รมต.ict กับกรณียิ่งลักษณ์

สมศักดิ์ เธียรจรูญกุล

                คำกล่าวของ รมต.ict ที่ว่าจะเอาผิดทั้งอาญาและปิดเว็บไซด์เมื่อมีผู้กล่าวถึงยิ่งลักษณ์ที่ไปพูดที่มองโกเลีย ซึ่งอ้างเอากฎหมายสองฉบับ คือ ประมวลกฎหมายอาญา ม.326 กับ พรบ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550

                ในส่วน พรบ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 มีข้อพิจารณา 2 กรณี คือ ความผิดทางอาญา กับ อำนาจทางปกครอง

                กรณีแรก ความผิดทางอาญาที่เกี่ยวข้องกับการพิมพ์หรือนำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์เข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์มีบทบัญญัติที่เกี่ยวข้อง 2 มาตรา กล่าวคือ

               มาตรา 14 ผู้ใดกระทำความผิดที่ระบุไว้ดังต่อไปนี้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

               (1) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน

               (2) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายต่อความมั่นคงของประเทศหรือก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน

               (3) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใด ๆ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรหรือความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้ายตามประมวลกฎหมายอาญา

               (4) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใด ๆ ที่มีลักษณะอันลามกและข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นประชาชนทั่วไปอาจเข้าถึงได้

               (5) เผยแพร่หรือส่งต่อซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ตาม (1) (2) (3) หรือ (4)

                บทบัญญัติข้างต้น หากการกล่าวถึงคุณยิ่งลักษณ์จะเป็นความผิดได้ ต้องเข้าอนุมาตราใดอนุมาตราหนึ่งหรือหลายอนุมาตรา

               ตามอนุมาตรา (1) ต้องปรากฎว่าผู้กระทำได้นำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่อาจมีผู้ทำขึ้นหรือทำเองก็ตาม ซึ่งปรากฎว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ “ปลอม” หรือ “เท็จ” ปลอม หมายความว่า ทำขึ้นใหม่เลียนแบบของแท้โดยไม่มีอำนาจ หรือแม้ไม่มีของแท้อยู่ก่อน แต่ผู้ปลอมไม่มีอำนาจทำข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้น หากได้กระทำขึ้นเพื่อให้ผู้คนหลงเชื่อว่าเป็นของแท้ที่กระทำโดยมีอำนาจ เช่น ข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ต้องกระทำโดยเจ้าพนักงาน ซึ่งบุคคลที่ไม่อยู่ในฐานะเจ้าพนักงานในตำแหน่งนั้นไม่อาจมีอำนาจทำได้ ส่วนเท็จ หมายความว่า ข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ไม่ตรงต่อความเป็นจริง เช่น อ้างเอาข้อมูลคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นว่าเป็นของตน หรือนำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ไม่ถูกต้องตรงต่อเหตุการณ์หรือความเป็นจริง กล่าวอีกนัยหนึ่งคือ  หากเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ไม่ปลอมและไม่เท็จก็ไม่เป็นความผิดได้

               อนุมาตรา (2) ต้องเป็นการนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ และน่าจะเกิดความเสียหายต่อความมั่นคงของประเทศหรือก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน ซึ่งการกล่าวถึงตัวบุคคล หากมีข้อความที่เป็นความผิดตาม ปอ. ม.326 ก็ไม่อาจเข้าองค์ประกอบของความผิดนี้ได้ เนื่องจาก ความผิดตาม ปอ. ม.326 เป็นความผิดต่อส่วนตัว

               อนุมาตรา (3) ต้องเป็นการนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ และข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นครบองค์ประกอบความผิดตาม ปอ. เกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรหรือความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้ายตามประมวลกฎหมายอาญา กล่าวคือ ภาคสอง ลักษณะ 1 กับลักษณะ 1/1 เท่านั้น ซึ่งความผิดตาม ปอ. ม.326 ไม่เกี่ยวข้องด้วย

               อนุมาตรา (4) ต้องเป็นการนำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ลามก เช่น การนำภาพหรือรูปของบุคคลกำลังโป๊หรือเปลือยที่ไม่อาจมองได้ว่าเป็นศิลปะ หรือข้อความที่สื่อถึงเรื่องเพศที่ไม่เป็นลักษณะวิชาการทางการแพทย์

               ส่วนอนุมาตรา (5) เผยแพร่หรือส่งต่อโดยรู้ว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ครบองค์ประกอบของความผิดตามสี่อนุมาตราข้างต้น

