จากตัวเมืองนราธิวาส ผ่านสุไหงโกลก อำเภอที่เคยคิดว่าไกลสุดกู่ คงหาโอกาสมาถึงได้ยาก แต่วันนี้เดินทางผ่านโกลก เลยมายังอำเภอแว้ง และไกลเข้ามาในเขตป่าฮาลาบาลา ถนนหนทางสะดวก มีไฟฟ้า ด้วยความที่ไม่ได้ดูข้อมูลมาก่อน จึงคิดเอาเองว่าห่างไกลและกันดาร

สถานีวิจัยสัตว์ป่าป่าพรุ-ป่าฮาลาบาลา

อยู่ไม่ไกลจากชุมชนมากนัก ในเขตหมู่ที่ 5 ตำบลโละจูด อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส

เช้าแรก

ณ ชายป่าฮาลาบาลา

ที่ตั้งสถานีวิจัยสัตว์ป่าป่าพรุ-ป่าฮาลาบาลา

รู้สึกตื่นเต้นไม่น้อย ...

5 คน แบ่งเป็น 2 ทีม พี่สุ พี่ชาลี ไปนั่งบังไพรที่จุดส่องสัตว์  วันศุกร์ pom-pom ซุปเปอร์บีเข้าเทรล 1,500 

ข้ามธารน้ำ ปีนขึ้นตลิ่งสูง ไปตามทางที่ปูด้วยหิน ใบไม้ร่วงทับถมชื้นแฉะ ทำให้ลื่นมาก ได้แต่ก้มหน้ามองทาง ลืมนกหนูไปชั่วขณะ

ทากชูคอสลอนทักทาย เดินเกาะติดคนนำทางอยู่ด้านหน้า กว่าทากเจ้าถิ่นจะรู้ตัวจับความเคลื่อนไหวได้ ก็พ้นไปแล้ว จึงกระโดดเกาะขา เกาะพุง คนเดินตามหลังอย่างสนุก

สุดทางหิน ข้ามอีกหนึ่งลำธาร

ป่าฝน...

ต้นไม้สูงใหญ่ปกคลุมด้านบน ด้านล่างหนาทึบด้วยปาล์ม พืชประเภทขิง ข่า และไม้ยืนต้นเล็กๆ

ร้อนอบอ้าว จนเหงื่อท่วมตัว ขนตาเปียกซุ่ม รู้รสเค็มปะแล่มที่ริมฝีปาก

เรากำลังอยู่ในผืนป่าบาลา (นราธิวาส) บนเทือกสันกาลาคีรี

ป่าฝนเขตร้อน ดงดิบ ที่ยังคงความหลากหลายทางธรรมชาติไว้อย่างสมบุรณ์

นี่เพียงแค่ชายป่าเท่านั้น ...

ไอบริสุทธิ์ กลิ่นความชื้น หอมใบไม้แห้ง

กิ้งกือขนาดยักษ์ ส่ายหัวอันใหญ่โต ทำเอา ขนลุกเกรียว

มุดผ่านไม้ใหญ่ล้มขวางทาง เปลือกนอกเปื่อยผุ เห็บป่าตัวอ้วนคงนอนเรียงกันอยู่ในนั้น

เพียงก้าวเข้าสู่อาณาเขตของ "นกพรานผึ้ง" เราก็ได้ยิน "เมี๊ยว" เสียงร้องคล้ายลูกแมว เจ้าหน้าส่องไบนอคมองหาตามยอดไม้ แต่เราสามคนยังคงวุ่นวายกับทากที่เกาะตามตัว

ไม่นานเจ้าหน้าที่ก็พบ ... เจ้าบี พี่ป้อมมองเห็นแล้ว ทุกคนช่วยกันบอกจุดที่นกพรานผึ้งเกาะ แต่ทำอย่างไรวันศุกร์ก็มองไม่เห็น จวนเจียนจะถอดใจ

"มาจนถึงนี่แล้วต้องเห็นสิน่า" ไล่สายตาไปตามยอดไม้อีกครั้ง

นั่นไง ... เกาะเนียนกับกิ่ง ส่งเสียงอยู่สูงลิบ เป็นนกที่ไม่ได้มีสีสันอะไร แต่คนดูนกก็อยากเห็นเพราะหายาก ในประเทศไทยพบเพียงไม่กี่ครั้ง พรานผึ้งเป็นนกประจำถิ่นไม่เคลื่อนย้ายไปไหน ดูเผินๆคล้ายนกปรอด จุดต่างที่เห็นได้ชัดที่สุดคือแต้มสีเหลืองที่ไหล่

เดินย้อนกลับมาบริเวณธารน้ำ เตรียมพื้นที่สำหรับบังไพร 2 อัน บนเนินทรายแคบๆ เกลี่ยเอาใบไม้ออก ป้องกันเจ้าทากน้อยบุก กางบังไพรแล้วเอาใบปาล์มมาปิดอำพรางให้ดูกลมกลืนเป็นธรรมชาติมากที่สุด เรียบร้อยแล้วเจ้าหน้าที่ ก็ขอตัวกลับ นัดให้มารับอีกครั้งในสี่โมงเย็น

สามคนนั่งเงียบและรอคอยในตู้อบบังไพร ร้อนระอุเหงื่อไหลเป็นน้ำตก ทากตัวดีกระดึบมาตามใบปาล์มถูกดีดลอยละหลิ่วออกไป

นกจับแมลงจุกดำ มาเยือนเป็นรายแรก ความน่ารักน่าเอ็นดูของเจ้าตัวนี้ไม่เคยจาง ... นกปรอดเรียงแถวมาเล่นน้ำ

แล้วเสียงหนึ่งก็แว่วมาไกลๆ เสียงที่ทำให้ใจเต้น ตุ๊บ ตุ๊บ !

