August 01, 2010

วิหารมนูหะ (Manuha Phaya) ตามไปดูพระอึดอัด แล้วไปไหว้เจดีย์บูพญา ก่อนจะมาชมวิหารมหาบดี

วิหารมนูหะ (Manuha Phaya)

ตำนานกล่าวเอาไว้ว่า พระเจ้ามนูหะ หรือพระเจ้า สุธรรมวดี กษัตริย์ของมอญสร้างวิหารแห่งนี้ขึ้น เมื่อพระองค์ตกเป็นเชลยของพระเจ้าอโนรธา เมื่อครั้งที่พระเจ้าอโนรธาเข้าตีเมือง สุธรรมวดี หรือ เมืองสะเทิม เมืองหลวงของชาวมอญ แล้วกวาดต้อนผู้คนมาที่พุกาม เมื่อปี พ.ศ. 1987 ซึ่งจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของพม่ากล่าวถึงไว้ว่า …

… เมื่อสะเทิมยอมแพ้กองทัพพม่า ได้พระไตรปิฎก จับพระเจ้ามนูหะใส่ตรวนทองคำ และจับข้าราชสำนักใส่หลังช้าง แห่แหนยินดีในชัยชนะไปตลอดทางจนถึงเมืองพกาม พวกเชลยที่ถูกกวาดต้อนไปกรุงพุกามมีทั้งพระสงฆ์ นักปราชญ์ นักเขียนจารึกและคนงาน

พงศาวดารมอญบันทึกไว้ว่า … เมืองสะเทิมที่ยิ่งใหญ่เหลือแต่ซากและเงียบสงบจับใจ … ตรงกันข้ามกับที่เมืองพุกาม ที่เรียกเป็นภาษาราชการว่า อริมัททะนะปุระ หรือ ผู้เหยียบย่ำศัตรู นั้น กลับได้ชื่อเสียงจากชัยชนะกระจายไปทั่ว เปรียบเสมือนเป็นเมืองที่สถิตของเทพเจ้าทั้งหลาย …

จากหลักฐานระบุว่า พระเจ้ามนูหะและพระอัครมเหสีถูกคุมขังไว้ที่ มยินกาบา ทางใต้ของพุกาม และ ณ ที่นั้น ในปี พ.ศ. 1602 พระเจ้าอโนรธาทรงมีพระราชานุญาติให้พระเจ้ามนูหะ สร้างวัดมนูหะขึ้น เพื่อทรงใช้เป็นที่บำเพ็ญพระราชกุศล

กษัตริย์มอญทรงระบายความรู้สึกในพระราชหฤทัยของพระองค์ในระหว่างที่ทรงถูกคุมขัง ด้วยการให้สร้างพระพุทธรูปปางมารวิชัย ขนาดใหญ่โตมากจนคับวิหาร ขนาบข้างด้วยพุทธสาวก และถูกเรียกขานว่า “พระอึดอัด” มาจนถึงทุกวันนี้ เป็นการประชดพุกาม

นอกจากนั้นยังมีพระพุทธรูปปางปรินิพพานขนาดใหญ่โตมากเช่นกัน ทว่าพระโอษฐ์ยิ้ม จึงตีความว่า พระเจ้ามนูหะอาจจะมีพระประสงค์จะสื่อความหมายว่า มีเพียงความตายเท่านั้นที่ทำให้ดวงพระวิญญาณของพระองค์มีอิสรภาพ

เจดีย์บูพญา (Bupaya)

เจดีย์บูพญา แปลตามภาษาพม่าว่า “เจดีย์น้ำเต้า” ตามลักษณะของเจดีย์ที่มีรูปทรงคล้ายน้ำเต้า อันเป็นลักษณะสมัยนิยมก่อนอาณาจักรพุกาม

เจดีย์แห่งนี้ ตามตำนานเล่าว่า สร้างมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 8 สมัยชนเผ่า พิว โดย “พระเจ้าพิวซอว์ธี” .. ผู้รู้บางท่านบอกว่า น่าจะเป็นเจตนาหมายุถึงลักษณะของพระบรมสารีริกธาตุที่อยู่ข้างใน

เจดีย์บูพญาเดิมเป็นเจดีย์แบบพิวที่เก่าแก่ที่สุดในพุกาม แต่ในปี ค.ศ. 1975 เจดีย์องค์เดิมพังทลายลงทั้งหมด ด้วยเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่

เจดีย์ที่เห็นโดดเด่นบนริมฝั่งแม่น้ำเอยาวดีในปัจจุบัน เป็นองค์ที่สร้างขึ้นมาใหม่แทนองค์เดิม .. เจดีย์องค์นี้ เป็นหลักหมายของนักเดินเรือว่า ถ้าเห็นเจดีย์บูพญา หมายถึงการเดินทางมาถึงพุกามแล้ว

รอบๆองค์เจดีย์มีลานกว้างเป็นระเบียง ซึ่งว่ากันว่าในยามที่องค์เจดีย์ฉาบไล้ด้วยแสงสีส้มอมทองของอาทิตย์อัสดงนั้นงดงามเกินบรรยาย .. เราไม่มีเวลารอ จึงได้แต่เดินชมรอบๆระเบียง พร้อมกับแวะเข้าไปกราบพระที่ศาลาด้านข้างองค์เจดีย์

ภาพแม่น้ำเอยาวดี มองจากลานระเบียง … ยังเป็นเส้นเลือดใหญ่ของการคมนาคมและการขนส่งของผู้คนในดินแดนแถบนี้ … เวลาดูเหมือนจะเดินช้าๆ เนิบนาบในเมืองเก่าของพุกามค่ะ