               ทั้งหมดของมาตรา 14 หากเป็นข้อมูลที่เป็นความจริงและเป็นข้อมูลที่ทำขึ้นด้วยตนเองไม่ได้ปลอม หากวิพากษ์วิจารณ์ความชอบด้วยกฎหมาย ความเหมาะสมของการกระทำในฐานะนายกรัฐมนตรี หรือวิพากษ์การกระทำที่เห็นว่าการพูดที่มองโกเลียเป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้องทำให้ประเทศเสียหาย ย่อมไม่เป็นความผิด

               มาตรา 16 ผู้ใดนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ที่ประชาชนทั่วไปอาจเข้าถึงได้ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ปรากฏเป็นภาพของผู้อื่น และภาพนั้นเป็นภาพที่เกิดจากการสร้างขึ้น ตัดต่อ เติมหรือดัดแปลงด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์หรือวิธีการอื่นใด ทั้งนี้ โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น ถูกเกลียดชัง หรือได้รับความอับอาย ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินสามปี หรือปรับไม่เกินหกหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

               ถ้าการกระทำตามวรรคหนึ่ง เป็นการนำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยสุจริต ผู้กระทำไม่มีความผิด

               ความผิดตามวรรคหนึ่งเป็นความผิดอันยอมความได้

               ถ้าผู้เสียหายในความผิดตามวรรคหนึ่งตายเสียก่อนร้องทุกข์ ให้บิดา มารดา คู่สมรส หรือบุตรของผู้เสียหายร้องทุกข์ได้ และให้ถือว่าเป็นผู้เสียหาย

               ตามมาตรานี้ คล้ายคลึงกับหมิ่นประมาทตาม ปอ. ม.326 เพียงแต่เป็นการหมิ่นด้วยข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ปรากฎเป็นภาพ หากภาพที่ปรากฎไม่สามารถบ่งชี้เฉพาะเจาะจงถึงบุคคลใดก็ไม่อาจเป็นความผิดได้ เช่น นำเอาภาพอาหารชนิดหนึ่งที่นิยมทานกัน คือ ปูผัดผงกระหรี่เข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ โดยไม่มีข้อความอธิบายใดๆ อย่างนี้ไม่เป็นความผิด หรือภาพที่ยิ่งลักษณ์ส่งสายตากับโอบาม่าแล้ววิพากษ์ว่าไม่เหมาะสมกับมาตรฐานความเป็นกุลสตรีของสังคมไทย อย่างนี้ไม่เป็นความผิด

               กรณีที่สอง อำนาจทางปกครองเกี่ยวกับการสั่งปิดเว็บไซด์ ตาม พรบ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 ไม่ได้ให้อำนาจ รมต.หรือพนักงานเจ้าหน้าที่กระทรวง ict สั่งปิดเว็บไซด์โดยตรง หากแต่อำนาจนั้นอยู่ที่ศาล ตามบทกฎหมาย ดังนี้

               มาตรา ๒๐ ในกรณีที่การกระทำความผิดตามพระราชบัญญัตินี้เป็นการทำให้แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่อาจกระทบกระเทือนต่อความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรตามที่กำหนดไว้ในภาคสองลักษณะ 1 หรือลักษณะ 1/1 แห่งประมวลกฎหมายอาญา หรือที่มีลักษณะขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนพนักงานเจ้าหน้าที่โดยได้รับความเห็นชอบจากรัฐมนตรีอาจยื่นคำร้องพร้อมแสดงพยานหลักฐานต่อศาลที่มีเขตอำนาจขอให้มีคำสั่งระงับการทำให้แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นได้

               ในกรณีที่ศาลมีคำสั่งให้ระงับการทำให้แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ตามวรรคหนึ่ง ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ทำการระงับการทำให้แพร่หลายนั้นเอง หรือสั่งให้ผู้ให้บริการระงับการทำให้แพร่หลายซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นก็ได้

               การสั่งปิดเว็บไซด์ นอกจากต้องไปขอศาลแล้ว ยังต้องเป็นการกระทำที่เป็นความผิดตาม ปอ. ภาคสอง ของมาตราต่างๆ ดังนี้

               ภาค 2 ความผิด

               ลักษณะ 1 ความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร

               หมวด 1 ความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาทและผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ตามมาตรา 107-112

               หมวด 2 ความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายในราชอาณาจักร ตามมาตรา 113-118

               หมวด 3 ความผิดต่อความมั่นคงของรัฐภายนอกราชอาณาจักร ตามมาตรา 119-129

               หมวด 4 ความผิดต่อสัมพันธไมตรีกับต่างประเทศ ตามมาตรา 130-134

               ลักษณะ 1/1 ความผิดเกี่ยวกับรก่อการร้าย ตามมาตรา 135/1-135/4

               ข้อกล่าวอ้างของ รมต.ict ที่อ้างถึง ปอ. ม.326 ก็หาใช่ความผิดตามมาตราทั้งหลายข้างต้นไม่ ส่วนจะอ้างว่าขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนก็มิได้ เพราะเหตุว่า ความผิดฐานหมิ่นประมาทตาม ปอ. ม.326 เป็นความผิดต่อส่วนตัว ไม่อาจกล่าวได้ว่าเกี่ยวกับความสงบฯ