ร อ ค อ ย ต่ อ ไ ป

จู่ๆ "นกกระเต็นน้อยสามนิ้ว" ก็บินมาเกาะนิ่งที่ชิงช้าเถาวัลย์ ตาจับจ้องไปยังธารน้ำ โฉบลงไปด้วยความรวดเร็ว รอบแล้ว รอบเล่า

โค้งน้ำในมุมมืด ตาไม่ฝาดแน่ ลักษณะเช่นนี้ เดินแบบนี้ นกแต้วแล้วแน่แท้ กระโดดอยู่ที่นั่นแล้วก็หายไป ทิ้งความกังขาไว้ให้ เป็นชนิดใดกันหนอ?

สิ่งที่ย่างเข้ามาแทนที่ คือเจ้าของเสียงหวีดต่ำลึก แต่ดูเหมือนจะกังวานไปทั้งป่า

"มาแล้ว" กระซิบบอกเจ้าบี บังไพรด้านหลัง พี่ป้อมยังนิ่งเงียบ ชัตเตอร์ลั่นเมื่อไรคงรู้ตัว

เดินลัดป่าเข้ามาอยู่ตรงหน้านี้แล้ว ก้มตัวลงยืดคอ "หวีด" แหลมลึกอย่างประหลาด ถุงลมที่คอโป่งเห็นแถบสีฟ้าชัดเจน ตื่นเต้นแทบจะกลั้นหายใจ

นกคอสามสี

หนึ่งชีวิต

หนึ่งความลับของป่า 

เล่นน้ำ ไซร้ขนอยู่นานสองนาน เจ้านกสีสวยไม่รู้เลยว่ามีสายตาหกคู่เฝ้ามองความสำราญอย่างอิ่มตา อิ่มใจ

ไม่รู้ตัวเลยว่าได้แบ่งปันสุขมาสู่เราอย่างมากมาย

6-7 ชั่วโมงในพื้นที่เล็กแคบปิดทึบทั้งสี่ด้าน มีเพียงช่องเล็กที่พอจะส่องกล่องออกไปได้ แสงส่องผ่านยอดไม้มาเพียงรำไร เบื้องหน้าคือภาพชีวิตของชาวป่ามีปีก เวลาที่ผ่าน จึงช่างน้อยนิดเสียเหลือเกิน

ฉันออกจากป่ามาด้วยความห่วงกังวลว่านกสวยงามตัวนี้จะหายไปจากป่า 

วันรุ่ง ...

พี่สุ พี่ชาลี เข้าเทรล 1,500 ส่วนเราสามคนไปยังจุดส่องสัตว์ไม่ได้ เพราะมีอีกคณะจองไว้ ช่วงเช้าจึงเดินไปตามเส้นทางเข้าน้ำตกสิรินธร ขาไปอาจจะหงอยๆ แต่ขากลับมีนกตลอดทาง ทั้งปรอด จับแมลง กินปลี บั้งรอกแดง โพระดก เขียวก้านตอง โดยเฉพาะนกบั้งรอกแดงเพิ่งได้เห็นชัดทั้งตัวผู้-ตัวเมีย ก็ครั้งนี้

.... ช่วงบ่ายเดินเลาะตามลำธาร พี่ป้อมตาดีบอกว่าเห็นนกพญาปากกว้างแว๊บๆ รอแล้ว รอเล่า เค้าก็ไม่แวะเวียนมาอีก จึงกลับมานั่งเฝ้าต้นไทรที่ยังคงคึกคักด้วยปรอดแดนใต้นานาชนิด

บนถนนสายความมั่นคง ทางหลวงหมายเลข 4062 จากบ้านบูเก๊ะตา อำเภอแว้ง ตัดผ่านป่าบาลา ไปสิ้นสุดที่ บ้านภูเขาทองในอำเภอสุคิริน รวมระยะทาง 18 กิโลเมตร ตามเทือกเขาสันกาลาคีรี

ผืนป่ากว้างใหญ่ มีต้นไทร ไม้ผลอื่นๆ กระจายอยู่ทั่วทั้งป่า มีโพรงไม้ให้เป็นบ้าน ป่าดงดิบแห่งนี้จึงเป็นที่หาอยู่หากินของนกเงือก 9 ชนิด (จากทั้งหมด 13 ชนิดที่พบในประเทศไทย) นกเงือกปากย่น นกเงือกชนหิน นกแก๊ก นกกก นกเงือกหัวหงอก นกเงือกปากดำ นกเงือกหัวแรด นกเงือกดำ นกเงือกกรามช้าง

ครั้งนี้ ... ในช่วงจังหวะและเวลาที่ยังไม่เหมาะนัก เราจึงได้พบกันในระยะไกลสุดสายตา