"

     (บันทึกโดยอบูดาวูด หะดีษที่ 2066 บทว่าด้วยการถือศีลอด,ติรฺมิซีย์ หะดีษที่ 704, นะสาอีย์ หะดีษที่ 2954, อะหฺมัด หะดีษที่ 16739 และอัดดาริมีย์ หะดีษที่ 1699) สถานะของหะดีษถือว่า เศาะหี้หฺ (صحيح) อ้างจากหนังสือ " صحيح سنن الترمذي" เล่ม 1 หน้า 407-408 ลำดับหะดีษที่ 773

     หะดีษข้างต้นท่านรสูลุลลอฮฺพูดไม่คลุมเครือ, ท่านรสูลกล่าวว่า "วันอะเราะฟะฮฺ" ซึ่งท่านรสูลมิได้กล่าวว่าวันที่ 9 ซุลหิญะฮฺ หากท่านรสูลกล่าวว่า วันที่ 9 ซุลหิจญะฮฺ เราอาจจะอ้างได้ว่า 9 ซุลหิจญะฮฺของประเทศใครประเทศมัน แต่นี้ท่านรสูลกล่าวชัดเจนว่า วันอะเราะฟะฮฺ ซึ่งวันอะเราะฟะฮฺบรรดาผู้ประกอบพิธีหัจญ์จะไปรวมตัวกันที่ทุ่งอะเราะฟะฮฺ บางคนจึงเรียกวันอะเราะฟะฮฺว่าวันวุกูฟ (وقوف คือการหยุดพำนัก) ก็มี, เมื่อท่านนบีบอกว่าวันอะเราะฟะฮฺ คำถามต่อมาคือ วันอะเราะฟะฮฺ หรือวันวุกูฟนั้นมีที่ไหนบ้าง? คำตอบคือ เมืองไทยไม่มีวันอะเราะฟะฮฺ หรือวันวุกูฟ

มีแต่ที่ประเทศซาอุดิอาระเบียแห่งเดียวเท่านั้น ฉะนั้นเมื่อวันอะเราะฟะฮฺมีที่เดียวจึงไม่ต้องแปลกใจ เพราะเมื่อเป็นเช่นนั้นเราก็ต้องฟังการประกาศวันวุกูฟที่ประเทศซาอุฯ เท่านั้น

(โปรดดูบทความ มุรีด ทิมะเสน อ้างใน http://www.mureed.com/article/Eid_No_Wait/Eid_No_Wait.htm)

และยูทูปของ ผศ.ดร. อิสมาอีลอีลลุตฟีย์ จะปะกียา https://www.youtube.com/watch?v=OEmLNGiEHrA

ในขณะทัศนะตามคำประกาศสำนักจุฬาก็มีเหตุผลทางวิชาการ

โดยอาจารย์อาลื  เสือสมิง ได้กล่าว่า (โปรดดูhttp://www.sunnahstudent.com/forum/archive.php?topic=2831.0)และยูทูปของท่าน

https://www.youtube.com/watch?v=x0DHVCZMHCQ#t=284 นักปราชณญ์ในศาสนาอิสลามได้มีมติเห็นพ้อง  (إتفاق) ในเรื่องนี้ว่า  ให้ถือตามคำตัดสินชี้ขาดของผู้นำหรือองค์กรสูงสุดทางกิจการศาสนาอิสลามในแต่ละดินแดนเป็นข้อยุติ  ดังกฎนิติศาสตร์อิสลามที่ระบุว่า

ومن المتفق عليه أن حكم الحاكم أو قرار ولي الأمر يرفع الخلاف فى الأمور المختلف فيها