               ส่วนประมวลกฎหมายอาญา ม.326 ที่ รมต.อ้างถึง ความว่า

               มาตรา 326  ผู้ใดใส่ความผู้อื่นต่อบุคคลที่สาม โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น หรือถูกเกลียดชัง ผู้นั้นกระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี หรือปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

                มาตรานี้จะเป็นความผิดต้องเป็นข้อความที่สามารถระบุเฉพาะเจาะจงตัวบุคคลได้ว่าคือใครหรือหมายถึงกลุ่มคนในวงแคบๆ เช่น พระในวัดมีทั้งหมด 5-6 รูป เป็นต้น

               หากไม่สามารถระบุตัวบุคคลได้ แต่ผู้อ่านจินตนาการไปเอง เช่น ผู้นำโง่ (โดยไม่มีข้อความอื่นเป็นสร้อยขยายหรือระบุเฉพาะเจาะจง) อย่างนี้ไม่รู้ว่าหมายถึงผู้นำอะไร ผู้นำองค์กรภาครัฐองค์กรใด ประเทศไหนกันแน่ หรืออาจเป็นผู้นำองค์กรภาคเอกชนบริษัทห้างร้านใดกันแน่ หรืออาจเป็นผู้นำมวลชนหรือผู้นำสหภาพแรงงาน เช่นนี้ไม่เป็นความผิด

               ส่วนอีกกรณีคือการวิพากษ์วิจารณ์ถึงคำพูดของยิ่งลักษณ์ที่มองโกเลียเกี่ยวกับความชอบด้วยกฎหมาย หรือความเหมาะสมของการกระทำหรือคำพูดในฐานะนายกรัฐมนตรี หรือวิพากษ์การกระทำที่เห็นว่าการพูดที่มองโกเลียเป็นการกระทำที่ไม่ถูกต้องทำให้ประเทศไทยเสียหาย เช่นนี้ ย่อมไม่เป็นความผิด ตาม ปอ. ม.329

               ผู้พิมพ์จะส่งท้ายด้วยข้อสังเกต 5 ประการ ดังนี้

               1.รมต.ict ที่กล่าวถึง ปอ. ม.326 อันเป็นความผิดต่อส่วนตัว ในฐานะ รมต.ict คุณไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆ การออกมามี action กรณีนี้จึงเป็นเรื่องนอกหน้าที่ หรือเป็นการใช้หรืออ้างเอาตำแหน่ง รมต.ict ที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย

               2.หากการกระทำในฐานะ รมต.ict ไม่เป็นไปตามขั้นตอนของ พรบ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 มาตรา 20 ก็ต้องรับผิดทางอาญาตามมาตรา 10 ที่บัญญัติว่า ผู้ใดกระทำด้วยประการใดโดยมิชอบ เพื่อให้การทำงานของระบบคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นถูกระงับ ชะลอ ขัดขวาง หรือรบกวนจนไม่สามารถทำงานตามปกติได้ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

               3.บรรดาผู้ต่อต้าน พรบ.ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.2550 บ้างถึงขนาดต้องการยกเลิก หายไปไหนหมดในกรณีนี้ หากเงียบย่อมหมายความว่าที่ต่อต้านมาตลอดนั้น ไม่ได้ต่อต้านเพราะเนื้อหาของกฎหมาย แต่การต่อต้านมีนัยแอบแฝงที่ไม่สุจริต

               4.บรรดาผู้เรียกร้อง “เสรีภาพในการแสดงความเห็น” (free speech) หายไปไหนหมด โดยเฉพาะฝ่ายทักษิณร่ำร้องกันเหลือเกิน ตอนนี้ทำไมเงียบ ชอบ free speech ไม่ใช่หรือ

               5.บรรดาผู้ร่ำร้องยกเลิกกฎหมายหมิ่น มาวันนี้กรณียิ่งลักษณ์กลับปรารถนาอย่างแรงกล้าต้องการใช้กฎหมายหมิ่น พวกคุณมีหลักการจริงหรือ พวกคุณรู้จักและเข้าใจกฎหมายหมิ่นจริงหรือ เหตุใดจึงไม่เล่นงาน รมต.ict ที่จ้องใช้กฎหมายหมิ่นรังแก ปิดปากคนอื่น

หากพวกทักษิณมีหลักการและรักประชาธิปไตยจริงต้องส่งเสริมให้ free speech สำหรับกรณียิ่งลักษณ์