(เดิมบทความนี้อยู่ที่ http://www.oknation.net/blog/utopiathai/2010/12/18/entry-1 แต่ต่อมาก็ค้นเจอบ้าง ไม่เจอบ้าง จึงขออนุญาตนำมาลงซ้ำไว้ครับ)

ข่าวจาก http://www.progress.org/2010/irishsvt.htm รายงานว่า Joseph E. Stiglitz นักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล อดีตหัวหน้านักเศรษฐศาสตร์ธนาคารโลก และผู้แต่งทฤษฎีบทเฮนรี จอร์จ ซึ่งแสดงว่าการโยธาสาธารณะ (public works) สามารถจะเลี้ยงตนเองได้ ได้แถลงข่าวที่กรุงวอชิงตัน เสนอให้เก็บ "Henry George tax" จากทรัพยากรธรรมชาติทั้งหมด เพื่อให้ได้ค่าเช่า 100 % โดยเขาได้เขียนสิ่งที่พูดในเอกสารทำงานเรื่อง “หลักการและหัวเรื่องย่อสำหรับการลดการขาดดุล” (Principles and Guidelines for Deficit Reduction) ในฐานะหัวหน้านักเศรษฐศาสตร์สถาบันโรสเวลต์ (Roosevelt Institute) ที่นิวยอร์ก ลง 2 ธ.ค. 2010

เอกสารนี้มี 9 หน้า ดูได้ที่ http://www.newdeal20.org/wp-content/uploads/2010/12/principles-and-guidelines-for-deficit-reduction.pdf ผมคงไม่ต้องพูดว่ามีเรื่องดี ๆ ที่ควรรู้อยู่มาก ก็สติ๊กลิตซ์ได้รางวัลโนเบลมาแล้วนี่ครับ ขอเอามาพูดเฉพาะเรื่องที่ไม่ค่อยมีคนพูดแต่สำคัญมากดีกว่า สั้น ๆ ครับ

ปัญหาความเหลื่อมล้ำ คนจนคนรวย มีกันแทบทุกประเทศ เพราะอิทธิพลของคนชั้นนำซึ่งเป็นเจ้าของที่ดินรายใหญ่ ๆ กลาง ๆ ทำให้ที่ดินไม่เป็นสมบัติของส่วนรวม หรือไม่ถูกเก็บภาษีสูง ๆ ตามที่ควรจะเป็น แม้ในสหรัฐอเมริกาก็ไม่เว้น สติ๊กลิตซ์จึงได้กล่าวไว้ในหน้า 5 ว่า

“หลักการภาษีทั่วไปข้อหนึ่งคือควรเก็บภาษีจากปัจจัยที่อุปทานไม่มีความยืดหยุ่น เพราะจะไม่มีผลร้ายด้านอุปทาน ที่ดินไม่หายไปเมื่อถูกเก็บภาษี เฮนรี จอร์จ บุคคลหัวก้าวหน้าผู้ยิ่งใหญ่แห่งปลายศตวรรษที่ 19 พยายามอธิบายเหตุผลสนับสนุนให้เก็บภาษีที่ดินก็เพราะเหตุนี้ด้วย แต่น่าเสียใจ แทนที่จะทำตามนี้ สหรัฐฯ กลับทำตรงข้าม โดยปฏิบัติต่อกำไรส่วนทุนอย่างดีพิเศษ

“แต่ไม่ใช่มีเพียงที่ดินที่อุปทานมีความยืดหยุ่นต่ำ ทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ ที่อาจถูกใช้หมดสิ้นไปได้ก็เป็นเช่นเดียวกัน ...”

ในหน้า 1-2

มีหลักการข้อหนึ่งที่เป็นแก่น คือ ที่ส่วนต้นของรายการปฏิรูปจะเป็นมาตรการทั้งหลายที่เพิ่มทั้งประสิทธิภาพและความเที่ยงธรรม (equity) ส่วนที่รับไม่ได้คือมาตรการที่ลดประสิทธิภาพและความเที่ยงธรรม

เก็บภาษีจากสิ่งเลว ๆ  (เช่น มลภาวะ) ดีกว่าเก็บจากสิ่งดี ๆ (เช่น งาน)

ความยั่งยืนทางเศรษฐกิจต้องอาศัยความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อม  หลักผู้ก่อมลพิษเป็นผู้จ่าย - ทำให้ผู้ก่อมลพิษชดเชยค่าใช้จ่ายที่เขาทำให้ผู้อื่นต้องจ่าย – เป็นผลดีแก่ทั้งประสิทธิภาพและความเที่ยงธรรม

ไม่ควรมีการเพิ่มภาระภาษีแก่กลุ่มผู้ที่ยากจนที่สุด

การเลิกแจกจ่ายสินทรัพย์ที่เป็นของสาธารณะเป็นวิธีลดการขาดดุลที่มีประสิทธิภาพและเป็นธรรม

ขอเสริมว่า John Kenneth Galbraith (ค.ศ. 1908-2006) นักเศรษฐศาสตร์ผู้มีชื่อเสียงได้กล่าวไว้ในหนังสือ The Affluent Society ว่าถ้ามีการเก็บภาษีเท่ากับมูลค่าการใช้อสังหาริมทรัพย์รายปีโดยไม่รวมสิ่งปรับปรุง ซึ่งจะทำให้ไม่มีรายได้สุทธิ และดังนั้นก็จะไม่มีมูลค่าทุนของอสังหาริมทรัพย์ ความเจริญก้าวหน้าจะเป็นไปอย่างมีระเบียบ และผลแห่งความเจริญจะแบ่งออกไปอย่างชอบธรรมครับ (จาก http://www.earthsharing.org.au/2006/09/15/orderly-progress-fair-shares/ )