ในตัวอย่างที่เห็น เป็นการเก็บข้อมูลการใช้น้ำเฉพาะในภาคตะวันออก สังเกตว่าในคาบเวลา 5 ปี การใช้น้ำมีการเพิ่มขึ้นถึงเกือบเท่าตัว แน่นอนว่าข้อมูลดังกล่าวมากกว่าที่ TDRI ทำนายไว้ แต่เพราะภาคตะวันออกมีการใช้น้ำในการอุตสาหกรรม ทำให้อัตราการเติบโตสูงกว่าในภาคอื่นๆ แต่ก็เป็นข้อสรุปที่ชัดเจนว่าเราใช้น้ำกันมากขึ้นจริงๆ

ณ จุดนี้ เราคงเห็นต้นตอจริงๆของการขาดแคลนน้ำแล้ว ไม่ใช่แค่เพราะสภาวะอากาศวิปริตแล้วเราจึงขาดน้ำ แต่เพราะเราใช้น้ำโดยไม่มีการควบคุมนั่นเอง ทั้งๆ ที่น้ำคือหัวใจของชีวิต แต่ต้นทุนน้ำกลับถูกแสนถูก แค่ 10 – 21 บาท ต่อลูกบาศก์เมตร ถ้าโรงงานไหนจะทำเรื่องการลดค่าใช้จ่ายน้ำก็ดูบ้าเต็มที เพราะอย่างโรงงานของผผู้เขียนมีการใช้น้ำเดือนละ 20,000 ลบม ก็เพียงแค่ 420,000 บาทเท่านั้น เทียบกับค่าวัตถุดิบอื่นๆแล้ว การลงทุนเพื่อลดทรัพยากรส่วนอื่นๆดูจะคุ้มค่ากว่าการทำเรื่องการอนุรักษ์น้ำเป็นไหนๆ ถ้าไม่ใช่เพราะปัญหาเรื่องภาคตะวันออกขาดน้ำ โครงการปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้น้ำก็คงไม่ได้เกิด

แต่ทั้งนี้ ปัญหาเรื่องทรัพยากรน้ำก็ยังไม่จบเพียงแค่นี้ เพราะภาคอุตสาหกรรม แม้ดูว่าใช้น้ำมากแล้ว แต่ภาคเกษตรกรรม ยิ่งใช้น้ำมากกว่า โดยเกษตรกรรมเป็นภาคที่มีการใช้น้ำสูงสุดถึงร้อยละ 85 (ส่วนใหญ่เป็นนาข้าว โดยการผลิตข้าว 1 กก ใช้น้ำ 2500 ลิตร สาบานได้ ผมเองก็ไม่อยากเชื่อ) ส่วนภาคอุตสาหกรรมจะมีการใช้น้ำเพียงร้อยละ 4 แต่ในแง่ของรายได้ประชาชาติแล้ว ขนาดรายได้ของภาคอุตสาหกรรมมีรายได้ดีกว่ามากโดยเฉพาะเมื่อเทียบเป็นบาทต่อลูกบาศก์เมตร

ทีนี้เราจะแก้ปัญหากันอย่างไร ถ้าเราเชื่อกันแล้วว่าปัญหาการขาดแคลนน้ำเป็นวาระระดับชาติ?

เราจะต้องมาทบทวนกันอย่างจริงๆจังๆว่า นโยบายที่ประเทศไทยจะเป็นครัวโลก เราจะเป็นถึงขนาดไหน เราคงไม่คิดที่จะเป็นผู้ผลิตสินค้ามูลฐานกันเพียงอย่างเดียว สินค้าเกษตรเรา ถ้าจัดสัดส่วนให้ดี คือผลิตพอใช้เอง และผลิตให้พอกับความต้องการด้วยราคาที่เหมาะสม หรือแปรรูปเป็นสินค้าสำเร็จโดยเน้นคุณค่ามากกว่าปริมาณ น่าจะเป็นทางออกที่ดีกว่าการที่เราจะสร้างผลิตผลทางการเกษตรแบบอีลุ่ยฉุยแฉก ปลูกไปไม่ได้ราคา เสียทรัพยากรน้ำโดยเปล่าประโยชน์

ในส่วนทิศทางการจัดการแหล่งน้ำของภาคอุตสาหกรรม  จะต้องเพิ่มขีดความสามารถในการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ด้วยตนเองทั้งหมด เพื่อรับมือกับสภาพการขาดแคลนน้ำ และความด้อยประสิทธิภาพในการบริหารแหล่งน้ำของรัฐ โดยเฉพาะในภาคตะวันออกที่ขาดแคลนทั้งแหล่งน้ำผิวดิน และแหล่งน้ำใต้ดิน แต่กลับมีอัตราการเติบโตของอุปทานการใช้น้ำสูงถึงกว่าปีละ 10% วิธีการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่ที่มีการศึกษา ในปัจจุบัน ส่วนใหญ่เป็นการจัดลำดับการใช้น้ำ (Cascading per Activity) ส่วนการนำน้ำมาบำบัดจนใช้เป็นวัตถุดิบตั้งต้นของกระบวนการเดิม ยังมีข้อจำกัดจากจิตวิทยา ด้วยความรู้สึกว่า การเป็นน้ำบำบัดต้องสกปรก ซึ่งจะต้องมีการแก้ไขด้วยการศึกษาต่อไป เพื่อความยั่งยืนของการพัฒนาแหล่งน้ำและความอยู่รอดของภาคอุตสาหกรรม และของประเทศ