"และส่วนหนึ่งจากมติที่เห็นพ้องนั้นคือ  แท้จริงการชี้ขาดของผู้ปกครองหรือการแถลงการณ์รับรองของผู้นำ  (วะลียุลอัมริ)  จะขจัดข้อขัดแย้งในบรรดาเรื่องราวที่มีความเห็นขัดแย้งในเรื่องเหล่านั้น”  
ดังนั้น  หากผู้นำหรือองค์กรสูงสุดทางกิจการศาสนาอิสลามได้ให้น้ำหนักกับผลการดูดวงจันทร์เสี้ยวท้องถิ่นเป็นหลัก  ก็ให้ถือตามนั้น  ในทำนองเดียวกันถ้าหากผู้นำหรือองกรสูงสุดฯ ได้ให้น้ำหนักแก่ทัศนะที่ถือผลการดูดวงจันทร์เสี้ยวสากลเป็นหลัก  ก็ให้ถือตามนั้นเป็นหลักเช่นกัน  หากผู้มีปัญหาและมีความเป็นกลางได้ทำความเข้าใจกับประเด็นนี้อย่างถี่ถ้วนและปลอดจากมิจฉาทิฐิและก็จะเห็นว่า  การนำเอามติเห็นพ้องของเหล่านักปราชญ์ข้างต้นมาบังคับใช้แล้ว  ก็จะไม่เกิดปัญหาและความสับสนอย่างที่เป็นอยู่  อีกทั้งมติเห็นพ้องดังกล่าว  ก็ถือเป็นกลไกของหลักนิติธรรมอิสลามในการขจัดปัญหา  และการสร้างความสงบเรียบร้อยในสังคมของประชาคมมุสลิมอีกด้วย  ทั้งนี้การถกเถียงในหมู่นักวิชาการถึงเรื่องของจันทร์เสี้ยวท้องถิ่น  และจันทร์เสี้ยวสากลนั้นเป็นการวนอยู่ในอ่าง  เพราะเอาชนะกันโดยเด็ดขาดมิได้เนื่องจาก เป็นประเด็นของการวิเคราะห์  (الإجتهاد)  จึงจำเป็นต้องอาศัยการให้น้ำหนัก  (الترجيح)  ของผู้ปกครองหรือผู้นำที่รับผิดชอบเป็นข้อยุติซึ่งถือเป็นหลักการในบัญญัติของศาสนา  อีกข้อหนึ่งต่างหาก  คือ  หลักการที่ว่าด้วยเรื่องการตามผู้นำ  (وليُّ الأمر)  นั่นเอง  ปัญหาที่เป็นอยู่ในขณะนี้ก็คือ  ยังมีคนบางกลุ่มไม่ยอมรับหลักการที่ว่าด้วยเรื่องการตามผู้นำนั่นเอง มิหนำซ้ำคนบางกลุ่มที่ว่านี้ยังได้วิพากษ์วิจารณ์กลุ่มผู้คนส่วนใหญ่ที่ปฏิบัติตามผู้นำว่า  “เป็นกลุ่มที่มีความเชื่อเดิมๆ”  ซึ่งมิได้มุ่งหมายใช้สำนวนในทำนองของการเห็นด้วย  (إقراري)  
แต่มีนัยบ่งว่าไม่เห็นด้วย  (إنكاري)  กับความเชื่อเดิมนั้น   ทั้งๆ ที่ความเชื่อเดิมที่ว่านี้  เป็นหลักการสำคัญของนิติธรรมอิสลามที่มิอาจปฏิเสธได้  นอกเหนือจากนั้นยังถือเป็นหลักความเชื่อ  (عقيدة)  ของฝ่ายอะหฺลิซซุนนะฮฺ  วัลญะมาอะฮฺ อีกด้วย  (ดูรายละเอียดเรื่องนี้ในหนังสือ  “อัลอะกีดะฮฺ  อัฏฏ่อฮาวียะฮฺ  อรรถาธิบายโดย  อัลลามะฮฺ  อิบนุ  อบิลอิซฺ  อัลฮะนะฟีย์  ตรวจทานโดยกลุ่มนักวิชาการและตรวจสอบสถานภาพหะดีษโดยมุฮัมหมัด  นาซิรุดดีน  อัลอัลบานีย์  สำนักพิมพ์อัลมักตับ  อัลอิสลามีย์  พิมพ์ครั้งที่  9  (ฮ.ศ.1408-ค.ศ.1988) หน้า 379, 380, 381)

ในขณะที่บาบออิสมาอีล เสอร์ ปัญญังสนับสนุนแนวคิดนี้ได้ออกสื่อเช่นกัน https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=743082879099041&id=100001920080864

  ดร.วิสุทธิ บินล่าเตะ ผู้อำนวยการสำนักจุฬาราชมนตรีส่วนหน้า ได้เขียนทัศนะท่านผ่านเฟสบุคกล่าว่าว่า “โดยส่วนตัว ข้าพเจ้าเห็นด้วยที่จะให้การประกาศวันอีดิลอัฎฮาในประเทศไทยตรงกับคำประกาศของทางการซาอุ ฯ เพราะมีตัวบทนิติบัญญัติสนับสนุน และช่วยให้เกิดความเป็นเอกภาพในระดับภูมิภาคได้มากขึ้น แต่ข้าพเจ้าเข้าใจว่าพี่น้องที่สนับสนุนให้เอาการดูเดือนในประเทศเป็นเกณฑ์ โดยไม่อิงกับซาอุฯ ก็มีความเข้าใจที่มาจากตัวบทนิติบัญญัติเช่นกัน เรื่องนี้จึงเป็นประเด็นที่อุละมาอฺอาจตีความแตกต่างกันได้
ข้าพเจ้าเข้าใจว่าการตีความตัวบทนิติบัญญัติแตกต่างกัน เป็นธรรมชาติของมนุษย์ และเป็นเจตนาของผู้ตราตัวบทนั้น หากพระองค์จะทรงใช้ถ้อยคำให้มีความหมายเด็ดขาดชัดเจนไม่ให้ตีความได้หลายแง่มุม ก็ย่อมทำได้แต่ทรงเลือกใช้ถ้อยคำให้ตีความ เพราะทรงรู้ดีถึงธ%