"....ทิศภาคกลางและภาคใต้ของลาว ในช่วงสองปีข้างหน้า จะมีความสำคัญเป็นพิเศษ ด้วยเพราะเป็นเส้นทางขนส่งอาวุธ และยุทธศาสตร์สายสำคัญ ที่ช่วยเกื้อหนุนต่อการโจมตีในภาคใต้ของเวียดนาม ลาว กัมปูเจีย...." (ผู้บัญชาการกองทัพปลดแอกประชาชนลาว 1970)

.

           "พิพิธภัณฑ์จัดแสดงความสัมพันธ์ร่วมกันในสงครามของลาว – เวียดนาม” ตั้งอยู่ริมถนนหมายเลข 9 บ้านดงสวรรค์ ห่างจากตัวเมืองไกสอน พมวิหาร (ชายแดนไทย) ประมาณ 210 กิโลเมตร และห่างจากด่านลาวบาว (ชายแดนเวียดนาม) แขวงสะหวันนะเขต ประมาณ 20 กิโลเมตร

.

.

.

.

.

          “บ้านดงสวรรค์” อยู่ห่างประมาณ 25 กิโลเมตรทางตะวันตกของเมืองเซโปน (Xepon) เป็นพื้นที่ยุทธศาสตร์สำคัญในยุคสงครามเวียดนาม เพราะเป็นที่ตั้งของสะพานข้ามลำน้ำเซโปน บนเส้นทางนิรนาม (ถนนโฮจิมินห์) เพื่อการลำเลียงทหาร อาวุธยุทโธปกรณ์ของฝ่ายเวียดนามเหนือสนับสนุนการรบของกองกำลงปลดแอกเวียดกง ผ่านประเทศลาว จึงถูกทิ้งระเบิดโจมตีอย่างหนักหน่วงตลอดช่วงสงคราม ปัจจุบันจึงยังคงปรากฏหลุมระเบิดจำนวนมาก ในบริเวณ “บ้านดงใหญ่” หมู่บ้านใหญ่เชิงสะพาน

....

...

ภายหลังจากการที่ทหารสหรัฐอเมริกา ต้องถอนทหารจากเวียดนาม ตั้งแต่ปี 1970 กองทัพสาธารณรัฐเวียดนามหรือเวียดนามใต้ ต้องรับช่วงต่อการรบที่ยังคงไม่จบสิ้นกับฝ่ายเวียดนามเหนือ (กองทัพประชาชนเวียดนาม - PAVN) และแนวร่วมปลดปล่อยแห่งชาติเวียดนามใต้ หรือ เวียดกง (VC)

.....

.

7 มกราคม 1971 หน่วยรบเรนเจอร์ (ARVN Ranger) สนธิกำลังกับทหารเวียดนามใต้ในความสนับสนุนอาวุธยุทโธปกรณ์จากสหรัฐอเมริกากว่า 20,000 นาย ข้ามชายแดนบุกเข้าโจมตีฐานที่มั่น 604 และ 611 ของกองทัพเวียดนามเหนือที่เมืองเซโปน ภายใต้ชื่อปฏิบัติการว่า “Operation Lam Son 719” เพื่อตัดเส้นทางส่งกำลังบำรุงของเวียดนามเหนือสู่เวียดนามใต้ตามเส้นทางโฮจิมินห์ภายในประเทศลาว

..

..

.

.

          “....หน่วยรบเวียดนามใต้ เคลื่อนกำลังมาตามแม่น้ำเซโปน โดยการสนับสนุนของกองบินเฮลิคอปเตอร์กันชิปจำนวนหลายพันลำที่เข้าโจมตีก่อนล่วงหน้า ในขณะที่ทางภาคพื้นดินก็ได้รับการสนับสนุนจากกองพันรถถัง M41 Walker Bulldog...”

....

         กองทัพเวียดนามใต้ สามารถยึดพื้นที่สำคัญไว้ได้ถึงเพียงเดือนมีนาคม ก็ถูกกองกำลังผสมทั้งของกองทัพปลดแอกประชาชนลาวและเวียดนามเหนือ จัดกำลังผสมเข้าตีโต้ผลักดัน จนต้องถอยร่นกลับออกจากประเทศลาว เมื่อวันที่ 25 มีนาคม 1971

...

.

.

.

         ชัยชนะของกองทัพปลดแอกประชาชนลาวและกองทัพประชาชนเวียดนามเหนือในสมรภูมิเซโปนนี้ กลายเป็นจุดพลิกผันครั้งสำคัญของสงครามเวียดนาม ที่นำไปสู่การเข้ายึดครองเวียดนามใต้และเข้ายึดไซ่ง่อนได้ในปี 1975

...

          “พิพิธภัณฑ์จัดแสดงความสัมพันธ์ร่วมกันในสงครามของลาว – เวียดนาม” ตั้งอยู่ตรงข้ามกับโรงเรียนมัธยมบ้านดง เป็นอนุสรณ์สถานที่จัดแสดงซากอาวุธสงครามจากฐานที่มั่นสุดท้ายของสาธารณรัฐเวียดนาม (เวียดนามใต้) ในลาวที่เมืองเซโปนในปี 1971 เรื่องราวเตือนความทรงจำของการต่อสู้และชัยชนะเหนือจักรวรรดินิยมอเมริกาบนถนนยุทธศาสตร์หมายเลข 9 โดยความร่วมมือกันของกองกำลังเวียดกง เวียดนามเหนือและพรรคคอมมิวนิสต์ลาว ในปัจจุบันเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของบ้านดงสวรรค์ บนเส้นทางไปสู่ด่านลาวบาว ชายแดนลาวเวียดนาม

.

.

.

.

          ถึงแม้ว่าลาวกับไทยจะมีวัฒนธรรม ภาษา ประเพณีที่เหมือนกันดั่งคำว่า “บ้านพี่เมืองน้อง” แต่ก็มีบางสิ่งที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง นั่นคือ “ประวัติศาสตร์ของการต่อสู้ในยุคร่วมสมัย” ที่ยังคงตอกย้ำสำนึกในความสัมพันธ์และความไว้วางใจของคนลาวที่มีต่อคนเวียดนาม ที่มีให้มากกว่าคนไทยอยู่เสมอ

.

..

         อนุสรณ์สถานแห่งนี้ อาจบอกข้อมูลอะไรกับเราได้มาก ถ้าหากเราพร้อมที่จะ “เปลี่ยนแปลงตนเอง” เรียนรู้ เพื่อเป็นพี่เป็นน้องกับอาเซียนอย่าง”จริงใจ”

...